Bangladeþ, birçok ülkeden teklif gelirken Türkiye'yi tercih etti

Bangladeþ Dýþiþleri Bakanlýðý Sekreteri Masud bin Momen, askeri teçhizat tedarikinde iyi bir tercih olarak nitelendirdiði NATO üyesi Türkiye'nin savunma sektöründe Bangladeþ'e yardým edebileceðini söyledi.

Momen, Avrupa'ya göç, Türkiye'den askeri teçhizat tedariki, iki ülke arasýnda ticaret ve Türkiye'nin Arakanlý mültecilere yardýmý gibi bir dizi konuda AA muhabirinin sorularýný yanýtladý.

Bangladeþ Dýþiþleri Bakanlýðý Sekreteri Masud bin Momen, Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan'ýn eþi Emine Erdoðan'ýn 2017'de Cox's Bazaar'da Arakanlý mültecilerin kaldýðý kamplara yaptýðý ziyaretini hatýrlatarak mülteci krizine en hýzlý þekilde karþýlýk verdiði için Türkiye'ye teþekkür etti.

Soru: Neden bu kadar çok Bangladeþli hayatlarýný riske atarak yasa dýþý yollardan Avrupa'ya göç etmeyi seçiyor?

Momen: Öncelikle Anadolu Ajansýna bu konuyla ilgilendiði için teþekkür edeyim. Elbette Avrupa, sadece Bangladeþli göçmenler için deðil ayný zamanda Güney Asya'daki diðer ülkeler için de göç açýsýndan çekici bir varýþ noktasý.

Açýkçasý, Avrupa'ya göç etmek için hayatlarýný tehlikeye atan insanlar, ailelerini ciddi bir zihinsel acý ve mali krizin içine sokuyor. Ama en önemlisi, bu durum Bangladeþ'in yurt dýþýndaki imajý için de iyi deðil. Baþbakan Þeyh Hasina liderliðindeki Bangladeþ, ülkenin ekonomik statüsünü yükseltti ve En Az Geliþmiþ Ülkeler (LDC) grubundan çýkmayý baþararak çok iyi bir iþ çýkardý. Ülke, ekonomik ve sosyal geliþmelerde de iyi bir performans koyuyor ve son göstergeler, Bangladeþ'in bölgedeki diðer birçok ülkeden daha iyi durumda olduðunu gösteriyor.

Bu sebeple, bu insanlarýn çok tehlikeli deniz yollarýný kullanarak Ýtalya ve diðer Avrupa ülkelerine ulaþmaya çalýþmalarýný ve bunun yaný sýra önce Slovenya, Bosna-Hersek ve diðer Doðu Avrupa ülkelerine kara yoluyla ulaþarak, daha sonra muhtemelen Ýtalya ve diðer Batý Avrupa ülkelerine ulaþmaya çalýþmalarý için bir neden görmüyorum.

Bu tür bir göç süreci, yalan vaatler ve dolandýrýcýlýk þebekelerine dayanýyor. Küresel Göç Sözleþmesi'ne taraf ülke olan Bangladeþ devlet olarak, hem gönderen hem de alan ülke için "kazan-kazan" anlamýna gelen düzenli, güvenli ve kurallara uygun göçmenliði teþvik ediyor ve destekliyor.

Soru: Mevcut veri ve raporlar, sadece son bir ayda 500'den fazla Bangladeþlinin, Libya ve Tunus makamlarý tarafýndan çoðunlukla Ýtalya'ya olmak üzere Avrupa'ya yasa dýþý göç etmeye çalýþýrken kurtarýldýðýný gösteriyor. Neden bu eðilimi frenleyemiyorsunuz?

Momen: Bu çok zor bir soru. Bu insanlarýn zihinlerini okumanýz lazým. Bangladeþ'e döndüklerinde bu kiþilerin kapsamlý bir psiko-sosyal ve ekonomik analizine ihtiyacýnýz var.

Göçmen Refahý ve Yurt Dýþý Ýstihdam Bakanlýðý, BMET (Ýþgücü, Ýstihdam ve Eðitim Bürosu) gibi insanlarýn yabancý ülkelerde istihdam için eðitildiði birçok beceri geliþtirme okulu ve aracýna sahibiz. BMET, yasal kanallarla, ev sahibi ülkede gelecekteki istihdamlarý için eðitimli personel adýna akýllý kartlar düzenliyor.

Uluslararasý uçuþlarý durdurmak zorunda kaldýðýmýz salgýn döneminde bile Orta Doðu'da bazý uçuþlarýn (beþ ila altý ülke) açýk kalmasý için ilgili taraflarla müzakere ettik.

Sonuç itibariyle, karantina döneminde 90 binden fazla kiþi iþine geri dönmek için yurt dýþýna gitti ve bazýlarý yeni iþlere alýndý.

Ýnsanlar þu sýralar Suudi Arabistan'a ve iki ya da üç ülkeye daha göç ediyorlar. Dolayýsýyla, göçmen olmaya talip olanlarýn, düzenli yollara sahip olmadýðý doðru deðil. Süreç içinde ertelenme ve zorluklar olabilir ancak hükümetimiz, yasal kanallar aracýlýðýyla gerçekleþen göçü teþvik etmeye kararlýdýr.

