AB'den dikkat çeken rapor: Türkiye oldukça ileri bir noktada

AB Komisyonunun Türkiye, Sýrbistan, Arnavutluk, Karadað, Kuzey Makedonya, Bosna Hersek, Kosova, Ukrayna ve Moldova'ya iliþkin son deðerlendirmelerinin yer aldýðý 2024 Geniþleme Paketi, AB Komisyonunun Komþuluk ve Geniþlemeden Sorumlu Üyesi Oliver Varhelyi ve AB Dýþ Ýliþkiler ve Güvenlik Politikasý Yüksek Temsilcisi Josep Borrell tarafýndan Brüksel'de düzenlenen basýn toplantýsýnda duyuruldu.

"Türkiye, AB için kilit bir ortak ve aday ülkedir." ifadeleriyle giriþ yapýlan raporda, Türkiye ile iþ birliðine dayalý ve karþýlýklý fayda saðlayan bir iliþkinin geliþtirilmesinin AB'nin stratejik çýkarýna olduðu belirtildi.

Raporda, AB'nin Türkiye ile iþbirliðini daha da artýrmak için Kýbrýs sorununda çözüme yönelik ilerlemeye önem atfettiði ifade edildi.

AB-Türkiye iliþkileri hakkýnda 23 Kasým 2023 tarihli ortak bildiri ve AB Konseyi önerileri doðrultusunda hem AB hem de Türkiye'nin karþýlýklý çýkar alanlarýnda yeniden adýmlar attýðý anýmsatýlan raporda, "AB, belirlenmiþ þartlara tabi olarak, aþamalý, orantýlý ve geri döndürülebilir bir þekilde Türkiye ile yapýcý bir þekilde yeniden angajman kurmaktadýr. Ortak çýkar alanlarýnda üst düzey görüþmeler devam etmektedir." deðerlendirmesinde bulunuldu.

Türkiye ile AB arasýnda 18 Mart 2016'da yapýlan mutabakatýn sonuç vermeye devam ettiði ve göç konusunda iþbirliðinin temel çerçeve olmayý sürdürdüðü kaydedilen raporda, Türkiye'nin Suriye ve diðer ülkelerden 3,6 milyon sýðýnmacýya ev sahipliði yapma konusundaki olaðanüstü çabalarý takdir edildi ve AB'nin 2011 yýlýndan bu yana mültecileri desteklemek için 10 milyar avro kaynak saðladýðý belirtildi.

- EKONOMÝDEKÝ DURUM

Raporda, "Türkiye iþleyen bir piyasa ekonomisi konusunda oldukça ileri bir noktadadýr ve raporlama döneminde bazý ilerlemeler kaydetmiþtir." ifadesi kullanýldý.

Daha sýký bir para politikasý duruþuna doðru geçiþin hoþ karþýlandýðý, bunun dýþ dengesizlikleri azaltmaya yardýmcý olduðu ve iç talebi makulleþtirdiði belirtilen raporda, halen yüksek olmakla birlikte enflasyon ve enflasyonist baskýlarýn azaldýðý bildirildi.

Bütçe açýðýnýn kýsmen deprem sonrasý yapýlanma harcamalarý nedeniyle arttýðý hatýrlatýlan raporda, "Bankacýlýk sektörü deðiþen politika ortamýna nispeten sorunsuz bir þekilde uyum saðladý." ifadesi yer aldý.

Türkiye'nin AB içindeki rekabet baskýsý ve piyasa güçleriyle baþa çýkma kapasitesi açýsýndan iyi düzeyde olduðuna iþaret edilen raporda, ekonominin geliþmiþ hizmet sektörü, güçlü imalat ve tarým sektörleri ile çeþitlendirildiði belirtildi.

Raporda, Türkiye'de yatýrým faaliyetinin 2023'te önemli ölçüde arttýðý, dijitalleþme ve ekonominin yeþil dönüþümünde adýmlar atýldýðý anýmsatýldý.

