BM'de referandum talebi! Güç dengesi yeniden kurulmalý

Ankara Yýldýrým Beyazýt Üniversitesi Avrupa Çalýþmalarý Uygulamalarý ve Araþtýrma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Giray Sadýk'ýn moderatörlüðünü üstlendiði panele, Ýstanbul Medeniyet Üniversitesi Uluslararasý Ýliþkiler Bölümü Öðretim Üyesi Prof. Dr. Özden Zeynep Oktav, Avrupa Parlamentosu Milletvekili Ryszard Czarnecki ve Diplomatic World Institute Proje Yöneticisi Alberto Turkstra katýldý.

Panel, Cumhurbaþkanlýðý Ýletiþim Baþkaný Fahrettin Altun'un video mesajýyla baþladý.

Altun mesajýnda, BM'nin 1945'te Türkiye'nin de aralarýnda bulunduðu 51 ülke tarafýndan "Uluslararasý barýþ ve güvenliðin saðlanmasý ve bunun korunmasý" amacýyla kurulduðunu ve BM'nin üye sayýsýnýn bugün 193'e ulaþtýðýný söyledi.

BM'nin kurulduðu günden bugüne kadar dünyanýn çeþitli coðrafyalarýnda barýþ ve istikrara önemli katkýlar sunduðuna vurgu yapan Altun, insanlýk dramlarý ve savaþlar karþýsýnda örgütün yakýn geçmiþte ve bugün çaresiz kaldýðýný, uluslararasý toplumun beklentilerini karþýlayamadýðýný, dolayýsýyla BM'nin mevcut yapýsýnýn deðiþmesi gerektiðini anlattý.

- "TÜRKÝYE'NÝN BU TALEBÝNÝ SÝSTEMÝN KENDÝSÝNÝ REVÝZE ETMESÝ ÝÇÝN BÝR FIRSAT"

Ýstanbul Medeniyet Üniversitesi Uluslararasý Ýliþkiler Bölümü Öðretim Üyesi Prof. Dr. Oktav, panel sonrasý AA muhabirine yaptýðý açýklamada, Türkiye'nin BM'nin yapýsýnda bir reform yapýlmasý gerektiðini dünyaya ilettiðini belirterek Türkiye'nin bu talebinin sistemin kendisini revize etmesi için bir fýrsat olduðunu söyledi.

Oktav, "Türkiye, BM sisteminde bir reform talebiyle statükodan ayrýlan ya da revizyonist bir ülke deðil, aksine var olan sistemin devam etmesi için önemli katký sunmaktadýr. Türkiye'nin karþý karþýya kaldýðý tehditler karþýsýnda ittifakýn ne kadar pasif olduðu, Türkiye'yi desteklemediðine dikkati çekmek istiyorum. Bunlarý Türkiye'nin teröre karþý mücadelesi, uðradýðý göç akýmý karþýsýndaki sýkýntýlarýnda ittifak ülkelerinin pasifliði olarak sýralayabiliriz." dedi.

Türkiye'nin Ukrayna savaþýnda oynadýðý rolün, Avrupa'nýn özellikle güvenliðine ve istikrarýna olan katkýsýna dikkati çeken Oktav, þunlarý kaydetti:

"Gýda güvenliði bunun baþýnda geliyor. Ukrayna'nýn tahýl ihraç edebilmesine olanak veren anlaþma, Ýstanbul'da yapýldý. Bu açýdan Türkiye'nin oynadýðý rol Avrupa tarafýndan tabii ki takdir ediliyor ama bu toplantýda bunu bir kere daha dile getirmek istedim. Bir baþka üzerinde durduðum konu, uluslararasý sistemde hegemon bir güç eksikliði yaþadýðýmýz. Uluslararasý sistemin güvenliðine ve istikrarýna katký yapan bir hegemon güç yerine, uzatýlmýþ savaþlarý tercih eden bir hegemon güç olarak hep Amerika'yý gördüðümüzü anlatmaya çalýþtým. Ukrayna'da, Suriye'de uzatýlmýþ savaþlarý destekleyen bir Amerika var ne yazýk ki karþýmýzda. Halbuki Türkiye Amerika'yý hala kendisi için bir müttefik olarak görüyor. Amerika'nýn amacý Rusya gibi Çin gibi ülkeleri kendi bölgeleriyle meþgul etmek, farklý coðrafyalara geniþlemesini engellemek ve güçlerini zayýflatmak gibi bir amacý var ama bu dünya barýþýna katkýda bulunmuyor."

- BM'NÝN REFORM YAPMASI GEREKTÝÐÝ VURGUSU

Avrupa Parlamentosu Milletvekili Czarnecki, BM'nin tarihçesini anlatarak baþladýðý konuþmasýnda, BM'nin dünyadaki sorunlarýn çözümü konusunda etkisiz kaldýðýný belirterek BM'nin reform yapmasý gerektiðini ifade etti.

Czarnecki, "Açýk konuþmak gerekirse bazý uygulamalarda BM'nin çok da etkili olmadýðýný söyleyebilirim. Özellikle bugün dünyada da farklý ve yeni zorluklar var. Biz daha etkili, daha iþlevsel bir BM talep ediyoruz." deðerlendirmesinde bulundu.

Czarnecki, þöyle devam etti:

"Daimi Güvenlik Konseyine bakacak olursak bu konseyin 5 daimi üyesi var. Bu yapý 1945'in resmini andýrýyor yani 77 yýl öncesinden kalma bir görüntü. Dünya o günden bu yana bir hayli deðiþti, artýk tamamen farklý bir durumdayýz ama bu önemli yapý hala 80 yýl önceki gibi iþliyor. Burada çok ciddi bir paradoks söz konusu ve uzun vadede kabul edilebilir bir durum deðil. Bu konseyin bugünkü yapýyý temsil etmesi için daha dengeli bir daðýlým olmasý lazým ki uluslararasý krizlere çözüm üretebilsin ve çatýþmalara çözüm getirebilsin."

- "HEPÝMÝZ BM'DE BU RADÝKAL DEÐÝÞÝKLÝÐÝN ÞART OLDUÐUNU BÝLÝYORUZ"

Diplomatic World Institute Proje Yöneticisi Turkstra da BM'nin reform yapmasýnýn þart olduðunu savundu.

Turkstra, "Hepimiz BM'de bu radikal deðiþikliðin þart olduðunu biliyoruz. Küresel yapýya baktýðýmýzda, uluslararasý barýþ ve güvenliðin BM tarafýndan güvenceye alýnmasý için reforma ihtiyacýmýz var. Bunu 20. yüzyýlýn araçlarýyla yapamayýz. Suriye ve Irak'taki çatýþmalar da bize bunu gösteriyor. Ukrayna'da devam eden çatýþma bunu gösteriyor. BM Güvenlik Konseyi'nin þu anda bunu engelleyememesi bunu gösteriyor. Güvenlik Konseyi'nde bir reformun yapýlmasý bu yüzden en önemli konulardan biri." diye konuþtu.

BM Güvenlik Konseyinde 1979'dan bu yana reform gündeminin olduðuna iþaret eden Turkstra, ancak bu konuda hiçbir zaman doðru konjonktürün bulunamadýðýna dikkati çekerek bu yapýnýn olmasý gereken güç dengesini de yansýtmadýðýný söyledi.