Avrupa'ya ulaþmaya çalýþan göçmenlerin çoðu, gidecekleri ülkede tutuklanabileceklerini ya da hayati tehlikelerle karþýlaþabileceklerini çok iyi bildikleri halde aracýlar ya da insan kaçakçýlarý tarafýndan kandýrýlarak tüm bu riskleri almayý tercih ediyorlar.

Hükümet yasa dýþý göçe sýfýr tolerans gösteriyor. Ancak bunu düzeltmek için ana nedenleri ele almamýz gerekiyor. Bunu çözmek sadece kolluk kuvvetlerinin görevi deðildir. Aileler, köylüler, akranlar, arkadaþlar, öðretmenler ve toplumdaki tüm büyükler, bu tür yasa dýþý uygulamalara karþý farkýndalýk yaratmak konusunda sorumluluða sahiptir.

Çok sayýda insanýn, tek bir kiþinin yasa dýþý yollarla Avrupa'ya göç etmek için aracýlara veya komisyonculara 500 bin Bangladeþ takasý (6 bin dolar) ödediðine dair raporlar var. Daha sonra, farklý gruplar, milisler ya da þantajcýlar tarafýndan yakalanýrlarsa ailelerden daha fazla para gasbediliyor ve bu rakam bazen 1 milyon Bangladeþ takasý veya daha büyük rakamlara ulaþabiliyor.

Soru: Göçmenler bu kaçakçýlarýn elinde iþkence görüyor mu?

Momen: Evet, bu onlara gözdaðý vermek ve ellerinden daha fazla para almak için yapýlýyor.

Vatandaþlarýn çoðu (çiftçiler, sanayi ve konfeksiyon iþçileriyle diðerleri) ülkeyi desteklemek için çok çalýþýrken, bazý sorumsuz insanlar Bangladeþ'in imajýna zarar veren bu yollarý kullanýyor.

Sayýn Baþbakan, halkýmýza iþ arayan olmak yerine kendi iþini kuran olmalarý yönünde telkinlerde bulunmaya devam ederken, serbest meslek sahibi insanlarýn, baþkalarý için iþ yaratan gururlu insanlar olduðunu sýk sýk ifade ediyor. Çok fazla kurumumuz var ve hükümet de giriþimci fýrsatlar oluþturmak için birçok fonu seferber ediyor. Sonuç olarak, eðitimli ama umutsuz olduðu için Avrupa'ya gitmek isteyenlerden bazýlarý gitmek yerine, iþ kurarak 10 ila 15 kiþiye istihdam yaratabilir.

Bazý insanlarýn ülkenin kuzey bölgelerinden mango getirerek bunlarý doðrudan tüketicilere satýp iyi gelir elde ettiðine dair birçok güzel hikaye biliyoruz.

Soru: Ama bazý insanlar yine de Avrupa'ya göç etmek için riskli deniz yollarýný tercih ediyor. Sizce bazýlarý ülkenin sosyo-ekonomik durumundan memnun deðil mi?

Momen: Ülkede egemen olan ve bu insanlarý gerçekten yurt dýþýna gitmeye zorlayan herhangi bir vahim durum olduðunu düþünmüyorum. Örneðin, hýzlý kazanç saðlamak istiyorsunuz ve ilgili risk faktörlerini tam olarak anlamadan hisse senedi piyasalarýna yatýrým yapýyorsunuz, bu durumda cehaletiniz yerine tüm hisse piyasasýný suçlarsýnýz.

Ayný þekilde, kumar probleminiz varsa, kumarhanelere gidiyor ve riskleri tam olarak anlayarak paranýzý kaybediyorsunuz.

Bazý insanlar Avrupa ve Orta Doðu'ya göç konusunda baþarý saðlamýþ olabilir ve onlarýn hikayelerini dinleyen diðerleri de eðer giderlerse benzer kazanýmlar saðlayabileceklerine inanýrlar. Ancak Avrupa'da yýllar içinde bu durumun deðiþtiðinin ve bu ülkelerin kendi insanýna iþ saðlamaya önem verdiðinin farkýnda deðiller.

Farklý sektörlerde ciddi insan kaynaðý sýkýntýsý çeken Orta Doðu ülkeleri bile, artýk kendi vatandaþlarýný daha fazla istihdam saðlayabilmek ve yabancý iþçi sayýsýný azaltmak için birçok program düzenliyor.

Bu sebeple gelecekte, doðru yeteneklere sahip deðilseniz, karþý karþýya olduðunuz fýrsatlarýnýz kýsýtlanacaktýr. Yasa dýþý göçü caydýrmaya çalýþýyoruz ve ayný zamanda yasa dýþý göçün temel nedenlerini bulmak zorundayýz.

Elbette yurt dýþýnda sýkýntýlar yaþayan vatandaþlarýmýzý geri getireceðiz. Büyükelçiliklerimiz ve yetkililerimiz yurt dýþýnda sýkýntýlar yaþayan vatandaþlarýmýza hizmet vermeye hazýrdýr.

