Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan, Azerbaycan Cumhurbaþkaný Ýlham Aliyev ile ekim sonlarýnda iþgalden kurtarýlan Zengilan Aðalý köyünde yaptýðý ortak basýn toplantýsýnda, Azerbaycan-Ermenistan-Türkiye iliþkilerinde kalýcý barýþ için ortamýn son derece elveriþli olduðuna dair mesaj verdi.
Ermenistan Baþbakaný Nikol Paþinyan ve Güvenlik Konseyi Sekreteri Armen Grigoryan da iliþkilerinin normalleþmesi yönünde ardý ardýna açýklamalar yaparken Ermenistan Dýþiþleri Bakanlýðý Basýn Sözcüsü Vaan Unanyan da Erivan'ýn Ankara'yla iliþkilerini ön koþulsuz olarak normalleþtirmeye hazýr olduðunu belirtti.
Türk vatandaþý Ermeni iþ adamlarý ve vakýf yöneticileri, Türkiye ile Ermenistan arasýnda normalleþmeye yönelik masajlarý AA muhabirine deðerlendirdi.
Ermeni Vakýflar Birliði ve Surp Pýrgiç Ermeni Hastanesi Vakfý Baþkaný Bedros Þirinoðlu, birinci Karabað savaþýndan sonra bölgede yeni dengelerin oluþtuðunu ve Türkiye'nin desteði ile ayný zamanda bölgesel barýþ ve iþ birliðinin önünün açýldýðýný söyledi.
Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan önderliðinde Ankara ile Erivan'ýn normalleþmeye dair son derece önemli mesajlar verdiðini kaydeden Þirinoðlu, "Türkiye'deki Ermeniler normalleþmeyle ilgili çok ümitli. Ýki komþu ülkenin iliþkilerinin normalleþmesini ve iki halkýn kardeþliðinin pekiþmesinin önünün açýlmasýný özlemle bekliyoruz. Ýnþallah bu olumlu gidiþ somut adýmlarla devam eder ve savaþýn yaralarý bir an önce sarýlýr. Türkiye'miz de bölgemizin önder ülkesi olarak bu süreci özlenen noktaya ulaþtýrýr. Ermenistan ile normalleþme süreci iki ülkenin de menfaatine olacaktýr." diye konuþtu.
Normalleþme ilgili endiþelerinin altýný çizen Þirinoðlu, þöyle devam etti:
"Normalleþme nasýl olacak, kimlerle olacak, kimler buna köstek olmaya çalýþacak, kimlerin iþine gelmeyecek, bunu zaman gösterecek ama eminim ki Türkiye ile Ermenistan bugün olmasa bile yarýn mutlaka dostane iliþkiler kuracak. Türkiye ile Ermenistan arasýnda normalleþme süreci Azerbaycan-Ermenistan iliþkilerine de olumlu katký saðlayacaðý gibi bölgesel iþ birliðini ve barýþý da hýzlandýracaktýr."
Þirinoðlu, 50 yýl önce Azerbaycan ve Ermenistan halklarýnýn kardeþ gibi yaþadýðýný, birbirlerinden kýz alýp kýz verdiklerini fakat birilerinin bu kardeþliði bozduðunu anlattý.
Hem Azerbaycan hem de Ermenistan halkýnýn iki ülke arasýndaki gerilimden hoþnut olmadýðýný söyleyen Þirinoðlu, "Ýki ülke halký da bir an önce sulh istiyor. Savaþ hiç kimseye hiçbir þey kazandýrmaz. Dostluk, samimi iliþkiler ve ticaret iki ülke halkýnýn geleceði için faydalý olacaktýr. Maalesef bölgede samimi iliþkilerin kurulmasýna birileri çomak sokuyor. Türkiye bunlarý biliyor ve buna göre politika belirliyor." ifadelerini kullandý.
Normalleþmenin önündeki en büyük engellerden biri olan 1915 olaylarýna deðinen Þirinoðlu, þunlarý kaydetti:
"Sayýn Cumhurbaþkanýmýz defaatle arþivlerin açýlmasý ve tarihçilerden oluþan bir komisyonun kurulmasý yönündeki açýklamalar yaptý. Bu konunun artýk devletlerin sorunu olmamasý lazým. Varsa bir hesap, buna tarihçiler karar verecek. Yazýlý kaynaklarda bu bilgiler mevcut. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti arþivleri açmaya hazýr olduðunu müteaddit defalar söyledi. Karþý tarafýn karþýt bir tezi varsa onlar da açsýnlar. Hem Türk halkýný hem Ermenistan halkýný daha fazla üzmeye gerek yok."
Þirinoðlu, Ermenistan'ýn küçük bir ülke olduðunu, aracýlar üzerinden Türk mallarýnýn Ermenistan'da satýldýðýný, bundan ise sadece aracýlarýn faydalandýðýný aktardý.
Þirinoðlu, Cumhurbaþkaný Erdoðan'ýn Türkiye'de yaþayan Ermenilere büyük destek verdiðini belirterek þöyle devam etti:
"Ermenistan halký zaten fakir, Dolayýsýyla normalleþme Ermenistan halkýnýn da menfaatine olacak. Sýnýrlarýn ve hava yollarýnýn açýlmasý Ermeni halkýnýn da rahat bir nefes almasýný saðlayacak. Cumhurbaþkanýmýzla görüþmelerimizde Ermeni halkýna büyük destek verdiðini bizzat gördüm, tanýk oldum. Türk ve Ermeni halký arasýnda bir sýkýntý yok, devletler arasýnda sýkýntý var. Sanýrým Sayýn Cumhurbaþkanýmýz ve Ermenistan Baþbakaný Nikol Paþinyan bu sorunu çözecek."
