Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan, Biþkek'teki Cumhurbaþkanlýðý Sarayý'nda "Türk Dünyasýnýn Güçlendirilmesi: Ekonomik Entegrasyon, Sürdürülebilir Kalkýnma, Dijital Gelecek ve Herkes Ýçin Güvenlik" temasýyla düzenlenen Türk Devletleri Teþkilatý (TDT) Devlet Baþkanlarý Konseyi 11. Zirvesi'nde konuþtu.
Buradaki konuþmasýna, Zirve dolayýsýyla ata yurdu Biþkek'te bulunmaktan büyük memnuniyet duyduðunu belirterek baþlayan Erdoðan, dönem baþkanlýðýný devreden Kazakistan Cumhurbaþkaný Kasým Cömert Tokayev'e yaptýklarý katkýlardan dolayý teþekkür etti.
Kýrgýzistan Cumhurbaþkaný Sadýr Caparov'a samimi ev sahipliðinden dolayý þükranlarýný sunan Erdoðan, yeni dönemde Kýrgýzistan'a baþarýlar diledi.
Ülkeler arasýnda daha güçlü baðlarýn tesisini ve ortak bir gelecek inþasýný hedef alan Teþkilat'ýn kuruluþunun 15. yýl dönümünün geçen ay idrak edildiðini anýmsatan Erdoðan, bu yýl dönümüne özel olarak Türk dünyasýnýn yetiþtirdiði büyük fikir adamý Ýsmail Gaspýralý'nýn "dilde, fikirde, iþte birlik" þiarýna yer verdikleri hatýra parasýný takdim etmenin mutluluðunu yaþadýðýný söyledi.
Gaspýralý Ýsmail Bey'i ve ömrünü Türk dünyasýnýn birliðine, dirliðine, kardeþliðine adamýþ tüm fikir ve siyaset insanlarýný rahmetle yad eden Erdoðan, zirvenin tüm Türk dünyasý için hayýrlara vesile olmasýný, iþbirliði ve dayanýþmayý daha da pekiþtirmesini diledi.
Cumhurbaþkaný Erdoðan, Teþkilat'ýn Avrasya coðrafyasýnda ve ötesinde istikrar ve refah iklimini güçlendiren ve örnek alýnan bir platform haline geldiðinin altýný çizerek, Türkiye'nin önemli fikir adamlarýndan Prof. Dr. Ali Fuad Baþgil'in "muvaffakiyet için önce irade lazýmdýr" dediðini hatýrlattý.
Türk dünyasýný ilelebet payidar kýlacak güçlü iradenin bu zirveye katýlanlarda ziyadesiyle mevcut olduðunu dile getiren Erdoðan, hep beraber gönül ve ülkü birliði içerisinde çalýþarak, Teþkilatý çok daha ileriye taþýyacaklarýný vurguladý.
Erdoðan, Güney Kafkasya'da geçen 30 yýllýk çatýþma ve istikrarsýzlýk ortamýnýn ardýndan barýþ ve istikrara giden yolun kapýlarýnýn açýldýðýna iþaret ederek, þunlarý kaydetti:
"Can Azerbaycan'ýn vatan muharebesinde sahada þehitler vererek elde ettiði tarihi kazanýmlarý en yakýn zamanda bir barýþ anlaþmasý imzalanmak suretiyle masada da perçinlemesini ümit ve temenni ediyoruz. Gazze baþta olmak üzere iþgal altýndaki Filistin topraklarýnda yaþanan soykýrýmýn durdurulmasý noktasýnda uluslararasý toplum kötü bir sýnav veriyor. Uluslararasý barýþ ve güvenliðin korunmasýndan sorumlu Birleþmiþ Milletler Güvenlik Konseyi toplanýp karar dahi alamýyor. Daha doðrusu almak istemiyor. Netanyahu hükümetinin ýrkçý zihniyeti, Gazze'deki mezalimin gölgesinde Batý Þeria'da Filistinlileri yerlerinden etmeye ve ilk kýblemiz olan Mescid-i Aksa'nýn statüsünü deðiþtirmeye niyetleniyor."
