Cumhurbaþkaný Erdoðan: Putin ile Esed'e bir davetimiz olabilir

Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan, Kazakistan ziyareti dönüþünde uçakta aralarýnda Star Gazetesi Ankara Temsilcisi Fadime Özkan, Star Gazetesi Yazarý Sevil Nuriyeva Ýsmayýlov ve Akþam Gazetesi Genel Yayýn Yönetmeni Mustafa Kartoðlu'nun da bulunduðu gazetecilerin sorularýný cevaplandýrdý, deðerlendirmelerde bulundu.

GENEL DEÐERLENDÝRME

Astana'da düzenlenen Þanghay Ýþbirliði Örgütü 24'üncü Devlet Baþkanlarý Zirvesi münasebetiyle gerçekleþtirdiðimiz Kazakistan ziyaretini tamamladýk. Malumunuz zirveye Kazakistan Cumhurbaþkaný Sayýn Kasým Cömert Tokayev'in davetine icabetle þeref konuðu olarak katýldýk. 2022 yýlýnda Özbekistan'da yapýlan Liderler Zirvesi'ne de özel misafir sýfatýyla katýlmýþtým. Türkiye 2012 yýlýndan bu yana Teþkilat'ýn diyalog ortaðýdýr. Bu çerçevede iþtirak ettiðimiz zirveye davetli diðer ülkelerin de katýlýmýyla bugün gerçekleþtirilen oturumda hitap ettik. "Sürdürülebilir barýþ ve kalkýnma arayýþýnda çok taraflý diyaloðun güçlendirilmesi" temasý altýnda düzenlenen oturumda cari küresel meydan okumalar baðlamýnda görüþ alýþveriþinde bulunduk. Hitabýmda Gazze baþta olmak üzere coðrafyamýzý tehdit eden sýnamalara karþý çok taraflý diyaloða, iþ birliðine ve dayanýþmaya duyulan ihtiyacýn önemini vurguladým. Güçlünün haklý olduðu deðil, haklýnýn güçlü olduðu bir uluslararasý sistemin inþa edilmesi için çalýþtýðýmýzýn altýný çizdim.

Bu vesileyle ekonomi, enerji, baðlantýsallýk ve güvenlik konularýnda ikili ve çoklu iþ birliði fýrsatlarýný gözden geçirdik. Terörizm, Ýslam ve yabancý düþmanlýðý, düzensiz göç, iklim deðiþikliðine dair baþlýklara dikkat çektim. PKK/PYD/YPG, FETÖ ve DEAÞ gibi terör örgütleriyle mücadelemizde Teþkilat üyeleriyle iþ birliðimizi artýrmakta fayda gördüðümüzü aktardým. Gazze'deki yýkýma son verilmesi için Ýsrail'in durdurulmasý ve Ýsrail yönetimi üzerindeki uluslararasý baskýlarýn artýrýlmasý gerektiðine dair görüþlerimi paylaþtým. Zirve, ülkemizin Teþkilat'a saðlayabileceði katkýlarý dile getirmek açýsýndan da faydalý oldu. Deðerli arkadaþlar, Þanghay Ýþbirliði Teþkilatý yýllar içinde ekonomik ve ticari alanlarda iþ birliðini ön plana çýkartan bir hüviyete kavuþtu. 3,8 milyar kiþinin yaþadýðý bir coðrafyayý kapsayan Teþkilat, üyeleriyle toplam 27 trilyon dolar büyüklükte bir ekonomik gücü temsil ediyor. Türkiye'nin yeniden Asya giriþimi kapsamýnda kýta ülkeleriyle iþ birliðini geliþtirme iradesi malumunuzdur. Zirveye katýlýmýmýz bu bakýmdan da verimli geçmiþtir. Zirve boyunca bazý üye ve davetli ülke liderleriyle ikili görüþmelerim oldu. Bu kapsamda Rusya Federasyonu Devlet Baþkaný Sayýn Putin, Moðolistan Cumhurbaþkaný Sayýn Khurelsukh Ukhnaa, Katar Emiri Þeyh Temim bin Hamed Al Sani, Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Baþkaný Sayýn Þi Cinping, Belarus Devlet Baþkaný Sayýn Aleksander Lukaþenko ile ikili görüþmelerim oldu. Ayrýca Azerbaycan Cumhurbaþkaný Sayýn Ýlham Aliyev ve Pakistan Baþbakaný Sayýn Þahbaz Þerif ile üçlü formatta bir toplantý gerçekleþtirdik. Diðer liderlerle de ayaküstü görüþmelerim oldu. Görüþmelerimizin hayýrlara vesile olmasýný diliyor, sözü sizlere veriyorum.

