Türkiye'den F-16 resti: Bunu kabul etmeyiz

Birleþmiþ Milletler 77'nci Genel Kurulu Görüþmeleri için New York'ta bulunan Çavuþoðlu, Türkevi'nde Türk gazetecilerle bir araya geldi ve gündemi deðerlendirdi.

BM haftasýnda çok sayýda görüþme yaptýklarýný ve bu görüþmelerin neredeyse tamamýný Türkevi'nde gerçekleþtirdiklerini belirten Çavuþoðlu, Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan'ýn 25 ikili görüþme yaptýðýný ve 31 faaliyette bulunduðunu söyledi.

Bakan Çavuþoðlu, kendisinin ise Genel Kurul marjýnda 33 görüþme yaptýðýný kaydetti.

Temaslarýnda hem ikili iliþkiler, hem de güncel küresel ve bölgesel geliþmeleri ele alma fýrsatý bulduklarýný belirten Çavuþoðlu, þunlarý söyledi:

"Tabii ki birçok görüþmenin odak noktasýný Rusya, Ukrayna baðlamýndaki geliþmeler oluþturdu. Birçok mevkidaþýmdan uluslararasý barýþa katkýlarýmýz hakkýnda övgü dolu ifadeler duydum. Özellikle Sayýn Cumhurbaþkanýmýzýn üstlendiði rol hakkýnda. Küresel gýda güvenliði baðlamýnda Ýstanbul Anlaþmasý'nýn iþlemesi ya da iþlemeyi sürdürmesi herkesin ortak temennisi. BM Genel Kurulu haftasýnda Rusya'nýn kýsmi seferberlik kararý, Luhansk, Donetsk, Zaporijia ve Herson'da referandum ilaný ve esir takasý önemli geliþmeler oldu. Rusya, Ukrayna arasýnda adil ve kalýcý bir çözüm için Türkiye olarak elimizden geleni yapmaya devam edeceðiz."

Çavuþoðlu, New York'taki temaslarýný tamamlayýp Los Angeles'a geçerek orada Türk vatandaþlarý ile de bir araya geleceðini, daha sonra Japonya'ya geçerek eski baþbakan Þinzo Abe'nin cenaze törenine katýlacaðýný söyledi.

Ýkili görüþmelerde tüm muhataplarýndan Türkiye'nin Ukrayna ve Rusya arasýndaki arabuluculuk rolüne iliþkin övgüler aldýklarýný söyleyen Çavuþoðlu, "Türkiye'nin þu anda barýþ için bir umut olduðunu söylüyorlar." dedi.

- "Artýk bu savaþ bitsin istiyor ülkeler"

Çavuþoðlu, Rusya ve Ukrayna arasýndaki tahýl anlaþmasýna iliþkin deðerlendirmesinde ise þunlarý söyledi:

"Tabii herkes 4 aylýk olan bu anlaþmanýn uzatýlmasý mümkün mü deðil mi diye bunu da soruyorlar. Biraz önce Genel Kurul Baþkaný ile yaptýðýmýz ikili görüþmede de sordular ve yine bir ateþkes olacaksa Rusya ile Ukrayna arasýnda bunun da Türkiye sayesinde olacaðýný herkes biliyor yani umut Türkiye. Tabii savaþýn bitmesini isteyenler var istemeyenler var. Ýstemeyenlerin sayýsý az ama genel anlamda gördük ki artýk bu savaþ bitsin istiyor ülkeler. Bu savaþýn olumsuz etkilerini herkes her alanda hissetmeye baþladý. O nedenle biz çabalarýmýzý tabii sürdüreceðiz. Biz bu denge politikasýný epeydir, uzun zamandýr sürdürüyorduk. Bu denge politikasýný sürdürürken dýþ politika ekseninde kayma mý var Türkiye'nin diye çok eleþtiriler de oldu, içerde de oldu, dýþarda da oldu, sorgulandý. Biz bu iliþkilerimizin diðer temaslarýmýza alternatif olmadýðýný her zaman söylüyorduk. Þimdi bunun ne kadar önemli olduðunu herkes de görmeye baþladý."

