Bakan Fidan canlý yayýnda uyardý: Ülke olarak buna hazýr olmamýz gerekiyor

Bakan Fidan, katýldýðý Haber Global canlý yayýnýnda gündemi deðerlendirdi ve sorularý cevapladý.

"Hamas Siyasi Büro Baþkaný Yahya Sinvar'ýn öldürüldüðü" iddiasýna iliþkin soruya yanýt veren Fidan, 7 Ekim 2023'ten bu yana Türkiye'nin tüm platformlarda savaþýn büyüyeceði yönünde telkinlerde bulunduðunu hatýrlatarak, bugün savaþýn jeopolitik sýkýntýlarý beraberinde getireceðini gördüklerini belirtti.

Fidan, "Sinvar'ýn öldürüldüðü" iddiasýna iliþkin, "Henüz Hamas tarafýndan bir doðrulama yapýlmadý, onu bekliyoruz. Tabii örgüt tarafýndan bir doðrulama yapýlmadýðý sürece bizim bunu þu anda veri kabul etmemiz mümkün gözükmüyor ama bir yalanlama da gelmedi an itibarýyla." ifadelerini kullandý.

Bakan Fidan, "Gazze, maalesef on binlerce masum insanýn katledildiði, soykýrýma uðradýðý bir açýk hava mezarlýðýna dönüþtürüldü." dedi.

Hizbullah lideri Hasan Nasrallah ile öldürülmeden önceki görüþmesine iliþkin soruya yanýt veren Fidan, o görüþmeden sonra "Hizbullah'ýn kapsamlý bir saldýrýya giriþmeyeceði ve mevcut pozisyonunu koruyacaðý ve Ýsrail'in Beyrut'a bir müdahalesi olursa ona karþý direneceði" yönünde bir gözlem yaptýðýný ifade etti.

Fidan, o süreçte "Ýsrail'in baþta Hamas olmak üzere, kendisi için tehdit oluþturan Hizbullah'ý, Yemen'deki Husileri ve daha baþka unsurlarý teker teker ortadan kaldýrma yönünde bir askeri eylem planý içerisinde" olduðunu deðerlendirdiklerini belirterek, Türkiye'nin savaþta yeni bir cephe açýlmamasýný istediðini dile getirdi.

Bölge ülkelerinin Filistin konusunda gösterdikleri hassasiyeti Lübnan söz konusu olunca göstermediklerini vurgulayan Fidan, "Orada bir duruþ var. Bu duruþ tabii anlamlý bir duruþ, derin bir duruþ. Sebepler ne, buna bakmak gerekiyor." ifadelerini kullandý.

- "(ÝSRAÝL-ÝRAN SAVAÞI) BUNU YÜKSEK BÝR ÝHTÝMAL OLARAK DEÐERLENDÝRMEK GEREKÝYOR"

Fidan, Ýsrail ile Ýran arasýnda bir savaþ halinin olup olmayacaðýnýn sorulmasý üzerine, "Bunu yüksek bir ihtimal olarak deðerlendirmek gerekiyor. Bölge devletleri tarafýndan, bizim tarafýmýzdan yüksek bir ihtimal olarak deðerlendirmemiz, yapýlabilecek en isabetli adým olur diye deðerlendiriyorum çünkü böyle bir ihtimalata hazýr olmamýz gerekiyor ülke olarak, bölge olarak. Bu yaygýnlaþma, tabii ki istediðimiz bir yaygýnlaþma deðil. Bölgede savaþýn yaygýnlaþmasý daha farklý, istikrarsýzlýk alanlarýnýn tetiklenmesi bizim arzuladýðýmýz bir þey deðil." deðerlendirmesini yaptý.

Türkiye'nin son 20 yýldýr barýþý saðlama ve çatýþmalara son verme konusunda yoðun çaba harcadýðýný vurgulayan Fidan, "Dolayýsýyla Ýran'la vuku bulacak herhangi bir çatýþmanýn, savaþa dönecek bir baþlangýcýn biz hiçbir þekilde destekleyicisi deðiliz. Buna tamamýyla karþýyýz ama diðer taraftan eðer Ýran, kendi meþru müdafaasýný yaparsa tabii bu, onun kendi hakkýdýr." diye konuþtu.

Türkiye'nin olasý bir dünya savaþýna ne kadar hazýr olduðu sorusu üzerine Fidan, devletin birçok organýnýn görevi itibarýyla bu soruya cevap vermek ve hazýrlýk yapmakla meþgul olduðunu söyledi.

- "TÜRKÝYE, BÖLGESÝNÝ ANALÝZ ETME KONUSUNDA ÜST DÜZEYDE"

Fidan, "Türkiye'nin þu anda tecrübe olarak hem bölgesini analiz etme hem dünyadaki yeni geliþmeleri analiz etme konusunda gerçekten çok üst düzeyde olduðunu söyleyebilirim." dedi.

