Senegal'deki deðiþim Türkiye için avantaj olabilir

Afrika Stratejik Araþtýrmalar Merkezi (AFSAM) Baþkaný Mustafa Efe, Senegal Cumhurbaþkaný Beþir Cuma Fay'ýn Türkiye ziyaretini AA Analiz için kaleme aldý.

***

Senegal Cumhurbaþkaný Beþir Cuma Fay'ýn ülkemize gerçekleþtirdiði ziyaret tarihi bir öneme sahiptir. Türkiye'nin Batý Afrika'da en fazla münasebeti olan ülke olan Senegal ile iliþkilerini "stratejik ortaklýk" düzeyine çýkarmasý Batý Afrika'da daha fazla var olma iradesi ortaya koyacaðýnýn en büyük göstergesidir. Bu stratejik ortaklýk, iki ülke arasýndaki yatýrým ve ticaret baþta olmak üzere güvenlik, savunma sanayii, terörle mücadele, enerji, tarým, þehircilik, kültür ve yükseköðretim alanlarýnda iþbirliði imkanlarýný da yeni bir düzeye taþýyacaktýr. Ýliþkilerin stratejik ortaklýk düzeyine taþýnmasý ve geliþtirilmesi iki ülkenin geleceðine de büyük etkide bulunacaktýr.

- TÜRKÝYE-SENEGAL ÝLÝÞKÝLERÝ NASIL GELÝÞTÝ?

Senegal'in 1960'da Fransa'dan baðýmsýzlýðýný kazanmasýndan sonra 1962'de faaliyete geçen Dakar Büyükelçiliðimiz Afrika'da açýlan ilk büyükelçiliklerimizdendir. Senegal'in de Aðustos 2006'da Ankara'da büyükelçilik açmasýyla birlikte iki ülke arasýnda karþýlýklý temsil saðlandý ve iliþkiler ivme kazandý. Özellikle son yýllarda ülkelerimiz arasýndaki iliþkilerde her alanda önemli canlanma görülüyor. Bugüne kadar karþýlýklý olarak çok sayýda ikili ziyaret gerçekleþtirildi. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan'ýn Senegal'i üç kez ziyaret etmesi bu ülkeye verilen önemin bir göstergesidir. Cumhurbaþkaný Erdoðan, Ocak 2020'de Dakar'a yaptýðý ziyarette, iki ülke arasýndaki "tarihi ve kültürel baðlarý" hatýrlatýp "ortak geçmiþimizden ilham alarak birlikte bir gelecek inþa etmek istiyoruz." dedi.

Ayrýca son dönemde Senegal'de Türk firmalarýnýn yürüttüðü büyük ölçekli altyapý projeleri bulunuyor. Türkiye ile Senegal arasýndaki ekonomik ve ticari iliþkiler yükselen bir seyir izliyor. Bu minvalde, Türkiye ve Senegal arasýndaki ticaret hacmi 1 milyar dolara yaklaþtý.

- SENEGAL CUMHURBAÞKANI FAY'IN ZÝYARETÝ BÝR DÖNÜM NOKTASI

Türk þirketlerinin baþta inþaat sektörü olmak üzere Senegal'in altyapý ve kalkýnmasýna verdikleri katký ülkede ciddi þekilde görülüyor. Bundan dolayý da Senegallilerin Türkiye'ye karþý teveccühleri ileri düzeyde. Ayrýca, iki ülke arasýndaki savunma sanayi ve güvenlik alanlarýndaki iliþkilerin de hýzlanacaðý düþünülüyor.

Ziyarette, Cumhurbaþkaný Erdoðan, Senegal Cumhurbaþkaný Fay'ý mart ayýndaki seçimlerde elde ettiði zafer dolayýsýyla tebrik etti. Cumhurbaþkaný Fay ve heyetini Türkiye'de aðýrlamaktan memnuniyet duyduðunu belirtti.

Cumhurbaþkaný Erdoðan, Senegal ile ticaret ve yatýrým iliþkilerimizin sürekli arttýðýný, ticaret hacmimizin 1 milyar dolarý bulmasýnýn hedeflendiðini, bundan ülkelerimiz adýna büyük memnuniyet duyduklarýný ifade etti. Erdoðan, Ýstanbul'da Türkiye-Senegal Ýþ Forumu düzenlenmesinin ve gelecek dönemde yapýlacak Karma Ekonomik Ýþbirliði toplantýlarýnýn ekonomik münasebetlerimizin gerçek potansiyelini ortaya çýkaracaðýna inandýklarýný belirtti. Türkiye'nin Senegal hükümetinin "Senegal 2050 Ulusal Dönüþüm Programýna" tecrübe paylaþýmý yoluyla destek vereceði de söyleyen Erdoðan, ayrýca Türkiye'nin terör örgütü FETÖ ile mücadelesine Senegal'in verdiði destekten dolayý da teþekkür etti.

Senegal Cumhurbaþkaný Fay da Cumhurbaþkaný Erdoðan ile yapýlan görüþmelerde Türkiye ile özellikle 2050 planý kapsamýnda belirlenen sanayileþme, tarým, teknik ve mesleki eðitim ve dijitalleþme alanlarýnda gençlerin istihdamý konularýnda hemfikir olduklarýný belirtti. "Batý Afrika bölgesi, bildiðiniz üzere, terörizm kaynaklý güvensizliðin hakim olduðu bir bölge. Bu sebeple, Sayýn Cumhurbaþkaný Erdoðan ve ben, bu konularý görüþüp iþbirliðimizi savunma alanýnda güçlendirmeye ihtiyacýmýz olduðunu ifade ettik." diye konuþtu. Fay ayrýca, Türkiye ile Senegal arasýnda imzalanan anlaþmalarýn da her iki devletin iþbirliðini stratejik bir seviyeye çýkarma iradesini temsil ettiðini vurguladý.