"Türkiye, Gümrük Birliði için iyi bir hazýrlýk seviyesini sürdürüyor. Bu alanda bazý ilerlemeler kaydetti. Türkiye, uzun süredir devam eden birkaç ticaret engelini ele aldý ve bazý ithalat ve ihracat kýsýtlamalarýný kýsmen kaldýrdý." ifadesi yer alan raporda, Rusya'ya yönelik AB yaptýrýmlarý konusunda iþ birliðinin devam ettiði ve bazý olumlu sonuçlar alýndýðý bildirildi.

Raporda Türkiye'nin organize suçlarla mücadeleye iliþkin yasal çerçevesini AB müktesebatýyla uyumlu hale getirmeye devam ettiði aktarýlarak, Türk kolluk kuvvetlerinin operasyonlarý sayesinde geçen yýl yasaklý maddelerin ele geçirilmesinde artýþ yaþandýðýna iþaret edildi ve Türkiye'nin Mali Eylem Görev Gücü'nün (FATF) "gri listesinden" çýkarýldýðý hatýrlatýldý.

- TERÖRLE MÜCADELE

Raporda AB tarafýndan da terör örgütü olarak listelenen PKK'nýn saldýrýlarý nedeniyle sýnýr bölgelerinin güvenlik riskiyle karþý karþýya kaldýðý belirtilerek, "Sýnýr bölgelerindeki güvenlik durumu, PKK'nýn devam eden terör saldýrýlarý nedeniyle istikrarsýz olmaya devam etmiþtir." ifadesi kullanýldý.

Türkiye'nin "çeþitli terörist gruplardan gelen tehditlerle karþý karþýya kalmaya devam ettiði" kaydedilerek, terör örgütleri PKK, DEAÞ ve FETÖ'nün yurt içinde tasfiye edilmesine öncelik verildiði aktarýldý.

Raporda Türkiye'nin terörle mücadele konusunda meþru bir hakký ve sorumluluðu olduðu bildirilerek, "Türkiye, terörle mücadeleye yönelik mevzuata ve terör tehditleriyle baþa çýkmak için güçlü kurumsal yapýlara sahiptir." deðerlendirmesi yapýldý.

- GÖÇ VE SIÐINMA POLÝTÝKASI, VÝZE SERBESTÝSÝ DÝYALOÐU

Türkiye'nin dünyadaki "en büyük mülteci nüfuslarýndan birine ev sahipliði yaptýðýnýn" ifade edildiði raporda, resmi kaynaklara göre 2023'te bir önceki yýla göre daha az sayýda Suriyeliye Türk vatandaþlýðý verildiði ve gönüllü geri dönüþlerin hýzlandýðý belirtildi.

Raporda, AB-Türkiye Göç Mutabakatý'nýn iþbirliðinin ana çerçevesi olmaya devam ettiði belirtilerek, düzensiz göçle mücadelede iþbirliðinin "verimli ve sonuç getirici" olduðu ifade edildi.

Raporda, AB-Türkiye arasýndaki vize serbestisi diyaloðuna da deðinilerek, "Vize serbestisi yol haritasý kapsamýnda öne çýkan hiçbir kriter yerine getirilmedi. Türkiye'nin hala mevzuatýný vize politikasýna iliþkin AB müktesebatýyla daha fazla uyumlu hale getirmesi gerekmektedir." görüþü savunuldu.

- TÜRKÝYE'NÝN STRATEJÝK ÖZERKLÝÐÝNE VURGU

Raporda, "Türkiye, dýþ politika alanýnda aktif ve önemli bir aktördür, bu da AB-Türkiye iliþkileri açýsýndan önemli bir unsurdur." ifadesi yer aldý.

Raporda Türkiye'nin dýþ politikada "360 derecelik stratejik bakýþ açýsýný" sürdürdüðü kaydedilerek, "Türkiye, AB üyeliðine baðlýlýðýný sürdürdüðünü bildirerek, diplomatik, ekonomik, güvenlik ve savunma alanlarýnda kapsamlý bir vizyon benimseyerek ortaklýklarýný çeþitlendirmiþ ve stratejik özerkliðini ortaya koymuþtur." denildi.