SORU- NATO Ýttifaký içinde Rusya Devlet Baþkaný Vladimir Putin ile açýk ve olumlu iliþki yürüten tek lidersiniz. Bu iliþki sayesinde baþta tahýl krizi olmak üzere birçok sorunda önemli adýmlar atýlabildi. Dolayýsýyla dünyanýn gözü Astana'da Putin ile yaptýðýnýz görüþmedeydi. Görüþme sonrasý Ukrayna, konusunda "adil bir barýþ mümkün" dediniz. Sizce barýþ konusunda umut verici adýmlar gelecek mi? Rusya ile iþ birliðine dair güçlü mesajlar verdiniz. Nasýl bir süreç bekliyorsunuz? Rusya'nýn Türkiye'den beklentileri neler? Ukrayna konusunda Putin, tansiyonu yükseltmeyi mi yoksa düþürmeyi mi planlýyor? Nasýl bir izlenim edindiniz?

Rusya Devlet Baþkaný Sayýn Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Baþkaný Sayýn Volodimir Zelensky ile çatýþmalarýn baþladýðý ilk günden itibaren görüþüyoruz. Bu görüþmelerde "arabuluculuðumuz nereye varabilir, nereye kadar tesiri olabilir?" bunlarý konularý ele alma imkanýmýz oldu. Nitekim, bugün de yine Rusya Devlet Baþkaný Sayýn Putin ile yaptýðým görüþmede arabuluculuk konusunu ele aldýk. Özellikle Karadeniz Tahýl Koridoru konusunda çok iyi bir baþlangýç yaptýk. Biliyorsunuz koridordan 30 milyon ton tahýl nakli gerçekleþtirdik. Burada yeni bir süreci baþlatmayý, kendilerinin ýsrarla üzerinde durduðu gibi Batý'ya tahýl sevkiyatýný bir kenara býrakarak, Afrika ve diðer gýda güvenliði bakýmýndan hassas bölgelere Türkiye üzerinden bir koridor oluþturma fikrine nasýl yaklaþtýklarýný sordum. Sayýn Putin, "Ben, bu konuda Ýstanbul Tahýl Giriþimi hedefini aynen koruyorum" yanýtýný verdi. Bunu geliþtirmemizde fayda var. Çünkü Putin'in Avrupa'ya, karþý bir bakýþý var. Bu süreçte Avrupa Rusya'yý hedefe koyduðu için, Rusya da Avrupa'ya ve Batý'ya olumsuz bakýyor. "Benim imkanlarýmdan orasý istifade etmeyecek" diyor. Afrika ile ilgili ise "onlar yoksul olduklarý için tüm imkanlarýmla ben seferber olurum" yaklaþýmý içindeler. Türkiye'yi zaten bu konuda farklý bir yere koyuyorlar. Onun için biz bu çerçevede görüþmelerimizi devam ettireceðiz. Þimdilik koridorun Rusya ayaðýnda "nasýl bir mesafe alabiliriz, onlarýn bize ne gibi desteði olur?" bunu çalýþacaðýz. Bu konuda da alacaðýmýz neticeyle inþallah Karadeniz Tahýl Koridoru'nu yeniden iþler hale getireceðimize inanýyorum. Bu savaþ ne Rusya'ya ne Ukrayna'ya kazandýrýyor. Savaþýn tek kazananý kan ve ölüm tüccarlarýdýr. Ben artýk tansiyonun düþürüleceðine ve barýþ zemininin inþa edilebileceðine inanmak istiyorum. Biz o zemini oluþturmak ve korumak noktasýnda, bugüne kadar olduðu gibi, üzerimize düþeni yapmaya hazýrýz.