Ancak yasa dýþý göçmeye çalýþan bu insanlarla, geri döndüklerinde neden böyle yaptýklarýný, onlara kimin yardým ettiðini, kimler tarafýndan motive edildiklerini veya kimler tarafýndan kandýrýldýklarýný öðrenebilmek için kapsamlý bir þekilde görüþülmelidir.

Aksi halde, büyük miktarda paralar kaybettikleri için bu tür bir þansý bir kez daha deneyebilirler. Ýkincisi, kaybettikleri paralarý karþýlamak için baþkalarýný da bu yollara sevk edebilirler.

Soru: Yerel halktan bazý insanlarýn ve aracýlarýn yabancý ortaklarýyla iþ birliði kurarak bir að oluþturduklarýna ve insanlarý yasa dýþý yollarla göçe sürüklediklerine dair bazý raporlar ve iddialar var. Bunlara karþý önlem alacak mýsýnýz?

Momen: Elbette, saðlam bilgi ve kanýtlara dayandýrýlýrsa olaya karýþan kiþilerin ülkelerine de baþvuruda bulunabiliriz. Diðer ülkelerle ve tüm ilgili taraflarla ortak hareket ederek bu tür aðlarý bozmalýyýz.

-TÜRKÝYE ÝLE TÝCARET

Soru: Türkiye, Bangladeþ ile ikili ticareti hacmini ivedi bir þekilde 1 milyar dolardan 2 milyar dolara çýkarmayý istiyor. Ne düþünüyorsunuz?

Momen: Türkiye ile Bangladeþ arasýndaki mevcut iliþki mükemmel ve çok olumlu bir seyir izliyor. Bunun sebebi sadece Türkiye'nin Rohingyalara siyasi veya maddi desteði deðil. Emine Erdoðan, Aðustos 2017'deki askeri operasyonun ardýndan Myanmar'ýn Arakan eyaletinden kaçan Rohingyalarý ziyaret eden ilk yabancý üst düzey kiþi oldu. Bu ziyaret, zulüm gören insanlar için uluslararasý desteðin harekete geçirilmesine saðladýðý katký nedeniyle büyük bir jestti.

Son dönemdeki üst düzey ziyaretler de çok önemli. Dýþiþleri Bakaný (Mevlüt Çavuþoðlu) salgýn sýrasýnda Bangladeþ'i ziyaret etti ve biz de Ankara'da yeni inþa edilen temsilciliðimizin açýlýþýný yapmak için Türkiye'yi ziyaret ettik.

Türkiye'nin Bangladeþ'teki büyük kalkýnma projelerinde yer almaya artan bir ilgisi var. Türkiye inþaat alanýnda çok iyi. Bangladeþ saðlýk sektörüne de yatýrým yapmakla ilgileniyor. Burada büyük bir hastane inþa etmeyi planlýyorlar.

Bunlarýn hepsi ticari yatýrýmlar ama eminim iki hükümet bu tür etkileþimleri daha da kolaylaþtýrmakla ilgileniyor.

- SAVUNMA ÝÞ BÝRLÝÐÝ

Soru: Bangladeþ, Türkiye'den askeri teçhizat tedarik ediyor. Dakka yönetimi neden Türkiye'yi tercih ediyor?

Momen: Teçhizatlarý çok kaliteli olduðu için Türkiye'den askeri teçhizat tedarik ediyoruz.

NATO üyesi Türkiye, uygun fiyatlarda standart askeri teçhizata sahip ve kara, deniz ve hava kuvvetlerimiz Türk askeri teçhizatýndan yararlanacak.

Barýþý koruma harekatý ve diðer nedenlerle yakýn geçmiþte bir dizi teçhizat tedarik etmiþtik ve bundan sonra da tedarik etmeye devam edilecek.

Soru: Yakýn zamanda Bangladeþ deniz ve hava kuvvetleri komutanlarý Türkiye'yi ziyaret ettiler ve Türk komutanlarla savunma sektörlerinde iþ birliði konularýný görüþtüler. Sizce Türkiye, Bangladeþ askeri sektöründe çalýþma potansiyeline sahip mi?

Momen: Elbette, Bangladeþ çok hýzlý yükseliyor ve ekonomik olarak savunma sektörüne yatýrým yapma kabiliyetimiz de güçlendi. Bangladeþ savunma bütçesi "orantýlý ve buna uygun" olarak artýrýldý.

Önceleri, bazý sýnýrlý kaynaklardan askeri teçhizat tedarik ederdik. Artýk satýn alma kaynaklarýmýzý çeþitlendirerek bu ufku geniþletiyoruz. Birçok Avrupa ülkesi de Bangladeþ'e askeri teçhizat satmakla ilgilendiðini ifade etti.

Bangladeþ, teknoloji transferi olasýlýðý olan rekabetçi tekliflerden ve geriye dönük eklemlenmiþ mekanizmalar yoluyla daha fazla fýrsattan kesinlikle faydalanacaktýr. Hangi teklifin ülkemiz çýkarlarýna daha iyi hizmet ettiðini deðerlendireceðiz. Bu konuda Türkiye'nin þansýnýn çok yüksek olduðunu düþünüyorum.