'Kovid-19 geçirenlerde, enfeksiyon sonrasý üç yýla kadar kalp krizi, felç ve erken ölüm riski iki katýna çýkmakta'

TKDCD tarafýndan bir otelde 18. Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Derneði Ulusal Kongresi gerçekleþtirildi.

Kongreye, 2 bin kiþiden fazlasý kalp ve damar cerrahý olmak üzere yaklaþýk 3 bin 500 hekim, hemþire ve teknik personel katýldý. 105 bilimsel oturum, 55 kurs, 300'den fazla sözel bildiri, 200'den fazla poster bildiri ile gerçekleþtirilen kongreye, endüstriden de çok sayýda firma katýldý.

Doç. Dr. Murat Sargýn, düzenlenen basýn toplantýsýnda yaptýðý açýklamada, kadýnlarda kalp ve damar hastalýklarýný "sessiz bir salgýn" olarak deðerlendirdi.

Kardiyovasküler hastalýklarýn (KVH), yýlda yaklaþýk 17,9 milyon ölüme neden olarak dünya genelinde en büyük ölüm sebebi olmaya devam ettiði bilgisini veren Sargýn, "Tarih boyunca KVH'nin 'erkek hastalýðý' olduðu algýsý, kadýnlarýn bu konuda farkýndalýk geliþtirmesini engellemiþtir. Ancak gerçekte, kalp ve damar hastalýklarý dünya genelinde kadýn ölümlerinin üçte birinden sorumludur ve Türkiye'de kadýn ölümlerinin yüzde 40'ýna yakýný bu hastalýk nedeniyle gerçekleþmektedir." diye konuþtu.

Kadýnlarýn genellikle kanserden koktuðunu, kalp hastalýklarýnýn 2. sýrada yer aldýðýný belirten Sargýn, kadýnlara özgü biyolojik ve sosyal faktörlerin, teþhis ve tedavi sürecinde zorluklara neden olduðunu söyledi.

Sargýn, "Dünya genelinde kadýn ölümlerinin yüzde 35'i kardiyovasküler hastalýklar nedeniyle gerçekleþirken, bu oran tüm kanser türlerinin toplamýndan fazladýr." bilgisini paylaþtý.

Kadýnlarda kap ve damar hastalýklarý verilerine iliþkin de açýklamada bulunan Sargýn, þunlarý kaydetti:

"Avrupa'da kadýn ölümlerinin yüzde 51'inden fazlasý KVH ile iliþkilendirilirken, erkeklerde bu oran yüzde 42'dir. Ýnme vakalarýnýn yüzde 60'ý kadýnlarda görülmekte ve inmeden kaynaklý ölümlerin çoðunluðunu kadýnlar oluþturmaktadýr. Kadýnlarda koroner arter hastalýðýnýn sýklýðýnýn, baþta diyabet ve obezitenin artýþý nedeniyle 2030 yýlýna kadar yüzde 46 oranýnda artmasý beklenmektedir."

Kadýnlarda kardiyovasküler hastalýklarýn özelliklerine iliþkin Sargýn, kadýnlarda kalp ve damar hastalýklarýnýn erkeklere göre daha farklý belirtilerle ortaya çýktýðýný ve bu durumun teþhis ve tedaviyi zorlaþtýrdýðýný vurguladý.

Sargýn, kadýnlarda göðüs aðrýsýna ek olarak yorgunluk, mide bulantýsý, sýrt veya çene aðrýsý gibi belirtilerin daha yaygýn olduðunu ifade etti.

Dernek Baþkaný Prof. Dr. Levent Yýlýk, kalp damar hastalýklarýnýn tedavisinde, cerrah ve kardiyolog iþbirliðinin kritik önem taþýdýðýný vurguladý.

Kalp ekibinin, kardiyologlar, kalp cerrahlarý ve anestezistlerin iþbirliði içerisinde çalýþtýðýnýn altýný çizen Yýlýk, hastalarýn bireysel özellikleri, anatomik farklýlýklarý ve týbbi geçmiþleri dikkate alýnarak tedavi planlarýnýn geliþtirildiðini söyledi.