SORU- Türkiye-Rusya-Suriye ve Ýran 4'lü görüþmelerinin yeniden baþlatýlmasý sürecini sormak istiyorum. Bu baðlamda "Suriye ile yeniden diplomatik iliþkileri kurmamak için bir sebebimiz yok" demiþtiniz. Görünürde Beþar Esad ile bir araya gelmeniz için hangi þartlarýn yerine getirilmesi ya da ne tür geliþmelerin yaþanmasý gerekiyor?"

Suriye ile yeni bir süreci baþlatabileceðimizi Cuma günü, Cuma namazý çýkýþýnda zaten söylemiþtim. Bizim Sayýn Putin ile Beþar Esed'e bir davetimiz olabilir. Sayýn Putin Türkiye'ye bir ziyaret gerçekleþtirebilirse, bu yeni bir sürecin baþlangýcý olabilir. Suriye sahasýnda aradan geçen onca yýl herkese kalýcý çözüm mekanizmasýnýn kurulmasý gerektiðini net bir þekilde göstermiþtir. Altyapýsý yok olmuþ, halký darmadaðýn hale gelmiþ Suriye'nin yeniden ayaða kalkmasý ve istikrarsýzlýðýn son bulmasý elzemdir. Sahada son zamanlarda saðlanan sükunet, akýllýca politikalar ve önyargýlardan uzak ve çözüm odaklý yaklaþýmlarla barýþ kapýsýný aralayabilir. Bölgedeki istikrarsýzlýðýn baþta PKK/PYD/YPG olmak üzere terör örgütlerine hareket alaný saðlamasý, bir sorundur.

El birliði ile ayrýmsýz bir biçimde bu terör yapýlarýnýn kökünün kazýnmasý, Suriye'nin geleceðinin inþasý için mühimdir. Suriye'nin demokratik altyapýsýnýn inþasý, kapsayýcý ve onurlu bir barýþýn saðlanmasý ve tüm bunlara Suriye'nin toprak bütünlüðü temelinde yaklaþýlmasý önemlidir. Suriye'de esecek barýþ rüzgarlarý ve bütün Suriye'de hayat bulacak barýþ iklimi, çeþitli ülkelere daðýlmýþ milyonlarca insanýn ülkelerine geri dönmeleri açýsýndan da gereklidir. Biz komþumuz Suriye'ye dostluk elimizi daima uzattýk ve uzatýrýz. Adil, onurlu ve kapsayýcý yeni bir toplum sözleþmesi temelinde kucaklaþan, müreffeh, bir ve bütün Suriye'nin her zaman yanýnda oluruz. Yeter ki Suriye, bu büyük kucaklaþmayý baþlatsýn ve her alanda toparlansýn.

SORU- Kayseri'de ve Suriye'nin kuzeyinde eþ zamanlý baþlayan provokasyonlara þahit olduk. Þu an Suriye'nin kuzeyinde durum tamamen kontrol altýnda mý? Ankara ve Þam arasýnda bir görüþme olabilir mi? Türkiye ve Suriye arasýndaki normalleþme bazý ülkeleri rahatsýz mý ediyor? Türkiye'deki Suriyelilerin ülkelerine gönüllü ve istekli geri dönüþü konusunda nasýl bir mesafe alýnabilir? Bunu da mý istemeyen ülkeler var?