Senegal Cumhurbaþkaný Fay, çok taraflý iliþkileri güçlendirerek küresel barýþ ve istikrara katký saðlamalarý gerektiðini ele aldýklarýný anlatarak, "Bunun da küresel yönetim sisteminin iyileþtirilmesiyle, adaletsizliklerin ortadan kaldýrýlmasýyla gerçekleþtirileceðinin altýný çizdik." dedi.

Ýki ülke arasýnda Cumhurbaþkaný Erdoðan ve Senegal Cumhurbaþkaný Fay'ýn baþkanlýðýndaki baþ baþa ve heyetler arasý görüþmelerin ardýndan Yüksek Düzeyli Stratejik Ýþbirliði Konseyi kurulmasý baþta olmak üzere, tarýmsal mekanizasyon, yükseköðretim, þehircilik, enerji ve hidrokarbonlar alanlarýnda 5 anlaþma imzalandý.

-SENEGAL'DEKÝ DEÐÝÞÝM TÜRKÝYE ÝÇÝN AVANTAJ OLABÝLÝR

Türkiye'nin ve Senegal'in birbirlerini yakýndan tanýmasý ve anlamasý gerekiyor. Her iki ülke de birbirlerinin iç dinamiklerinin farkýna varmalý.

Türkiye açýsýndan Senegal'de Cumhurbaþkaný Fay ve Ousmane Sonko yönetiminin farklýlýðýnýn farkýna varmak önem arz ediyor. Senegal toplumunun dinamikleri açýsýndan bundan sonraki süreçte artýk yeni nesil Afrikalý politikacýlarýn iktidara geleceði düþünülerek buna göre bir strateji çizilmesi önemlidir. Bu durum diðer Afrika ülkeleri için de geçerlidir. Senegal genç ve dinamik bir toplum yapýsýna sahiptir. Yeni yetiþen nesil sömürgeciliðin ve özelde de Fransa'nýn ülkelerinde yol açtýðý yýkýmýn farkýna varmaya baþladý. Bu minvalde, 17 Kasým'da yapýlacak seçimlerde PASTEF'in çok ciddi bir baþarý kazanacaðý ve yüzde 60'ýn üzerinde bir oy alacaðý öngörülüyor.

- TÜRKÝYE-SENEGAL ÝLÝÞKÝLERÝNÝN GELECEÐÝ

Cuma lakabýyla bilinene Cumhurbaþkaný Fay, 14 Mart 2024 yýlýnda hapishaneden serbest býrakýlmasýnýn ardýndan diskalifiye edilen aday Ousmane Sonko'nun yerine 2024 Senegal baþkanlýk seçimlerine girdi ve Frank ve yolsuzluk karþýtlý kampanyasý ile seçimi kazandý. Oylarýn yüzde 54'ünden fazlasýný alarak Senegal'in 1960'taki baðýmsýzlýðýndan bu yana ilk turda seçimi kazanan ilk muhalefet adayý oldu.[1]Ýlk resmi icraatý ise 5 Nisan'da hükümetini resmen sunan Ousmane Sonko'yu baþbakan olarak atamak oldu. Ousmane Sonko'nun liderliðindeki PASTEF'in adayý Beþir Cuma Fay'ýn cumhurbaþkaný seçilmesi tarihi bir baþarýdýr. Kýsacasý, bu seçimde Senegal halkýnýn saðduyusu, sabrý, direniþi ve sebatý galip geldi.

Senegal'deki bu deðiþim Afrika kýtasýnda yeni nesil liderlerin Afrika ülkelerinde iktidara yürüdüklerinin göstergesidir. Osman Sonko'nun hareketinin bütün engellemelere raðmen bu baþarýyý kazanmasý diðer Afrika ülkelerinde de heyecana yol açtý. Türkiye genel olarak Afrika ülkelerine ilham kaynaðý olduðu gibi Senegal de diðer Afrika ülkelerine örneklik teþkil ediyor.

Bu seçim sonucu, sadece bölgede deðil bütün Afrika kýtasýnda tarihi bir dönüþümü de baþlatabilme potansiyeline sahiptir. En azýndan önce Frankofon Afrika'daki ülkelerde daha sonra da Anglofon Afrika ülkelerinde bu seçimlere benzer durumlar yaþanacaktýr. Artýk Fransa baþta olmak üzere emperyalist Batý'nýn Afrika'daki hegemonyasý için yolun sonu göründü. Yani, Batý Afrika'da Mali, Burkina Faso, Nijer ve Gine ile birlikte Fransýz tahakkümüne karþý mücadelenin içinde artýk Senegal'i de göreceðiz.

Türkiye'nin Senegal Cumhurbaþkaný Beþir Cuma Fay ve Baþbakan Ousmane Sonko liderliðindeki yeni Senegal'e elinden gelen desteði vermesi hayati deðere sahiptir. Türkiye'nin Afrika'da baþarýlý olmasý, kazan-kazan ve adil yeni bir dünya perspektifinden kurguladýðý Afrika yaklaþýmýna destek veren bu liderlerin kendi ülkelerinde baþarýlý olmalarýna baðlýdýr.

[1]https://www.agenzianova.com/en/news/Senegal-the-opposition-candidate-Diomaye-wins-the-presidential-elections-with-5428-percent/

[Mustafa Efe, Afrika Stratejik Araþtýrmalar Merkezi (AFSAM) Baþkanýdýr.]

*Makalelerdeki fikirler yazarýna aittir ve Anadolu Ajansýnýn editoryal politikasýný yansýtmayabilir.