Çalba otunun anavataný Avrupa’dýr. Ülkemizde Marmara, Ege, Akdeniz ve Trakya bölgelerinde yetiþir. Güneþin en yoðun olduðu dönemlerde çiçek açar. Mumu andýran þekliyle yol kenarlarýnda etrafa ýþýk saçar. Gövdesi dik, bazen dallanmýþ ve yünümsü tüylerle kaplý, çokyýllýk otsu bir bitkidir. Hem Avrupa’da hem de Anadolu’da yaygýn bir bitkidir. Sýrf Türkiye’de 200 türü vardýr.
Ülkemizde birçok isim ile anýlýr. Çalba otu,þalba otu,sýðýr kuyruðu otu, sýðýr otu,kral mumu bu isimlerden bazýlarýdýr.
Balgam söktürücüdür.
Göðsü yumuþatýr. Bronþit ve kronik öksürük durumlarýnda iyileþtiricidir.
Solunum yollarý mukozasýnýn enfeksiyonlarýnda iyileþtirici etkiler yapar.
Sesin boðuklaþmasý ve ses kýsýklýðý durumunda iyileþtiricidir.
Mide üþütmesinde oluþan karýn aðrýsýný geçirir.
Ýdrar söktürücüdür.
Sakinleþtiricidir.
Bu etkileri saðlamak üzere, çalba otunun yapraklan yaz ortasýnda kahverengileþmeden önce toplanýp özenle kurutulur. Çiçekleri ise, yaz ortasýndan sonbahar baþlarýna kadar kuru havada toplanýr gölge yerde ya da 40 dereceden sýcak olmayan yapay ýsýtmalý yerde kurutulur. Bitki nemli yerde kalýrsa týbbi etkilerini yitirir. Bu þekilde toplanýp kurutulmuþ ve saklanmýþ olan yaprak-çiçek karýþýmýndan 1 tatlý kaþýðý alýnýp 1 bardak kaynar suda demlendirilerek elde edilen infüzyondan, günde üç kez birer bardak içilir.
Çalba otu ayrýca etkili bir yara iyileþtiricidir. Ciltteki yangýlarý da geçirir. Bunun için, körpe yaprak ve çiçekleri ezilerek bir yara lapasý hazýrlanýr. Bu lapa þikâyetli yerlere dýþtan uygulanýr.
Çalba otu taze çiçekleri banyo suyuna katýlýrsa cildi yumuþatýr ve sarý saçlarý parlaklaþtýrýr.
ÇALBA OTU NASIL KULLANILIR?
Calba otunun kullanýlan kýsýmlarý; Calba otunun genellikle çiçekleri nadiren kök ve yapraklarý kullanýlýr.
Calba otunun faydalarý; Grip, þiddetli ateþ, bronþit, idrar yapamama, mide rahatsýzlýðý, bademcik, geniz eti, karý aðrýsý, kas aðrýsý ve eklem aðrýsý.
Calba otunun kullaným þekli;
1-Ýki kahve kaþýðý calba demliðe konur, üzerine 300-500 ml kaynar su ileve edilerek, 5-10 dakika demlenmeye býrakýlýr. Süzüldükten sonra içilir.
2-Kýrk gram hatmi kökü, 20 þer gram meyan kökü, öksürük otu yapraðý, calba yapraðý üzerine 300-500 ml kaynar su ilave edilir. 5-10 dakika demlenmeye býrakýlýr, süzüldükten sonra içilir. (balgam söktürücü)
3-Otuz ar gram mürver çiçeði, ýhlamur çiçeði, calba çiçeði ve 10 gram kekik otu bir demliðe konur, üzerine 300-500 ml kaynar su ilave edilerek, 5-10 dakika demlenmeye býrakýlýr. Süzüldükten sonra içilir. (üþütme)
4-Kýrk gram hatmi kökü, 20 þer gram hatmi yapraðý, meyan kökü,10 ar gram calba çiçeði ve anason kökünün üzerine 300-500 ml kaynar su konur. 5-10 dakika demlenmeye býrakýlýr. Süzüldükten sonra içilir. (balgam sökücü)
5-Kýrk gram hatmi kökü, 20 þer gram öksürük otu yapraðý, calba çiçeði, 10 ar gram meyan kökü ve rezene meyvesi bir demliðe konjularak üzerine 300-500 ml kaynar su ileve edilir. 5-10 dakika demlenmeye býrakýlýr. Süzüldükten sonra içilir.