Yýlýk, koroner arter hastalýðý tedavisinde en yaygýn kullanýlan iki yöntemin stentleme ve cerrahi olduðunu ifade ederek, "Çalýþmalar, karmaþýk koroner hastalýk vakalarýnda cerrahi tedavinin, stentlemeye göre daha iyi sað kalým oranlarý ve daha az komplikasyon ile sonuçlandýðýný ortaya koymuþtur." bilgisini verdi.

"YAPAY ZEKA, EKOKARDÝYOGRAFÝ GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERÝNÝ DEVRÝM NÝTELÝÐÝNDE GELÝÞTÝRÝYOR"

Türkiye Saðlýk Enstitüleri Baþkanlýðý (TÜSEB) Baþkaný ve TKDCD Baþkan Yardýmcýsý Prof. Dr. Ümit Kervan, yapay zeka teknolojisinin kalp damar hastalýklarý taný ve tedavisindeki yerine iliþkin açýklamalarda bulundu.

Yapay zeka uygulamalarýný týpta devrim olarak nitelendiren Kervan, "Bir algoritmanýn, herhangi bir rahatsýzlýk hissetmeden önce kalp krizi riskinizi tahmin ettiðini veya bir robotun, hayat kurtaran bir ameliyatta cerrahýn elini milimetrik bir hassasiyetle yönlendirdiðini hayal edin. Bu, bilim kurgu gibi gelebilir ancak günümüzün gerçeðidir. Yapay zeka, kardiyovasküler saðlýða yönelik teþhis ve tedavi yöntemlerinde doðruluk, hýz ve eriþilebilirlik saðlayarak köklü bir dönüþüm yaratmaktadýr." diye konuþtu.

Kervan, kalp hastalýklarýný teþhis ederken küçük belirtilerin, hayat ve ölüm arasýndaki farký belirleyebildiðine dikkati çekerek, yapay zekanýn bu ince ipuçlarýný yakalamadaki üstün yeteneðiyle fark yarattýðýný ifade etti.

Yapay zekanýn sadece kalp seslerini dinlemekle kalmadýðýný, ayný zamanda bu sesleri analiz eden akýllý stetoskoplar geliþtirildiðini dile getiren Kervan, sözlerine þöyle devam etti:

"Görüntüleme alanýnda da yapay zeka, ekokardiyografi görüntüleme yöntemlerini devrim niteliðinde geliþtiriyor. Geleneksel olarak, bir ekokardiyogramýn yorumlanmasý deneyimli bir kardiyolog gerektirirken, yapay zeka sistemleri bu taramalarý olaðanüstü bir doðrulukla analiz edebilmektedir. Halihazýrda kalp yetmezliðini yüzde 90'ýn üzerinde bir doðruluk oranýyla tespit edebilen yazýlýmlar bulunmaktadýr. Bir diðer çýðýr açan yenilik, BT anjiyografide kendini gösteriyor. Algoritmalar, yapay zeka kullanarak hastanýn koroner arterlerinin sanal 3D modelini oluþturur, týkanýklýklarý tanýmlar ve kan akýþýný hesaplar."

Kervan, kalp krizlerinde zamanýn hayati öneme sahip olduðuna iþaret ederek, "Yapay zeka, acil durumlarda teþhis sürelerini önemli ölçüde azaltmaktadýr. Acil servislerde veya ambulanslarda EKG cihazlarýna entegre edilen yapay zeka destekli yazýlýmlar, kalp krizine iþaret eden sinyalleri anýnda tespit ederek hýzlý müdahale olanaðý saðlamaktadýr." bilgisini verdi.

Yapay zekanýn, tedavi yöntemlerini hastalara göre özelleþtirerek bir devrim yarattýðýný vurgulayan Kervan, þunlarý kaydetti:

"Yazýlýmlar, hasta geçmiþlerini, laboratuvar sonuçlarýný ve genetik profilleri analiz ederek kiþiye özel tedavi önerileri sunmaktadýr. Ýlaç geliþtirme süreçlerinde de yapay zeka büyük bir hýz kazandýrmaktadýr. Giyilebilir cihazlar, kalp saðlýðýný klinik ortamlarýn dýþýna taþýyarak günlük yaþama entegre etmektedir. Akýllý saatler, FDA onaylý yapay zeka algoritmalarý ile donatýlmýþ olup atriyal fibrilasyon gibi düzensiz ritimleri yüzde 98 oranýnda tespit edebilmekte ve bireylere erken uyarýlar sunmaktadýr."