- "TÜRK DÜNYASINA ÖNEMLÝ SORUMLULUKLAR DÜÞMEKTEDÝR"
Ýsrail'in kan ve gözyaþýný tüm bölgeye yayma hedefinin, Lübnan ve Ýran'a yönelik saldýrýlarda da görüldüðünü belirten Erdoðan, Lübnan'da son bir senede ölenlerin sayýsýnýn 3 bine yaklaþtýðýna, yerlerinden edilenlerin sayýsýnýn ise 1,5 milyonu aþtýðýna dikkati çekti.
Erdoðan, Gazze'de 50 bine yakýn masum insanýn saldýrýlarda hayatýný kaybettiðini aktararak, "Türkiye olarak bu vahþeti, bu insanlýk dýþý katliamlarý kabul etmiyoruz. Ýsrail'i durdurmak ve 1967 sýnýrlarý temelinde baþkenti Doðu Kudüs olan Filistin devletini esas alan kalýcý barýþý tesis etmek için ikili ve çok taraflý platformlarda elimizden gelen gayreti gösteriyoruz. Türk dünyasýnýn da kararlý bir duruþ sergilemesi gerektiðini düþünüyorum." ifadesini kullandý.
Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaþkaný Ersin Tatar'ý, Suþa'dan sonra Biþkek'te görmekten mutluluk duyduðunu dile getiren Erdoðan, þöyle devam etti:
"Kýbrýs meselesinde Ada'daki gerçekler temelinde adil ve kalýcý çözüme eriþilmesi için Türk dünyasýna da önemli sorumluluklar düþmektedir. Kýbrýs Türkünün haklý davasýný ne kadar sahiplenir ve onunla dayanýþma gösterirsek, kendi birlik ve beraberliðimizi de o nispette kuvvetlendiririz? Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti'nin, teþkilatýmýzýn bugünkü zirvesinde onur konuðu ve gözlemci üye olarak yer almasý, Türk dünyasý olarak Kýbrýs Türkü ile dayanýþma irademizin tezahürüdür. Ýnþallah kendilerinin en kýsa zamanda tam üye olarak aramýzdaki yerini almasýný bekliyoruz. Keza gözlemci üyemiz Türkmenistan'ý da aile meclisimizde tam üye olarak görmek istediðimizi bir kez daha vurgulamak istiyorum."
- "BARIÞIN TESÝSÝNE YÖNELÝK DÝPLOMATÝK ÇABALARA DESTEK VERÝLMELÝ"
Cumhurbaþkaný Erdoðan, Ukrayna'da 3. yýlýný doldurmak üzere olan savaþýn, bölgeye olumsuz etkilerinin sürdüðüne dikkati çekerek, "Savaþýn en baþýndan beri her iki tarafýn da masada olduðu bir müzakere sürecini ve devamýnda kalýcý, adil bir barýþa ulaþýlmasýný destekliyoruz. Türk devletleri olarak barýþýn tesisine yönelik diplomatik çabalara destek vermemizin son derece önemli olduðu kanaatindeyim." deðerlendirmesinde bulundu.
Coðrafyanýn istikrar ve güvenliðini Afganistan'daki geliþmelerden ayrý görmediklerini vurgulayan Erdoðan, kardeþ Afgan halkýnýn yanýnda olduklarýný, geçici yönetimin de kapsayýcý ve temel insan haklarýný esas alan bir yaklaþým sergilemesinin kendilerine yeni kapýlar açacaðýný söyledi.
Erdoðan, 175 milyona ulaþan genç ve dinamik nüfus, 1,2 trilyon dolarý aþan ticaret hacmi ve zengin kültür mirasýnýn büyük atýlýmlar gerçekleþtirmek için birlikteliðe saðlam bir temel teþkil ettiðini belirterek, þunlarý paylaþtý:
"Ticaret ve ekonomi baþta olmak üzere, bilim, enerji ve ulaþtýrma gibi alanlarda potansiyelimizi ortaya çýkaracak çalýþmalarda bulunmamýzda fayda vardýr. 2040 vizyonumuzun unsurlarýndan Dijital Ekonomi Ortaklýk Anlaþmasý üzerindeki müzakerelerin tamamlanmýþ olmasýndan memnuniyet duyuyorum. Ayrýca geçen sene hayata geçirdiðimiz Türk Yatýrým Fonu'nun yakýn zamanda faaliyete alýnarak projelerimize destek saðlayacaðýndan eminim. Enerji konusunda da tek bir kaynaða baðýmlýlýðýmýzý azaltarak yenilenebilir enerjiye daha fazla yatýrým yapma hedefiyle iþbirliðimizi yoðunlaþtýralým. Ulaþtýrma baðlamýnda ortak koridor projemizin sunduðu eþsiz fýrsatlardan yararlanalým.