Ülkelerin deðil PKK/PYD/YPG, DEAÞ gibi örgütlerin rahatsýzlýðý söz konusu. Onlarýn böyle bir buluþmayý, Suriye'nin yeniden ayaða kalkmasýný istemedikleri ortaya çýkýyor. Fakat Suriye'nin kuzeyinde biliyorsunuz birçok yapýlanma mevcut. Bunlarýn içerisinde Türkiye ile münasebetlerini süratle iyileþtirmek isteyenler de bulunuyor. Nitekim bu Suriye'nin kuzeyindeki olaylar baþladýktan sonra Suriye Geçici Hükümeti Baþbakaný Abdurrahman Mustafa Bey, devreye girdi ve süratle bu olumsuz geliþmeleri hemen olumluya çevirdiler. Türkiye içinde de Kayseri'deki hadisede güvenlik güçlerimizin süratli müdahalesiyle hava sakinleþti ve bir an önce olumlu neticeyi her tarafta aldýk. Ülkemizde kýsa süreli bu tür durumlar ortaya çýksa bile bunlarýn uzamasýna zaten müsaade etmeyiz. Suriye tarafýnda da terör örgütlerinin karþýsýnda olan yapýlar böyle bir duruma izin vermez. Türkiye'de de ýrkçý, akýmlar oluþturup kardeþlik iklimini bozmayý amaçlayanlar, karanlýk odaklardan aldýklarý talimatlarý yerine getirme gayretindeler. Fakat biz bu oyunlarý da, nasýl bozacaðýmýzý da çok iyi biliriz. Alçakça bir hadise üzerinden kaos planlayanlara da, istismarlara da müsaade etmeyiz. Kayseri'deki hadisede devletimiz üzerine düþeni yapmýþtýr, yapmaktadýr. Bu ülkede kimsenin kendini devletin kolluk kuvvetlerinin, yargýsýnýn, hükümetinin yerine koymasýna izin vermeyiz. Onlar kendi sinsi planlarýnýn güçlü olduðunu zannedebilir, ancak bizim kardeþliðimiz, birliðimiz ve beraberliðimiz tüm oyunlarý bozmaya muktedirdir.

SORU- Terörle mücadele kapsamýnda yaz aylarýnda bir operasyon yapýlacaðýna dair açýklamalarýnýz olmuþtu. Halihazýrda TSK ve MÝT çok baþarýlý nokta operasyonlar yapýyorlar. Bu kapsamda askeri harekat hala gündemde mi? Irak'ta yeni baþlayan süreç kapsamýnda operasyona Irak'ýn da destek verebileceði, ortak bir harekat olabileceði söylenmiþti. Böyle bir ihtimal var mý?

Þu an itibariyle bunu bölgedeki olaylarýn akýþý belirleyecek. Geliþmeler olgunlaþmadan, belli bir noktaya gelmeden þu anda böyle bir adýmý atacaðýz demek yanlýþ olur. Fakat geliþmeler ýþýðýnda eðer böylesi bir adým atmak gerekiyorsa bu yapýlýr. Nitekim þu anda Suriye'nin kuzeyinde olduðu gibi Irak'ýn kuzeyinde de zaman zaman PKK'ya karþý darbeler vuruluyor. Daha yeni 12-13 PKK'lý etkisiz hale getirildi. Diðer tarafta 15 PKK'lý etkisiz hale getirildi. Yani teröre aman vermeyiz. Çünkü oralarda da münasebetlerimiz iyi. Ýliþkilerimiz iyi olduðu için gerek Irak'ta gerek Suriye'de bu adýmlarý her an atarýz. Güvenlik güçlerimizin eli tetiktedir. Tehdidin boyutuna göre de anlýk kararlarý alýp uyguluyoruz. Terörün bölgedeki barýþý, huzuru, istikrarý ve kalkýnmayý engelleyen bir çýban baþý olduðunu da muhataplarýmýza anlatmaya devam ediyoruz. En son Irak seyahatimizde de bu yönde temaslarýmýz gerçekleþti. Arkadaþlarýmýz da muhataplarý ile sürekli görüþme halindeler. Biz açýk ve net bir þey söylüyoruz ve bundan da geri adým atmayacaðýz. Biz bölgemizde bir teröristan kurdurmadýk, kurdurmuyoruz ve asla kurdurmayacaðýz.

SORU- Türkiye 12 yýldýr Þanghay Ýþbirliði Örgütü'nde diyalog ortaðý olarak bir süreç yürütüyor. Siz de zirvelere katýlarak örgütün çalýþma masasýnda her zaman yer aldýnýz. Türkiye'nin Þanghay Ýþbirliði Örgütü'ne üyelik perspektifi var mý, sürece dair ne söylersiniz?