Mevcut küresel siyasi, ekonomik, teknolojik ve sosyolojik tüm geliþmelerin daha fazla bölünmeyi ve kamplaþmayý iþaret ettiðine dikkati çeken Fidan, "Türkiye, 20 yýldýr bir ateþ çemberinin ortasýnda. Çok þükür, bütün bunlarýn içinden sað salim geçmeyi baþardý ve bölgesinde bir abidevi bir anýt gibi yükseliyor, duruyor." deðerlendirmesini yaptý.

Fidan, Türkiye'nin dýþ politika ve güvenlik politikalarýna deðinerek, "Hiç kimsenin bir karýþ topraðýnda gözümüz yok. Ýliþkimizi daha çok bölgesel kalkýnma üzerinden, istikrar üzerinden, refah geliþimi üzerinden yürütmeye çalýþýyoruz." dedi.

Bakan Fidan, dünyanýn gidiþatýna iliþkin soru üzerine bunun, sürekli kafa yorduklarý, çalýþtýklarý ve hazýrlýklarý bulunmalarý gereken konulardan biri olduðunu söyledi.

Uluslararasý iliþkilerdeki en büyük sorunun "öngörülemezlik problemi" olduðunu vurgulayan Fidan, ulus devletlerin giderek hem ekonomi üzerinde hem teknoloji üzerinde kontrollerini daha da arttýrma ihtiyacý hissettiklerini ifade etti.

Fidan, Çin ile ABD arasýndaki ekonomik rekabete deðinerek, iki ülke arasýndaki rekabetin týrmanacaðýna iþaret etti.

- "TÜRKÝYE, ÇIKARINI VE GÜVENLÝÐÝ ORADA AMERÝKA DA OLSA KORUR"

Fidan, Suriye'deki terör yapýlanmasý ve ABD ile iliþkilere dair, terör örgütü PKK ile Türkiye'nin aðýrlýk derecesine bakýldýðýnda kimin daha fazla tercih edilebileceðini Amerikalýlara sorduklarýný aktararak, ABD'ye her zaman bölgede terör örgütüyle iþbirliðine son vermeleri mesajýný ilettiklerini ve bu iþbirliðinin hiç kimsenin hayrýna olmadýðýný vurguladý.

ABD ile bu konulara dair konuþtuklarýný ve artýk Türkiye'nin bu konudaki hassasiyetinin dikkate alýndýðýný kaydeden Fidan, ABD, Ýngiltere ve diðer ülkelerin Suriye ve Irak'ta terör örgütü PKK'yla iliþkilerinden vazgeçmelerini temenni ettiklerini söyledi.

Fidan, Türkiye'nin bu konuda çok ciddi olduðunu vurgulayarak, "Bir iþin içinde Amerika var diye 'Ben buraya dokunmayým' demez Türkiye. Kendi çýkarýný ve güvenliðini orada Amerika da olsa gider korur, Suriye'de yaptýðýmýz gibi." dedi.

Türkiye'nin müttefik iliþkilerine ve sorunlara yaklaþýmýna dair Fidan, "Eðer yeteneðiniz, kabiliyetiniz yoksa savaþta yenilirsiniz, barýþ ve iþbirliðinde de sömürülürsünüz, hangi ittifakýn içinde olursanýz olun." deðerlendirmesinde bulundu.

Fidan, ülkelerin kendi haklarýný tanýmlayýp sonuna kadar peþinden gitmelerinin gerektiðine iþaret ederek, "Türkiye'nin artýrdýðý kapasitenin iliþkilerde bizi daha etkili, ortaklýklarýmýzda daha vazgeçilmez bir aktör haline getirdiðini görmemiz gerekiyor çünkü girdiði iliþkiye daha çok kar getiren, fayda getiren bir aktörsünüz." diye konuþtu.

- TÜRKÝYE-YUNANÝSTAN ÝLÝÞKÝLERÝ

Fidan, Yunanistan ile liderler düzeyinde baþlatýlan normalleþme arayýþý sürecinin bulunduðunu kaydederek, Türkiye'nin karþý tarafta uygun bir siyasi aktör olduðu sürece istikþafi görüþmelerle sorunlarýn nasýl çözülebileceðine odaklandýðýný anlattý.

Ýki ülkenin de gerginliði azaltma noktasýnda azami hassasiyet gösterdiðini dile getiren Fidan, birtakým olay ve provokasyonlarýn yaþandýðýný ancak Yunanistan'ýn þu anda gerginliði yükseltmeme ve görüþmeleri olumlu sürdürme tutumuyla hareket ettiðini söyledi.