Türk Akademisi ve Türk Dil Kurumu tarafýndan geçtiðimiz eylül ayýnda Bakü'de düzenlenen Ortak Alfabe Komisyonu Toplantýsýnda Ortak Türk Alfabesi projesi üzerinde mutabakata varýlmasý tarihi bir adým teþkil etmiþtir. Ortak alfabemiz, kader ortaklýðýmýzýn, ortak istikbalimizin ve geleceðe birlikte adým atma irademizin de niþanesidir. Bu alandaki çabalarýmýzý artýrmak suretiyle aramýzdaki her türlü engeli inþallah ortadan kaldýracak, Türk dünyasýnýn tarihi kucaklaþmasýna imza atacaðýz."
- "34 HARFTEN OLUÞAN ORTAK ALFABE ÜZERÝNDE MUTABIK KALINDI"
Aksakallarýn koordinasyonunda 2022 yýlýnda baþlatýlan ortak dili geliþtirmek amacýyla ortak alfabe oluþturulmasý çalýþmasýnýn, Eylül 2024'te tamamlandýðýný anýmsatan Erdoðan, 34 harften oluþan ortak alfabe üzerinde mutabýk kalýndýðýný ifade etti.
Erdoðan, bundan sonra üye ülkelerin bu alfabeyi esas alarak gerekli dönüþümün gerçekleþtirilmesi gerektiðine iþaret ederek, "Türkiye, Azerbaycan ve Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti bu konuda hazýr. Kazakistan, Kýrgýzistan, Özbekistan ve Türkmenistan'ýn yeni alfabeye geçiþ için inisiyatif baþlatmasý isabetli olacaktýr." diye konuþtu.
Cumhurbaþkaný Erdoðan, Türk Devletleri Teþkilatý üye ülkeleri arasýnda ticaretin geliþtirilmesi, Orta Koridorun etkin kullanýlmasý için özel temsilci atanmasý yönündeki hazýrlýklara da deðindi.
Türk dünyasý 2040 vizyonuyla belirlenen hedeflere ulaþmak için bugün alacaklarý kararlarýn aralarýndaki ülkü birliðinin eriþtiði ileri seviyeyi tüm dünyaya bir kez daha ispatlayacaðýna gönülden inandýðýný kaydeden Erdoðan, sözlerini þöyle sürdürdü:
"Burada þu noktaya özellikle dikkatlerinizi çekmek istiyorum, merhum bir þairimizin ifadesiyle 'Ýnanmak, basamaklarýn çýkamadýðý yere kanatlarýnla týrmanmaktýr'. Bizler bugünlere yürüyerek, engelleri aþarak, zorluklarý göðüsleyerek, gerektiðinde de kanatlarýmýzla týrmanarak geldik. Ancak halen katetmemiz gereken ciddi bir mesafe var. Ýnþallah önümüzdeki dönemi hep birlikte Türk dünyasý yüzyýlý yapmak için tüm gücümüzle çalýþmaya devam edeceðiz. Rabb'im yolumuzu bahtýmýzý açýk etsin diyorum. Bu düþüncelerle sözlerime son verirken Kýrgýzistan Cumhurbaþkaný kýymetli kardeþim Sayýn Caparov'a nazik ve samimi ev sahipliði için þükranlarýmý sunuyorum. Kýrgýzistan'ýn Dönem Baþkanlýðýnýn, Teþkilatýmýz için hayýrlara vesile olmasýný temenni ediyorum, hepinizi saygýyla selamlýyorum."