Þanghay Ýþbirliði Teþkilatý'nýn yapýsýna bakýldýðýnda Rusya'nýn Türk Devletleri ile iliþkilerinin olduðu çok açýk net ortada. Þanghay Ýþbirliði Teþkilatý'nda aðýrlýklý olarak zaten Türk devletleri bulunuyor. Bu Türk devletlerinin buradaki gücü daha da artacak. Biz de Þanghay Ýþbirliði Örgütü'nde Rusya ve Çin ile olan münasebetlerimizi daha da geliþtirelim diyoruz. Bizi de buraya diyalog ortaklýðý þeklinde deðil de diðerleri gibi Teþkilat'a ortak olarak alsýnlar diyoruz. Ýran en sonunda Þanghay Ýþbirliði Örgütü'ne girdi. Bunun yanýnda yine Pakistan orada üye. Þu anda 9 daimi üye bulunuyor. Türkiye'yi bu ülkeler arasýnda yer alamaz diye bir þey yok, bu belki biraz zaman alýr.

SORU - NATO Genel Sekreteri deðiþti, Mark Rutte oldu. Ýkili iliþkilerinizin iyi olduðu biliniyor. Bu iliþki Türkiye'nin NATO içerisindeki sorunlarýnýn aþýlmasý noktasýnda katký saðlayacak mý? NATO'nun ikinci adamýnýn bir Türk olacaðý konuþuluyordu, bu konuda bir geliþme var mý? Böyle bir isim göreve gelecek mi, gelecekse de Türkiye'nin tercihi kimden yana olur?

Bunlarý Sayýn Rutte ile görüþtük. Rutte beni ziyarete geldiðinde kendisine bu beklentimi söyledim. O da doðrusu olumsuz bir yaklaþým içerisine girmedi. Türkiye'ye böyle bir þeyin yakýþabileceði mealinde bir yaklaþýmý oldu. Görevi tam manasýyla devralmadan önce de Türkiye'ye bir ziyaret yapacaðýný bana söyledi. Ben de kendisine "memnun olurum" dedim. Hatta Eski Genel Sekreter Jens Stoltenberg ile bir Boðaz seyahati yaptýk. Bir Boðaz seyahati için de kendisini davet ettik. Türkiye'nin NATO'dan beklentilerini her fýrsatta dile getiriyoruz. Ýttifakýn birliðinin, insicamýnýn güçlendirilmesi, dayanýþma ruhunun korunmasý ve zenginleþtirilmesi önemlidir. Özellikle terör baþta olmak üzere karþý karþýya kaldýðýmýz küresel konularda NATO ülkelerinin güvenlik ve çýkarlarýna hizmet eden bir anlayýþla hareket edilmesi gerekir. Türkiye, yýllardýr terörle ayrýmsýz mücadele etmektedir. Bu mücadelede müttefiklerimizin bizi, NATO'nun birliktelik ruhuna aykýrý olarak, yalnýz býrakmalarý, hatta terörist yapýlanmalara cesaret veren tutum sergilemeleri üzücüdür. Sayýn Rutte ile bu konulardaki görüþlerimizi paylaþmaya devam edeceðiz. Sadece Sayýn Genel Sekreter ile deðil, NATO Zirvesi baþta olmak üzere tüm platformlarda müttefiklerimizle karþý karþýya olduðumuz tüm sýnamalarda ne düþündüðümüzü, neler önerdiðimizi ve yaptýðýmýzý bir bir anlatacaðýz.

SORU- NATO ve Rusya cephesinden gelen 3. Dünya Savaþý ile ilgili açýklamalardan sonra, Dýþiþleri Bakaný Hakan Fidan ve Milli Savunma Bakanlýðý'ndan da açýklamalar oldu 3. Dünya Savaþý tehlikesiyle ilgili. Sizin böyle bir tehlike hakkýndaki yorumunuz nedir? Konu bu zirvede de gündeme geldi mi? Sayýn Putin ile yaptýðýnýz görüþmede Rusya-Ukrayna savaþýnýn büyüme tehlikesi gündeme geldi mi? Dünyanýn gündemindeki nükleer silahlar hem Putin ile yaptýðýnýz görüþmede hem zirvede konuþuldu mu?