6-Otuz ar gram ebem gümeci çiçeði, öksürük otu yapraðý, sinirli otu ve 10 gram caalba otu çiçeðinin üzerine 300-500 ml kaynar su konur. 5-10 dakika demlenmeye býrakýlýr. Süzüldükten sonra içilir.
ÇABA OTU ÞÝFASINDAN PARA KAZANIYOR
Antalya'nýn Demre Ýlçesi'nde oturan Korkmaz ailesi, doðadan toplanan ve halk arasýnda 'çalba otu' olarak bilinen Anadolu ada çayý bitkisinden damýtma yöntemiyle elma yaðý üretimi yapýyor.
100 KÝLO ÇALBA BÝTKÝSÝNDEN YAKLAÞIK 700 GRAM ELMA YAÐI
Demre'ye baðlý Çevreli Mahallesi'nde oturan Korkmaz ailesi, Orman Ýþletme Müdürlüðü'nden alýnan izinle vatandaþlarýn doðadan topladýðý çalba otunu satýn alýyor. Çuvallar içerisindeki otlar boþ bir alana serilerek birkaç gün güneþte bekletiliyor. Ardýndan birbiri üstüne yerleþtirilen iki bakýr kazana çiðnenerek sýkýca dolduruluyor. Kazandaki çalbalar, su ile nemlendiriliyor. Yüz kilo çalbaya yaklaþýk 20 litre su konuluyor. Birbiri üstüne kapatan iki kazan arasý çamurla sývanarak aþaðýdan verilen ýsý ile damýtma iþlemi baþlýyor. Ýki kazana ortalama 100 kilo çalba dolduruluyor. Yaklaþýk 3 saat süren damýtma iþleminin ardýndan ortaya çýkan elma yaðý bir kapta toplanýyor. 100 kilo çalba bitkisinden yaklaþýk 700 gram elma yaðý üretilebiliyor.
Damýtýlan çalba otlarý ise bir alana yayýlarak tekrar kurutuluyor ve kilosu 3- 3.5 liradan ilaç sanayine satýlýyor. Bir sezonda toplam 100- 120 kilo elma yaðý üretimi yapabilen aile bunu kilosu 430- 450 liradan satýþa sunuyor. Bu iþi yapabilmek için ise Ýlçe Gýda Tarým ve Hayvancýlýk Müdürlüðü'nden ruhsat ve izin almak gerekiyor.
Çalba otunu özel izinle toplattýklarýný söyleyen Hüseyin Korkmaz, "Getirip imbiklere basýyoruz. Damýtarak elma yaðý elde ediyoruz. Elma yaðý bebeklerin gaz aðrýsýna, baþ aðrýsýna, bütün aðrýlara þifadýr. Türkiye'nin her bölgesine daðýtýyoruz" dedi.
Elma yaðýnýn yüzyýllardýr Anadolu'da vatandaþlar tarafýndan ilaç olarak kullanýldýðýný anlatan Demre'de görev yapan aile hekimi Dr. Eyüp Tezyüksel de "Ancak bilimsel bir ilaç olarak kullanýlmamaktadýr. Bölgemizde özellikle gazlarýn giderilmesinde, eriþkinlerde romatizmal hastalýklarda, cilt güzelleþtirilmesinde, kadýnlarýn adet düzensizliðinin giderilmesinde daha birçok konuda tedavi amacýyla kullanýlýyor" diye konuþtu.