- "Þartlý bir anlaþmanýn içinde olmayýz dedik"

Çavuþoðlu, F-16 satýþý konusunda ABD'nin Türkiye'yi oyalayýp oyalamadýðý sorusuna þöyle cevap verdi:

"Þu anda normal iþliyor süreç. Tabii Kongreden gelen bazý sesler sebebiyle ister istemez herkes bir engel mi çýkacak ya da þartlý mý olacak diye sorular da soruyor ama teknik düzeyde müzakereler normal seyirde devam ediyor, yönetimin bu konuda kararlýlýðý da devam ediyor. Blinken, yaptýðýmýz ikili görüþmede de bunu söyledi. Bu arada Sayýn Blinken'ýn da babasý vefat etti. Kendilerine taziyelerimi buradan iletmek istiyorum. Diðer taraftan Kongreden bazý çatlak sesler geldi. Kongreden bir karar çýktý ama bu baðlayýcý bir kanun deðil, biliyorsunuz alt kanadýndan, Temsilciler Meclisinden. Senatodan yine bir karar, daha sonra iki karar birleþtiriliyor ve sonuçta bir karar çýkýyor F-16 ile ilgili. Bizim Kongre düzeyinde temaslarýmýz devam ediyor. Sayýn Volkan Bozkýr ve Efkan Ala buradan Washington'a geçtiler ve Kongrede temaslarda bulunuyorlar. Daha önce de Parlamenter heyetlerimiz de Washington'a gelerek temaslarda bulundu. Biz de temaslarda bulunduk. Sayýn Cumhurbaþkanýmýzýn burada görüþtüðü Kongre üyeleri, senatörler oldu. Bu görüþmelerde de bu önemli senatörler F-16'larýn Türkiye'ye verilmesi konusunda güçlü destek veriyor ama biz yönetime þunu da söylüyoruz: Gerek teknik görüþmelerde gerekse siyasi görüþmelerde bizim elimizi kolumuzu baðlayan bir anlaþma içinde biz olmayýz. Yani biz F-16'yý alacaðýz þöyle kullan böyle kullan, þunu yapamazsýn, bunu yapamazsýn. Bir NATO üyesinin diðer bir NATO üyesine böyle bir kýsýtlama getirmesi kabul edilebilir bir þey deðil. Burada bazý lobilerin özellikle Yunanistan Baþbakaný'nýn Washington'a gelmesinden sonra Yunan lobisi gibi, Ermeni lobisi gibi bazý lobilerin buna karþý çýktýðýný, engellemeye çalýþtýðýný biliyoruz ama þu anda ciddi bunu destekleyen lobilerin yani Türkiye'ye verilmesi konusunda destek veren lobilerin olduðu da bir gerçek. Þartlý bir anlaþmanýn içinde olmayýz dedik. Kullanamayacaðýmýz ürünü niye alalým biz."

- "Hindistan'a yönelik yaptýrýmlar kaldýrýldý, doðru bir þekilde kaldýrýldý"

S-400 ve F-35'ler konusunda ABD'li yetkililerle yapýlan görüþmelerde gelinen noktayý da deðerlendiren Çavuþoðlu, þunlarý söyledi:

"CAATSA yaptýrýmlarýnýn kaldýrýlmasý konusunda çabalarýmýz devam ediyor. Bu konuda ABD'nin bir çifte standart içinde olduðunu da doðrudan yüzlerine de söylüyoruz. Örneðin Hindistan'a yönelik yaptýrýmlar kaldýrýldý, doðru bir þekilde kaldýrýldý. Öyle olmasý lazým. Çünkü Hindistan da Amerika'dan da almaya çalýþtý. Neticede Hindistan gibi bir ülkede istediði ürünü istediði yerden alabilmelidir. Zaten NATO üyesi de deðil. NATO üyesi de olsa bir yerden alamayýnca savunma, þimdi biz F-16'yý diyelim ki bu þekilde oldu ve alamadýk. F-16'yý, savaþ uçaklarýný biz üretinceye kadar kendi çalýþmamýz var biliyorsunuz, mutlaka bir yerden alacaðýz. Dolayýsýyla bu F-35 programýna da NATO müttefikliði çerçevesinde diðer 9 ülke gibi biz de katýldýk. CAATSA'dan dolayý þu an bizim oradaki üyeliðimiz, ortaklýðýmýz askýya alýndý. Bu çok yanlýþ bir karar. Bunun düzeltilmesi için de çabalarýmýz sürüyor."

Cumhurbaþkaný Erdoðan'ýn Endonezya'daki G20 Zirvesi'nde ABD Baþkaný Joe Biden ile görüþme ihtimali sorulan Çavuþoðlu, "Þu anda planlanmýþ bir görüþme yok, kasým ayýna daha çok var ama genellikle bu tür platformlarda Sayýn Biden ile Sayýn Cumhurbaþkanýmýz NATO toplantýlarýnda olsun G20 olsun görüþme imkaný buluyor. Daha önceki zirvelerde de, Roma'da da bir araya geldiler. Bu tür görüþmeler oluyor, normal yani olmasý." dedi.

