Ýbrahim Kalýn, Dýþ Ekonomik Ýliþkiler Kurulu (DEÝK) ve Brüksel merkezli düþünce kuruluþu Avrupa Politika Merkezi (EPC) tarafýndan çevrim içi düzenlenen "Belirsizlik Çaðýnda Türk Dýþ Politikasý" baþlýklý etkinlikte konuþma yaptý.
Libya'da aktif biçimde diplomasi yürütüldüðünü belirten Kalýn, dün Rusya ile "güvenilir ve sürdürülebilir" bir ateþkes üzerine odaklanacak bir çalýþma grubu kurulmasýnda uzlaþýldýðýný anlattý.
Kalýn, Libya'nýn doðusundaki gayrimeþru silahlý güçlerin lideri Halife Hafter'in daha önceki anlaþmalarda olduðu gibi son anlaþmayý da "ihlal" ettiðini belirtti.
Türkiye'nin uluslararasý meþruiyete sahip Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin (UMH) davetiyle Libya'da bulunduðunu anýmsatan Kalýn, Hafter'in saldýrgan tutumunu sürdürdüðünü vurguladý.
Kalýn, Libya'da 2015 yýlýnda siyasi uzlaþý amacýyla Süheyrat Anlaþmasý imzalandýðýný hatýrlatarak, burada da Hafter tarafýnýn anlaþmaya aykýrý davrandýðýný söyledi.
Hafter'in Libya'yý tek diktatör olarak yönetmek istediðine iþaret eden Kalýn, Libya halkýnýn büyük çoðunluðunun böyle bir durumu asla kabul etmeyeceðini ifade etti.
Kalýn, Hafter'in Libya'da ateþkes çaðrýlarýný bir sonraki saldýrýnýn hazýrlýk çalýþmalarý için zaman kazanmak amacýyla "taktik" olarak kullandýðýný anlattý.
Siyasi süreci desteklediklerini anýmsatan Kalýn, "Libya'da herhangi bir grup veya ülke arasýnda bir askeri gerilim veya çatýþma yaþamak istemiyoruz." diye konuþtu.
"Mýsýr'ýn Libya'ya asker göndermesi tehlikeli bir askeri macera olur"
Kalýn, Fransa Cumhurbaþkaný Emmanuel Macron'un agresif Libya politikasý ile Avrupa'da gerçekleþtiremediði liderliðini Kuzey Afrika'da göstermek istediðini, Fransa'nýn Hafter'e saðladýðý desteðin, NATO'nun güney güvenliðini de tehdit ettiðini vurguladý.
Mýsýr Meclisi'nin Mýsýr Cumhurbaþkaný Abdulfettah es-Sisi'ye "Libya'ya müdahale" yetkisi veren tasarýyý onaylamasýný zararlý bulduðunu belirten Kalýn, Mýsýr'ýn Libya'ya asker göndermesinin tehlikeli bir askeri macera olacaðýný söyledi.
Türkiye ve Yunanistan'ýn benzer tarihi ve kültürü paylaþan, NATO'da müttefik konumunda iki komþu ülke olduðunu anýmsatan Kalýn, Doðu Akdeniz ve Ege'de deniz sýnýrlarý ve kýta sahanlýðý gibi çözümlenememiþ konular bulunduðunu anýmsattý.
- "Yunanistan'ýn maksimalist pozisyonunu kabul etmiyoruz"
Kalýn, Yunan tarafýnýn Ege ve Doðu Akdeniz'de maksimalist iddialarda bulunduðunu vurgulayarak, "Türkiye'ye 2 kilometre uzaklýkta, Yunan ana karasýna ise 580 kilometre uzaklýkta olan Meis adasýnýn Antalya Körfezi'nin neredeyse yarýsý kadar olan 40 bin kilometrekare geniþliðinde kýta sahanlýðý iddiasý kesinlikle kabul edilemez. Bu mantýða, coðrafyaya ve uluslararasý anlaþmalara aykýrýdýr. Yunanistan'ýn maksimalist pozisyonunu kabul etmiyoruz." deðerlendirmesinde bulundu.