Fidan, iki ülke arasýnda birçok farklý alanda sorunlarýn bulunduðuna ve her iki ülkenin kabul edebileceði ve menfaatine olabileceði þekilde nasýl çözebileceklerine iliþkin bir bakýþýn olduðuna dikkati çekerek, bu bakýþýn inanýlmaz derecede deðerli olduðunu vurguladý.

Yunan tarafýnda da benzer bir yaklaþýmýn bulunduðunu kaydeden Fidan, somut sonuçlar üretmeyi umduklarýný dile getirdi.

Fidan, Türkiye'nin siyasetini Yunanistan üzerinden tanýmlamadýðýný ancak Yunanistan'da özellikle sað görüþlü hükümetlerin yönetimde bulunduðu dönemde dýþ politikada her zaman konunun Türkiye olduðunu belirterek, Türkiye'nin daha barýþçýl yöntemlerle ve diplomatik yolla nasýl ilerlenebileceði üzerinde çalýþtýðýný ancak Türk ordusunun her türlü provokasyonu savuþturmaya da hazýr olduðunu anlattý.

Bakan Fidan, muhalefetin eleþtirilerine iliþkin, milli konularýn ve dýþ politika konularýnýn ciddi bir iþ olduðuna dikkati çekerek, "Þakaya gelmez aðýr devlet konularý, bunlara ihtimamla yaklaþýlmalý, öyle her gün yani insanýn aklýna gelen þeyi söyleyeceði alan deðil bu alan, burada insanlar biraz tabiri caizse haddini bilmek zorunda. Delillendiremediði bir konuyu bu þekilde gündeme getirmesi yani bu devlete aþýk, bu millete aþýk yüz binlerce askerin, polisin, istihbaratçýnýn, diplomatýn, siyasetçinin çalýþanýn emeðine hakaret baþta." diye konuþtu.

- "TÜRKÝYE'YÝ ZAYIFLATARAK BURAYI (NATO) GÜÇLENDÝREMEZSÝNÝZ"

Fidan, Türkiye'ye yönelik örtülü veya açýk kýsýtlamalar, yaptýrýmlar, savunma sanayisi alaný baþta olmak üzere hepsinin listelerini tuttuklarýný söyledi.

"Özellikle NATO içerisinde Ýsveç ve Finlandiya'nýn dahil edilme sürecinde Cumhurbaþkanýmýzýn ortaya koyduðu bir çerçeve vizyon vardý yani onun da altýný doldurarak biz müttefiklerimize hep þunu söyledik, bunlarý da belgelere de geçirdik, daha sonra deklarasyonlarý yapýldý: Türkiye, NATO'nun güçlenmesinden yana çünkü biz buranýn bir üyesiyiz, ortaðýyýz ama Türkiye'yi zayýflatarak burayý güçlendiremezsiniz yani burada samimi olmamýz lazým." ifadelerini kullanan Fidan, gerek terörle mücadele gerek savunma sanayisi ile ilgili konularda ciddi yol alýnmasý gerektiðini vurguladý.

Fidan, bazý Avrupa ülkelerinin Türkiye'ye yönelik kýsýtlamalarýna deðinerek, bu konuda tek tek çalýþtýklarýný ve Avrupa'daki hemen hemen tüm yaptýrým ve kýsýtlamalardan kurtulduklarýný söyledi.

- "(Eurofighter) Almanlarda artýk teknik görüþmelerin baþlayabileceðine iliþkin bir yaklaþým var"

Türkiye'nin Eurofighter savaþ uçaklarýyla ilgili talebine deðinen Fidan, Almanya'nýn da artýk bu noktada olumlu adým atacaðýnýn iþaretlerini verdiðini belirterek, þöyle devam etti:

"Burada biliyorsunuz 4 tane ülke var bu konsorsiyum içerisinde: Ýspanya, Ýtalya, Ýngiltere ve Almanya. 3 ülke bu konuda pozitif. Ýngiltere, bu konuda aktif rol oynadý. Özellikle Cumhurbaþkanýmýzýn son birkaç yýldýr yaptýðý sistemli temaslarda Ýngilizlere bu konuyu ciddi bir þekilde gündeme getirdi. Ýtalyanlarla gündeme getirdi, Ýspanyollarla getirdi. Biz de kendi meslektaþlarýmýzla takip ettik. Birkaç hafta önceydi, Ýngiliz meslektaþým aradýðýnda bu konuda artýk bir olumlu adým olacaðýný o da ifade etmiþti. Þimdi Almanlarda artýk teknik görüþmelerin baþlayabileceðine iliþkin bir yaklaþým var. Bu, önemli bir adým."

Türkiye'nin ihraç ettiði savunma sanayisi ürünleri konusunda Milli Savunma Bakanlýðý ile yakýn çalýþtýklarýný dile getiren Fidan, "Burada sorumlu davranýyoruz, milli güvenliðimize, milli menfaatinize uygun þekilde davranýyoruz." dedi.