Çavuþoðlu BM Güvenlik Konseyi reformlarýna dair ise þunlarý söyledi:

"Biliyorsunuz bir G4 ülkeleri var. Onlarýn talebiyle bizim reform anlayýþýmýz farklý. Onlar diyor ki P5 olacaðýna biz de katýlalým P9 olsun. Bizim de veto hakkýmýz olsun. Dolayýsýyla bu sorunu çözer mi? Burada veto edebilecek ülke sayýsý artar... Bu sistemi daha da zayýflatýyor. Karar alma mekanizmasýný daha da zorlaþtýrýyor. Dolayýsýyla bu sorunu çözmez, tam tersine BM'yi ve Güvenlik Konseyi'ni daha da zayýflatýr ve BM Güvenlik Konseyi hiçbir konuda karar alamaz ama Biden'ýn söylemek istediði buysa biz ayný çizgide deðiliz ama BM'nin reforme edilmesi gerektiði anlayýþýný doðru buluyoruz tabii ama bizim önerimiz, Sayýn Cumhurbaþkanýmýzýn 'Dünya 5'ten büyüktür' mottosuyla BM reformu ile ilgili düþünceleri, Türkiye'nin düþünceleri farklý. Türkiye BM'nin ve Güvenlik Konseyinin daha kapsayýcý olmasýný istiyor ve dönüþümlü olarak tüm ülkelerin burada temsil edilmesini istiyor. Tabii her ülkenin nüfusuna göre kriterler belli olur, büyüklüðüne göre, coðrafi daðýlýma göre bunlar çalýþýlýr ama diðer taraftan da veto hakkýnýn da mutlaka kaldýrýlmasý gerekiyor. Bunlarýn alternatifleri var, nitelikli çoðunluk olur, yani üçte ikisinin oyuyla bir karar alýnabilir. Bugün bir ülke hayýr dediði zaman hiçbir karar çýkmýyor. Oradan Genel Kurula götürelim diyorsunuz, bazý konularda ancak Genel Kurulun kararý geçerli oluyor. Tüm ülkelerin oy verdiði platformda alýnan kararlar geçerli olmuyor. Sonuçta 5 ülkeye baðlý her þey. Bizim reform anlayýþýmýz kapsayýcý olmasý, vetonun kalkmasý ve BM kurumlarýnýn, Güvenlik Konseyi dahil daha etkin olmasý, beklentileri karþýlayacak adýmlarý atacak kapasiteye ulaþmasý, daha görünür olmasý gerekiyor ve beklentileri karþýlarken de sorunlarý çözebilecek hüviyete de kavuþmasý gerekiyor."

- "P4 grubuna katýlma gibi bir derdimiz yok"

Türkiye'nin BM reformlarý konusundaki G4 giriþimini yanlýþ bulduðu için buraya dahil olmak istemediðini belirten Çavuþoðlu, "Bizim derdimiz illa Türkiye'de bir yere dahil olsun deðil ve bu daha önceden baþlatýlmýþ bir inisiyatif, bu G4 dediðimiz Japonya, Almanya, Hindistan ve Brezilya. Sonuçta þimdi diyelim ki Türkiye'de katýldý P10 oldu. Bu sorunu çözer mi çözmez. Veto hakký olduðu sürece sorunu çözmez. Biz her yerde biz olalým demiyoruz, herkes olsun adil olsun diyoruz. O nedenle bu P4 grubuna katýlma gibi bir derdimiz yok, tam tersi katýlmayýz, arzu etmeyiz. Tam tersine biz o G4 içindeki ülkelere 'gelin sizin yaklaþýmýnýz doðru deðil, sorunu çözmez, siz bize katýlýn' diyoruz."

CHP Genel Baþkaný Kemal Kýlýçdaroðlu'nun ABD'ye geleceði yönündeki haberler de sorulan Çavuþoðlu, þunlarý kaydetti:

"Gayet normal. Bir ana muhalefet partisinin yurt dýþý temaslarýnýn olmasý son derece doðaldýr, bundan doðal ne olabilir. Biz her zaman olduðu gibi yurtdýþýndaki misyonlarýmýzda gerek yerel yöneticiler, gerekse siyasi partilerin temsilcileri, tabii ki yüce Meclisimizin üyeleri dahil geldikleri zaman eðer bizden bir talepleri olursa biz gereðini yapýyoruz, devletin yurtdýþýndaki kurumlarý, misyonlarý olarak. Sonuçta özellikle dýþ politika ve diðer konulara baktýðýmýz zaman, sorumluluk tabii ki ana sorumluluk iktidarda ama muhalefetin de sorumluluðu var. Muhalefetin de Türkiye'nin milli meselelerinde, ana meselelerinde neredeyse iktidar kadar sorumluluðu var. Dolayýsýyla Sayýn Kýlýçdaroðlu'nun Amerika olsun veya baþka ülkelerdeki temaslarý olsun bunlar son derece doðal."