Karagözyan Vakfý Yönetim Kurulu Baþkaný Dikran Gülmezgil de Ankara ile Erivan arasýnda karþýlýklý verilen mesajlarýn normalleþme sürecini hýzlandýrdýðýný söyledi.
Gülmezgil, geçmiþte iki ülke arasýnda yaþanan olaylarýn siyasetçiler deðil tarihçiler tarafýndan aydýnlatýlmasý gerektiðini vurguladý.
Ermenistan'ýn 30 yýl önce haksýz yere Azerbaycan topraklarýný iþgal etmesinin Türkiye ile Ermenistan arasýndaki gerilimin en önemli nedenlerinden biri olduðunu anlatan Gülmezgil, "Ermenistan iþgal ettiði topraklarý masada anlaþarak geri iade etmeliydi. Eðer Ermenistan'da bunu yapacak güçlü bir lider çýksaydý bütün bunlar yaþanmazdý ve Türkiye ile Ermenistan iliþkileri çok daha farklý olabilirdi. Maalesef Azerbaycan'a karþý yapýlmýþ bir haksýzlýk vardý. Türkiye, haklý olarak Azerbaycan'ýn yanýnda durdu. Dolayýsýyla 30 yýldýr Türkiye'nin Ermenistan ile yakýnlaþmasý saðlanamadý." dedi.
Gülmezgil, Türkiye'nin desteðiyle Azerbaycan'ýn haksýz yere iþgale uðramýþ topraklarýný savaþ zoruyla geri aldýðýný dile getirerek "Keþke böyle olmasaydý. Ýki taraf da savaþta gençlerini kaybetmeseydi. Bu sorun masa baþýnda çözülebilseydi." ifadelerini kullandý.
"Gelinen noktada iki devletin artýk anlaþamamasý kabul edilir bir þey deðil." diyen Gülmezgil, Türkiye'nin, Erivan ile Bakü arasýndaki sorunu tamamen bitirmeye yönelik desteðinin son derece önemli olduðunun altýný çizdi. Gülmezgil, þöyle devam etti:
"Türkiye þu anda 85 milyonluk bir ülke. Ermenistan ise 2-3 milyonluk nüfusu ile Türkiye'nin bir ilçesi kadar. Ermenistan hiçbir zaman Türkiye için potansiyel bir tehlike deðil, olamaz da zaten.Türkiye'nin ivedilikle çözmesi gereken sorunlarý arasýnda Ermenistan meselesi var. Çünkü tüm dünyada mazlum ve maðdur bir Ermeni algýsý var. Türkiye, Ermenistan ile helalleþmeli ve bu sorunu çözmeli. Bunu çözdüðü zaman dünya ile iliþkileri de yeniden þekillenecek."
Türkiye'nin bundan sonra Ermenistan'a dost elini uzatmasý, onun hamilik ve babalýk yapmasý gerektiðine vurgu yapan Gülmezgil, Ermenistan'ýn ise Türkiye ile iliþkilerini geliþtirmesinin ekonomik kalkýnmasýna büyük fayda saðlayacaðýný kaydetti.
Gülmezgil, "Erivan, Türkiye ile helalleþmeli ve önüne bakmalý. Bu dostane iliþkiler sayesinde ekonomisini büyütecek. Türkiye ile dostluk Ermenistan'ýn en büyük güvencesi olur. Sýnýrlarýn açýlmasý iki taraf için de kazaným olur. Ermenistan ekonomik olarak kalkýnýrken Türkiye de tüm dünyaya iyi niyetini göstermiþ olacak. Benim gönlüm Türkiye'nin Ermenistan'a hamilik ve babalýk yapmasýndan yana." diye konuþtu.
Ýnþaat mühendisi Nazar Binatlý, Türkiye ile Ermenistan arasýnda normalleþmenin iki halk için de son derece tarihi bir süreç olacaðýný belirterek bu 30 yýldýr süren bu gerginliðinin iki ülkeye bir faydasýnýn dokunmadýðýný söyledi.
Sýnýrlarýn, hava limanlarýnýn açýlmasý iki ülke arasýnda iþ birliðinin baþlayacaðýný dile getiren Binatlý, "Bu iliþkiler iki halk için de büyük faydalar saðlayacaktýr. Normalleþme konusunda son derece ümitliyim. Ayrýca bu normalleþme sürecinin Azerbaycan-Ermenistan iliþkilerini de olumlu yönde etkileyecektir. 30 yýl önce bu iki halk zaten bir arada yaþýyordu. Son geliþmeler de gösterdi ki artýk bu düþmanlýðýn ortadan kalkmasý gerekiyor." dedi.
Binatlý, Ermenistan halkýnýn büyük bir çoðunluðunun normalleþme sinyallerini ve bu yönde atýlan adýmlarý memnuniyetle karþýladýðýný anlattý.
Bir ziyaret için bulunduðu Erivan'da halkýn büyük bir bölümünün normalleþme beklentisi içinde olduðunu ifade eden Binatlý, sözlerini þöyle tamamladý:
"Politikadan pek anlamam ama bu normalleþme sürecinin hem ekonomik hem de siyasý bir getirisi olacaðýný düþünüyorum. Bu konuda son derece iyimser düþünüyoruz. Ermenistan halkýnýn da iyimser olduðunu gözlemleyebiliyorum burada."