Türkiye'nin Afrika, Asya, Körfez ve Latin Amerika ülkeleriyle iliþkilerini yoðunlaþtýrdýðý, Arap ülkeleri ve Ermenistan ile normalleþme çabalarýný artýrdýðýna iþaret edilen raporda, Ankara'nýn Ukrayna-Rusya savaþýnda ise her iki tarafla da siyasi, ekonomik ve diplomatik iliþkilerine devam ettiði kaydedildi.

Raporda, Türkiye'nin Ukrayna ile Rusya arasýndaki görüþmeleri kolaylaþtýrmayý, gerilimi azaltma ve ateþkes saðlamayý hedeflediði ve Ukrayna tahýlýnýn ihracatýný kolaylaþtýrmak için diplomatik giriþimde bulunarak, tahýl anlaþmasýný mümkün kýldýðý ifade edildi.

- ABD, ÝSRAÝL, FÝLÝSTÝN

Türkiye'nin ABD için de "hem önemli hem de zorlu bir ortak olmaya devam ettiði" görüþünün paylaþýldýðý raporda, "ABD-Türkiye Stratejik Mekanizmasý da dâhil olmak üzere bir dizi üst düzey toplantý gerçekleþtirilmiþ ve terörle mücadele konusunda üst düzey istiþareler yeniden baþlatýlmýþtýr. Türkiye ve ABD, Ukrayna, Orta Doðu Barýþ Süreci, Afganistan ve Suriye'ye insani eriþim gibi bölgesel konularda temaslarda bulunmaya devam etmiþtir." ifadeleri yer aldý.

Raporda Türkiye-Ýsrail iliþkilerinin 7 Ekim 2023'te Gazze Þeridi'ne yönelik saldýrýlarýn baþlamasýndan bu yana "belirgin þekilde bozulduðu" ifade edilerek, Mayýs 2024'te Ýsrail'le ticaret iliþkilerinin sona erdirildiði anýmsatýldý.

Raporda, Hamas konusunda Türkiye ve AB'nin farklý politikalar izlese de "iki devletli çözüm ve ateþkes çaðrýsýnda bulunan tüm BM kararlarýnýn uygulanmasý" hususlarýnda ortak anlayýþa sahip olunduðu belirtildi.

Türkiye'nin Uluslararasý Adalet Divanýnda (UAD) Ýsrail'e karþý açýlan "soykýrým" davasýna da müdahil olduðunun hatýrlatýldýðý raporda, "Türkiye, Filistinlilere önemli ölçüde insani yardým saðlayarak bölgede etkili bir oyuncu olmaya devam etmektedir ve ayný zamanda Ad Hoc Ýrtibat Komitesi'nin bir üyesidir. Orta Doðu Barýþ Süreci konusunda Türkiye, iki devletli çözümün hayata geçirilmesi amacýyla siyasi sürecin yeniden baþlatýlmasý gerektiði konusunda AB'nin tutumuyla uyum içindedir." görüþüne yer verildi.

- LÝBYA, ORTA ASYA, AFRÝKA, YUNANÝSTAN

Raporda Türkiye'nin Libya'da "önemli ve aktif bir rol üstlenmeye devam ettiði" aktarýlarak, "Ankara istikrarý savunmaya devam etmiþtir." ifadesi kullanýldý.

Türkiye'nin Orta Asya'daki varlýðýný "giderek güçlendirdiði ve jeopolitik iddiaya sahip olduðu" deðerlendirmesine yer verilen raporda, bölge ülkeleriyle iliþki ve iþbirliðinin geliþtirilmesine önem verildiði ve Türk Devletleri Teþkilatý'nýn daha güçlü bir siyasi rol oynamasý için çaba harcandýðý belirtildi.

Raporda, Türkiye'nin Afrika'daki varlýðýnýn da güçlendiðine deðinilerek Ankara'nýn, Somali ve Sudan'daki çatýþmalarda taraflar arasýnda "dengeli" pozisyon aldýðý ve arabuluculuk rolü üstlendiðine dikkat çekildi.