Ne yazýk ki Batýda bu iþi kaþýyan ülke ve kesimler var. 3. Dünya Savaþý'na çanak tutan bir yaklaþým içindeler. Malum silah tüccarlarýna pazar lazým. Silah tüccarlarýnýn da pazarý Batý. Bu konuyla ilgili olarak da Sayýn Putin, barýþtan yana olduðunu son açýklamalarýnda söyledi. Çünkü taraflarda bir yorgunluk olduðu da açýkça ortada. Biz de kendilerine "barýþa ne zaman ereceðiz?" dedik. Onlar "bu iþin bir zamaný yok, bütün mesele burada sizler gibi arabulucularýn aðýrlýðýný koymasýnda" noktasýndalar. Biz þimdi aðýrlýðýmýzý koymaya gayret ediyoruz. Temennimiz odur ki Rusya-Ukrayna arasýnda bu savaþ artýk bir nihayete ersin. Devam ediyoruz, takip ediyoruz. Dýþiþleri Bakaným Hakan Fidan Bey, Milli Savunma Bakaným Yaþar Güler Bey bu iþin takipçisi durumundalar. Bir an önce temennim odur ki neticeye varalým. Yýllardýr dillendirdiðimiz "Dünya beþten büyüktür" ve "Daha adil bir dünya mümkün" tezlerimiz bu olumsuz havayý daðýtmak, büyük savaþ riskini ortadan kaldýrmak için ortaya koyduðumuz somut çözümlerdir. Hala bunlarý uygulamak mümkündür. Yapmamýz gereken küresel sistemi revize etmek, herkesin ayrýmsýz uluslararasý hukuka uymasýný saðlamak, terörizmi topyekün bir anlayýþla yok etmek, adaleti ve hakkaniyeti temel alan bir küresel paylaþým sistemini hayata geçirmektir.

SORU- Ýsrail ve destekçisi ülkelerin, Kýbrýs Rum Kesimini askeri ve lojistik üs olarak kullanmasý KKTC ve -baþta Akdeniz'deki haklarýmýz olmak üzere- Türkiye için bir tehdide dönüþmüþ müdür? Kýbrýs Barýþ Harekatý'nýn 50. yýldönümünde buna yönelik bir mesajýnýz olacak mýdýr?

Ýsrail'in Filistin'e yönelik saldýrýlarý ile baþlayan süreçte yeni geliþmeler yaþanýyor. Hamas, ateþkes için ortaya konulan taslaðý birkaç deðiþiklik talebiyle kabul etti. MOSSAD Baþkaný Doha'ya gidecek. ABD Baþkaný Biden da konu ile ilgili Netanyahu'yu arayacak. Bu aþamada Ýsrail'e Batý ülkelerinin hep birlikte baskýsý þart. Bu baskýlar neticesinde de inanýyorum ki artýk bir kesin ateþkese inþallah ulaþýlacaktýr. Katar Emiri ile yaptýðýmýz görüþmelerde de bu konularý ele aldýk. Onlar da deðiþik kanallardan gerekli baskýyý yapýyorlar. Temennimiz odur ki inþallah þu birkaç gün içerisinde ABD Baþkaný Biden'ýn da Ýsrail'i aramasý neticesinde kesin ateþkese ulaþýlýr ve böylece son dönemde Ýsrail tarafýndan yapýlan katliamlar da son bulur. Diðer konuya gelirsek, Ýsrail kendi bünyesinde, kendi topraklarýnda yaptýðý yýðýnaklarla netice alabiliyor mu ki? Kýbrýs Rum Kesimi'ne yaptýðý yýðýnakla mý netice alacak? Ne zaman baþladý bu saldýrýlar, o günden bugüne Ýsrail hedeflediði neticeye varabildi mi? Varamadý. 'Bir hafta içerisinde, 15 gün içerisinde iþi bitireceklerini' söylüyorlardý. Alamadýlar neticeyi. Ateþi bölgeye yayacak her türlü adýmdan uzak durulmalý.

SORU- Siyasette yumuþama dediðiniz süreçte siz, CHP Genel Baþkanýný KKTC'ye birlikte girmeye davet etmiþtiniz? Resmi bir cevap geldi mi? Onu da Cumhurbaþkanlýðý uçaðýna davet eder misiniz? Böyle bir diyalog var mý?

