Dýþiþleri Bakan Yardýmcýsý Önal: Suriye'de çözümün tüm unsurlarýný ele alabilmeliyiz

Önal, AB tarafýndan Belçika'nýn baþkenti Brüksel'de düzenlenen "Suriye ve Bölgenin Geleceðinin Desteklenmesi Konferansý" baþlýklý 6'ncý Brüksel Konferansý'nda konuþtu.

Suriye'deki durumun krizin baþlamasýndan bu yana geçen on yýlý aþkýn sürenin ardýndan, uluslararasý barýþ ve istikrar için aðýr endiþe kaynaðý olmayý sürdürdüðünü belirten Önal, "Uluslararasý toplumun ilgisini baþka yönlere çeken çok sayýda krize ve Suriye krizine dair artan tükenmiþlik hissine raðmen; Suriye krizinin siyasi, ekonomik, toplumsal ve insani boyutlarýna çözüm üretilmesi gerektiði hususu geçmiþten daha fazla acil ve kritik önem taþýmaktadýr." dedi.

Önal, krizin temelindeki sebeplere etkili çözüm bulunmasýnda ne kadar geç kalýnýrsa, krizin yansýmalarýnýn da o kadar keskin ve þiddetli olacaðýný, bu nedenle meseleye sürdürülebilir siyasi bir çözüm bulunmasýnýn asli amaç olarak kalmasý gerektiðini ifade etti.

- BM ÖNCÜLÜÐÜNDEKÝ SÝYASÝ ÇÖZÜM SÜRECÝNE DESTEK

Ukrayna'daki savaþýn sona ermesi için çalýþýrken ve çok boyutlu etkileriyle uðraþýrken, yüzyýlýn en kötü insani dramlarýndan biriyle karþý karþýya kalan Suriye halkýnýn içinde bulunduðu kötü durumun göz ardý edilmemesi gerektiðini vurgulayan Önal, "Ortaklarýmýzý bu minvalde, Birleþmiþ Milletler (BM) Güvenlik Konseyinin 2254 sayýlý kararý doðrultusunda siyasi süreci canlandýrmak için çabalarý artýrmaya çaðýrýyoruz. Bunun gerçekleþmesi için, insani boyut dahil senkronize ve bütüncül bir yaklaþýmla Suriye'de çözümün tüm unsurlarýný ele alabilmeliyiz." diye konuþtu.

Önal, bu baðlamda, Türkiye'nin BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen'in çabalarýný desteklediðini yineleyerek þöyle devam etti:

"Siyasi süreçteki ilerleme, sahadaki geliþmelerle doðrudan ilgilidir. Türkiye, Eylül 2018 tarihli Mutabakat Zaptý ile Ek Protokolü'nden kaynaklanan taahhütlerini yerine getirmeye devam etmekte, sahadaki sükuneti korumak ve ateþkesin idamesi için çaba göstermektedir. Türkiye'nin bölgedeki varlýðý yeni insani trajedilerin yaþanmasýnýn önüne geçmekle kalmayýp, ayný zamanda, sivillerin korunmasý için gerekli olan istikrar ve güvenliðin saðlanmasýna ve istikrarlaþtýrma çabalarý için uygun bir ortam yaratýlmasýna da yardýmcý olmaktadýr."

- AB ÝLE ÝÞ BÝRLÝÐÝ

Türkiye'nin halihazýrda eðitim, saðlýk, barýnma gibi çeþitli alanlarda destek saðlamak suretiyle 3,7 milyon Suriyeli sýðýnmacýya geçici koruma saðladýðýný ifade eden Önal, þunlarý aktardý:

"Bu çabanýn kapsamý ve büyüklüðü, daha fazla uluslararasý dayanýþma ve yük paylaþýmýný gerekli kýlmaktadýr. Türkiye'deki Sýðýnmacýlara Yönelik AB Mali Yardým Aracý (FRIT), Türkiye ve AB iþ birliði yaptýðýnda neler gerçekleþtirilebileceðinin kaydandeðer bir örneðidir. Eksikliklerine raðmen, bu sayede milyonlarca Suriyelinin ve onlara ev sahipliði yapanlarýn karþý karþýya bulunduðu sýkýntýlarý hafifletmeyi baþardýk. Bu tür mekanizmalar ancak göç yönetimi konusunda daha geniþ ve stratejik bir iþ birliðinin parçasý olduklarý takdirde somut ve sürdürülebilir sonuçlar verebilir. Türkiye, AB ile göç konusundaki iþ birliðini yeni gerçekler ve sýnamalar ýþýðýnda yenilemeye hazýrdýr."

- BM SINIR-ÖTESÝ YARDIM MEKANÝZMASI

Önal, Suriye'nin kuzeybatýsýndaki insani krizin daha da kötüleþtiðine dikkati çekerek, BM sýnýr-ötesi yardým mekanizmasýnýn "hayat kurtarýcý bir enstrüman" olduðunu söyledi.

Bu mekanizmanýn hesap verebilir ve þeffaf bir þekilde, düzenli olarak her ay 2,4 milyon kiþiye eriþim saðladýðýný belirten Önal, "Bu operasyonlarýn ölçeði ve verimliliði ikame edilemez niteliktedir. Bu sebeple, Birleþmiþ Milletler Güvenlik Konseyi görev yönergesinin yenilenmesi elzem olacaktýr." deðerlendirmesinde bulundu.

- SURÝYE'YE DÖNÜÞLER

"Suriyeli sýðýnmacýlarýn ve ev sahibi ülkelerin ihtiyaçlarýný ele alýrken, sýðýnmacýlarýn güvenli, gönüllü ve onurlu þekilde geri dönüþüne elveriþli koþullar yaratmayý da hedeflemeliyiz." diyen Önal, þunlarý kaydetti:

"Türkiye, yaklaþýk 500 bin Suriyelinin istikrara kavuþan bölgelere gönüllü dönüþünü kolaylaþtýrmýþtýr. Diðer komþu ülkeler ve BM Mülteciler Yüksek Komiserliði ile iþ birliðini artýrmaya yönelik çabalar devam etmektedir. Sýðýnmacýlarýn geri dönüþü, daha geniþ siyasi baðlamdan ayrý olarak ele alýnamaz. Þimdiye deðin bunlar arasýnda katý bir sýralý ve koþullu yaklaþým benimsenmesinin yararýna þahit olunmamýþtýr. Bu nedenle, sýðýnmacýlarýn geri dönüþünün kolaylaþtýrýlmasý, Suriye krizinin çözümüne yönelik genel çabalarýn ayrýlmaz bir parçasý olmalýdýr."

Bu arada Dýþiþleri Bakan Yardýmcýsý Büyükelçi Önal, konferans kapsamýnda ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield ile ikili görüþme yaptý.