- "BRICS'ÝN BUNDAN SONRAKÝ BÜYÜME STRATEJÝSÝ NASIL OLACAK, ONA BAKIYORUZ"

Türkiye'nin BRICS'e katýlýp katýlmayacaðý yönündeki soruya yanýt veren Fidan, "Cumhurbaþkanýmýz (Recep Tayyip Erdoðan) da ifade etti, biz BRICS'le ilgilendiðimizi onlara söyledik. Biz bu platformla ilgileniyoruz dedik." ifadelerini kullandý.

Fidan, BRICS üyeliðine kabul mekanizmasýný anlatarak, "Sizi ya ortak ülke olmaya ya da üye ülke olmaya, bir mekanizmaya davet ediyorlar onlar. Daha sonra o daveti sizin hani kabul edip etmeme konularýnýz oluyor." diye konuþtu.

Bakan Fidan, "En son davet edilen üye ülkeler arasýndan bir, ikisinin þu anda çekinceli davrandýðýný da görüyorum yani tam böyle kabul etmiþ de gözükmüyorlar." dedi.

BRICS'in resmi olarak 11 ülkenin üye bulunduðu bir platform olduðunu söyleyen Fidan, þunlarý kaydetti:

"Þu anda en az onun iki mislinden daha fazla ülkenin de buraya müracaat ettiðini görüyoruz. Þimdi bu ülkelerle BRICS ülkeleri ne yapacaklar, nasýl hareket edecekler, bunu yakýndan izliyoruz. Buna iliþkin deðerlendirmelerimiz var, sürekli temaslarýmýz var. Bu platformun hem bundan sonraki büyüme stratejisi nasýl olacak, ona bakýyoruz hem de daha da önemlisi açýkçasý bizim için ne türden bir katma deðer üretecek, ne türden bir kurumsallaþmayý beraberinde getiriyor, ne türden bir ekonomik planý var, onu göreceðiz."

Fidan, BRICS üyesi ülkelerin ayný zamanda baþka ekonomik platformlarýn da üyesi olduðunu dile getirdi.

BRICS'in G20'nin altýnda 3 ana gruptan biri olduðunu, BRICS dýþýnda G7 ve MÝKTA'nýn bulunduðunu anlatan Fidan, "Ekonomik ortaklýklarýn, arayýþlarýn arttýðý bir denklemde BRICS'e ilgi çok arttý. Özellikle daha Batý merkezli refah aðýnýn dýþýnda kalan ülkeler, BRICS'e daha fazla ilgi gösterir duruma geldiler. Þimdi oraya teveccüh fazla. Þimdi BRICS bunu nasýl yönetecek, bunu hep beraber göreceðiz ama dediðim gibi yani bir ortaklýk mekanizmasý geliþtirebilir kendi içerisinde. Onun duyumlarýný da alýyoruz, hep beraber göreceðiz." deðerlendirmesinde bulundu.

Türkiye'nin "sorun çözücü" ülke olarak nitelendirilmesine iliþkin Fidan, güçlü bir siyasi liderliðin ve çeþitli alanlardaki kapasite üretiminin önemli olduðunu ifade ederek, dýþ iliþkilerde farkýndalýk, dikkat ve idrak seviyesinin yükselmesinin önemine dikkati çekti.

- GÜNEY KAFKASYA BÖLGESEL ÝÞBÝRLÝÐÝ PLATFORMU 3. TOPLANTISI

Yarýn Ýstanbul'da 3+3 formatýnda Güney Kafkasya Bölgesel Ýþbirliði Platformu 3. Toplantýsý'nýn düzenleneceðini anlatan Fidan, Türkiye, Rusya, Ýran, Ermenistan ve Azerbaycan dýþiþleri bakanlarý olarak bir araya geleceklerini söyledi.

Fidan, Azerbaycan-Ermenistan sorununun yaný sýra Kafkasya'nýn tamamýna iliþkin görüþme yapacaklarýný kaydederek, Türkiye'nin son yýllarda dikkat çektiði "bölgesel sahiplenme" kavramýna deðindi.

Bu platform ve bölgesel giriþimleri "bölgesel sahiplenme" çerçevesinde deðerlendirdiklerine iþaret eden Fidan, hegemon gücün beklenmesinden ziyade bölge ülkelerinin bir araya gelerek sorunlarýný kendilerinin çözmesi gerektiðini anlattý.

Fidan, Ermenistan'la ortaya konacak tarihi ve resmi bir barýþýn gerçekten bölge için geri döndürülemez istikrarýn, refahýn ve kalkýnmanýn önünü açacaðýna inandýklarýný sözlerine ekledi.