Biz samimi olarak siyasette bir yumuþama saðlayalým, milletimizin bu konudaki beklentilerini karþýlayalým istedik. Samimi bir yaklaþým ortaya koyduk. Kendilerine Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti'ne birlikte gitme teklifimizi bir kere yaptýk. Bizim bu teklifimiz sonrasý kendi uçaklarýyla gideceklerini açýkladýlar. Biz bu noktada KKTC'ye MHP Genel Baþkaný Devlet Bahçeli Bey ile gideriz. Kýbrýs'a belki bir gün önceden gitme durumumuz olabilir. Malum 20 Temmuz'da Kuzey Kýbrýs'ta kavurucu bir sýcak oluyor. Kavurucu sýcakta Kýbrýs'taki kardeþlerimiz de bir yere kadar tahammül edebiliyorlar. KKTC Cumhurbaþkaný Ersin Tatar Bey bir gün önceden gelinse de geceyi burada geçirseler ve sabah saat 9 gibi törenleri yapsak diye bir teklifle geldi. Biz de "uygundur" dedik. Þimdi kendimizi ona göre hazýrlýyoruz.

SORU- CHP'li belediyelerde eþ, dost, akraba ve usulsüzlük iddialarý var. CHP Genel Baþkaný Özgür Özel bir televizyon kanalýnda böyle bir þey olmadýðýný söyledi. CHP'li belediyelerde iþçi kýyýmý var ve iþçilerin maaþlarýný almalarýnda sýkýntý var? Bununla ilgili düþünceleriniz nedir?

Hýrsýz, ben hýrsýzým der mi? Veya ben çaldým der mi? Þimdi Özgür Özel Bey kalkýp da bu ahbap atamalarý için "ne demek caným biz tabii ki ahbaplarýmýzý atayacaðýz" mý diyecek? Onun geçmiþteki abileri "biz CHP'den atamayacaðýz da MHP'den mi atayacaðýz?" demiþlerdi. Þu anda da ayný noktaya geldik. Deðiþen bir þey yok. Ýþte daha geçenlerde Manisa'da bir belediyede biliyorsunuz ciddi bir yolsuzluk oldu. Kula, orada bir yolsuzluk oldu ve belediye baþkaný bu yolsuzluk neticesinde alýndý. Bunu daha farklý belediyelerin takip etmesi mümkün. Çünkü bunlarda alýþkanlýk ýrsidir. Ahbap, yaran bunlar. Ýstanbul Büyükþehir'den tutun, Ankara'sýna Ýzmir'ine varýncaya kadar bu böyledir. Birçok vatandaþ iþlerinden atýldý. Nice aðlayanlarý biz belediyenin kapýsýnda gördük. Kimse milletimizden gerçekleri gizleyemez. Kimse PR çalýþmalarýyla, reklamlarla, sanal alem oyunlarýyla milletin gözü önüne toz pembe perdeler çekemez. Gerçeðin er ya da geç ortaya çýkmak gibi bir huyu vardýr. Pýrýltýlý sözlerin yaldýzý çabuk dökülür ve ortada sadece yalýn gerçek kalýr. Þu anda olan da budur. CHP'nin bu konuda geçtiðimiz yýllar boyunca, olumsuz anlamda yaptýklarý yapacaklarýnýn teminatýdýr.

SORU - Haziran ayý enflasyon rakamlarý açýklandý. Enflasyon, piyasa beklentilerinin altýnda gelirken bir yýlýn en düþük aylýk enflasyonu gerçekleþti. Yýllýk enflasyon da 8 ayýn ardýndan ilk kez geriledi. Bu tablo, Mayýs 2023 seçimleri sonrasýnda baþlayan ekonomi programýnýn öngördüðü dezenflasyon süreci, öngörülen tarihte baþladýðýna iþaret ediyor. Hem ekonomi programýnýn devamý hem enflasyonun bundan sonraki süreçte nasýl ilerleyeceði konusunda neler söylersiniz? Temmuz ve Aðustos ayý enflasyon rakamlarýna göre para politikasýnda yeni adým atýlabilir mi?