Oruç Reis araþtýrma gemisinin, Doðu Akdeniz'deki araþtýrma faaliyetine iliþkin Kalýn, "Yunanistan'ýn aþýrý tepki gösterdiðini düþünüyoruz. Doðu Akdeniz'de herhangi bir askeri veya siyasi gerginlik istemiyoruz." diye konuþtu.
Kalýn, Türkiye'nin Yunanistan ile münhasýr ekonomik bölge de dahil olmak üzere deniz sýnýrlarý konularýný görüþmeye hazýr olduðunu, Yunan tarafýnýn ise aþýrý maksimalist pozisyonundan vazgeçmesi gerektiðini vurguladý.
Güney Kýbrýs Rum Yönetimi'nin (GKRY) de Yunanistan gibi davrandýðýný ve Avrupa Birliði (AB) üyeliðini Türkiye'ye baský amacýyla "pazarlýk kozu" olarak kullandýklarýný hatýrlatan Kalýn, "Doðu Akdeniz'deki tüm doðal kaynaklarýn adil biçimde paylaþýlmasýný istiyoruz. Biz sadece haklarýmýzý korumak için oradayýz. Tehdit veya yaptýrým söylemlerini asla kabul etmeyiz." diye konuþtu.
- "FETÖ ve PKK, Avrupa'da Türkiye ile iliþkileri "zehirliyor"
AB'nin Türkiye'nin meþru güvenlik kaygýlarýný dikkate almadýðýný belirten Kalýn, terör örgütleri PKK ve FETÖ'nün Avrupa’da serbestçe hareket edebilmesinin güvensizliðe neden olduðunu anlattý.
Kalýn, FETÖ ve PKK'nýn Avrupa'da Türkiye ile iliþkileri "zehirlediðini" söyledi.
- "Türkiye burada daha büyük bir yük taþýyor"
AB ve Türkiye arasýnda sýðýnmacý mutabakatýnda AB tarafýnýn yükümlülüklerini yerine getirmediðini ifade eden Kalýn, "Sýðýnmacý sorununun çözümü için birlikte çalýþmak istiyoruz. Herkes itiraf etmeli ki Türkiye burada daha büyük bir yük taþýyor. Bir taraf hiçbir þey yapmazken, Türkiye'nin sýrtýný sývazlamak ve çok iyi iþ çýkarýyorsun buna devam et demek yeterli deðil." dedi.
Türkiye'nin insani nedenlerle son 5-6 yýldýr yaklaþýk 4 milyon sýðýnmacýya ev sahipliði yaptýðýný anýmsatan Kalýn, "Külfet paylaþýmý çaðýmýzýn bir gerçeðidir. Sýðýnmacýlar veya diðer konularda yükü paylaþmazsanýz adil olmazsýnýz." deðerlendirmesinde bulundu.
Türkiye ve Avrupa ekonomisinin birbirine baðlý olduðunu anlatan Kalýn, Türkiye'nin dýþ ticaretinin yaklaþýk yüzde 45'ini Avro Bölgesi ekonomileri ile gerçekleþtirdiðini anýmsattý.
Kalýn, Türk vatandaþlarýna vize serbestisi saðlanmasý ve Türkiye-AB sýðýnmacý mutabakatýnýn güncellenmesi gerektiðine dikkati çekerek, "Gümrük Birliði güncelleme müzakerelerini tamamlamak istiyoruz." diye konuþtu.
Avrupa ülkeleri ile ticaret hacmini geliþtirmek istediklerini vurgulayan Kalýn, terör gibi ortak tehditlere birlikte mücadele edilebileceðini anlattý.
Kalýn, mevcut durumda Avrupa'da vizyoner liderliðin eksik olduðunu söyledi.
DEÝK Yönetim Kurulu Üyesi Zeynep Bodur Okyay'ýn açýlýþýný yaptýðý programýn moderatörlüðünü Amanda Paul üstlendi.