Biz geçen sene dezenflasyona geçiþ için bir süre öngörmüþtük. Çünkü geçen sene gerçekten deprem etkisiyle olaðanüstü koþullarla karþý karþýyaydýk. Para politikasýnýn etkili olmasý zaman alýyor. Maliye politikasýnda ilave çaba gerekiyordu. Biz o nedenle dezenflasyon Mayýs 2024'ten sonra baþlayacak dedik. Nitekim Haziran ayýnda yýllýk bazda enflasyonda düþüþ baþladý ama Temmuz'da yani 60'lý rakamlar diyorum ama öngörmek mümkün deðil. Muhtemelen düþük 60'lý rakam olacak. Aðustos'ta yine düþük 50'li bir rakam olacak. Ve muhtemelen büyük ihtimalle Eylül enflasyonu açýklandýðýnda 50'nin bir týk altý olabilir. Bizim öngördüðümüz politika bu çerçevede. Geçen sene çok ciddi bir cari açýk problemimiz vardý. Bu sene artýk cari açýk problem olmaktan çýktý. Milli gelire oran olarak yüzde 6'lardan neredeyse bu sene muhtemelen yüzde 2 civarýna düþecek. Rezerv konusunda çok önemli mesafe kat ettik. Brüt rezervimiz yaklaþýk 145 milyar dolar. Ve swap hariç rezervlerimiz 10 milyarýn üzerine çýktý. Mart seçiminden bu yana swap hariç net rezervlerdeki iyileþme neredeyse 80 milyar dolar civarý. Gerçekten eþi benzeri kolay görülmeyen bir iyileþme, bir güven var. Dolayýsýyla dýþ denge bir endiþe kaynaðý olmaktan çýktý. Ülkemizin risk primi kendisine benzer ülkelere oranla 10 kat daha hýzlý düþüyor. Bugün itibariyle 263 baz puan civarýnda. Türkiye'nin son 3 aydýr , yerel seçimlerden sonra bizim 2 yýllýk tahvil faiz oranlarýmýz 1000 baz puan düþtü. Özellikle bu son enflasyon rakamlarýndan sonra faizler düþmeye baþladý. Dün hem 2 yýllýk hem 5 yýllýk hem 10 yýllýk bütün faizlerimiz düþtü. Yine bizim yurtdýþýna ihraç ettiðimiz tahvil faizleri 50 baz puan düþtü son yerel seçimden sonra. Yani risk primi düþüyor, faizler düþüyor ve gerçekten notumuz artýyor, cari açýk daralýyor, bütçede de dengeyi iyileþtiriyoruz. Dolayýsýyla biraz sabra ihtiyacýmýz var. Enflasyonda düþüþ daha yeni baþladý. Hýzlanarak devam edecek. Biz inanýyoruz. Bu hedefler baþlangýçta iddialý görüntü ama hedefleri baþaracaðýmýza gerçekten samimi bir þekilde inanýyoruz. Programýmýz çalýþýyor. Baþlangýçta program yok dediler, sonra bu program çalýþmaz dediler, sonra para geliyor ama bu sýcak para dediler. Sürekli bir kulp, bir hata üzerinde yoðunlaþýyorlar. Tabii ki sorunlarýmýz var ama bu sorunlarý çözecek güçlü bir siyasi irade var. En büyük sorunumuz hayat pahalýlýðý. En adaletsiz vergi enflasyon. O nedenle dar gelirlilerimize, asgari ücretlimize, emeklilerimize yapacaðýmýz en büyük iyilik popülizm yapmadan enflasyonu kalýcý bir þekilde tekrar tek haneye düþürmek. Vatandaþýmýzýn kalýcý olarak refah seviyesini yükseltmek.

Ýnþallah son çeyreðe girerken bu iþi çözüme kavuþturmuþ olarak Allah'ýn izniyle gireceðiz.

SORU - A Milli Takým futbolcumuz Merih Demiral'ýn çeyrek final maçýnda yaptýðý bozkurt iþareti çok konuþuldu. Bu konuda ne demek istersiniz?

Kimse Almanlarýn formalarýnda kartal var diyor mu? Kimse kalkýp da Fransýzlarýn formasýnda horoz var, niye horozlanýyorsun diyor mu? Orada Merih heyecanýný bu görüntüyle verdi. Bunun üzerine de malum Dýþiþleri Bakanlýðýmýz bunlarýn yetkililerini çaðýrdýlar, gerekli adýmlar da buna göre atýlýyor. Ýnþallah bütün mesele Cumartesi günü. Biz, sahadan galibiyetle ayrýlarak bir üst tura çýkalým. Fevkalade bir durum olmazsa, maça gitme kararýmýzý verdik.