Kervan, tüm yeniliklere raðmen, bazý engellerin olduðunu ifade ederek, "Özellikle algoritmalarýn hassas saðlýk bilgilerine eriþim gereksinimi, veri gizliliði ile ilgili endiþeler yaratmaktadýr. Ayrýca, YZ modellerinde görülebilecek ön yargýlar, yetersiz temsil edilen cinsiyet, yaþ daðýlýmý gibi popülasyonlar nedeniyle eþitsiz sonuçlara yol açabilir." uyarýsýnda bulundu.

Yapay zekanýn, doktorlarýn yerini almak için deðil, onlarýn yetkinliklerini güçlendirmek amacýyla geliþtirildiðini dile getiren Kervan, "Yapay zeka araçlarýný kullanan bir cerrah, bir pilotun otopilotla uçmasýndan farksýzdýr, bu, becerilerini azaltmaz, aksine artýrýr. Yapay zeka verileri analiz ederken ve iç görüler sunarken, doktorlar hasta bakýmý ve karar alma süreçlerine daha fazla odaklanabilirler." dedi.

"KOVÝD-19 GEÇÝRENLERDE, FELÇ VE ERKEN ÖLÜM RÝSKÝ 2 KATINA ÇIKMAKTADIR"

Saðlýk Bakanlýðý Dr. Siyami Ersek Göðüs Kalp ve Damar Cerrahisi Eðitim Araþtýrma Hastanesi Baþhekimi Prof. Dr. Cevdet Uður Koçoðullarý, Kovid-19'un kalp üzerindeki etkileri ve aþýlarýn rolü üzerine deðerlendirmelerde bulundu.

Kovid-19 salgýnýnýn, yalnýzca solunum yollarýný deðil ayný zamanda kalp-damar sistemi üzerindeki uzun vadeli etkileriyle de dikkati çektiðini dile getiren Koçoðullarý, "Son çalýþmalar, Kovid-19 enfeksiyonu ve kardiyovasküler olaylar arasýnda önemli bir iliþki olduðunu ortaya koyarken, aþýlarýn bu riskleri önlemedeki rolünü vurguluyor." dedi.

Koçoðullarý, Kovid-19 enfeksiyonunun, özellikle kalp krizi ve felç gibi ciddi kardiyovasküler olaylarýn görülme riskini artýrdýðýna iþaret ederek, þunlarý kaydetti:

"Kovid-19 geçirenlerde, enfeksiyon sonrasý üç yýla kadar kalp krizi, felç ve erken ölüm riski iki katýna çýkmaktadýr. Bu risk, özellikle þiddetli enfeksiyon geçirenlerde daha belirgin hale gelmektedir. Hafif Kovid-19 vakalarý bile miyokardit, aritmi ve kalp yetmezliði gibi kardiyovasküler sorunlara yol açabilir. SARS-CoV-2, doðrudan damar dokularýný enfekte ederek, plaklarda iltihaplanmaya ve plak yýrtýlmasý nedeniyle kalp krizi veya felce neden olabilecek süreçleri baþlatabilir.

Kovid-19 enfeksiyonu ile iliþkili kardiyovasküler riskler, tip 2 diyabet ve arter hastalýðý gibi geleneksel risk faktörleri ile karþýlaþtýrýlabilir düzeydedir."

Aþýlarýn, Kovid-19'un aðýr etkilerini önleyerek kardiyovasküler komplikasyonlarý azaltmada önemli rol oynadýðýna dikkati çeken Koçoðullarý, "Son bulgular, Kovid-19 aþýlarýnýn güvenli ve etkili olduðunu kanýtlamaktadýr. Kovid-19 aþýlarýnýn kalp krizi riskini artýrmadýðý kanýtlanmýþtýr. Aþýlama sonrasý görülen hafif iltihaplanma, baðýþýklýk sisteminin normal bir tepkisidir ve kardiyovasküler olaylarla iliþkilendirilmez. mRNA aþýlarý sonrasý nadir görülen miyokardit ve perikardit vakalarý rapor edilmiþtir. Bu vakalar çoðunlukla genç erkeklerde görülmekle birlikte, genellikle hafif seyretmekte ve uygun tedavi ile hýzla iyileþmektedir." bilgisini paylaþtý.

Koçoðullarý, aþýlarýn aðýr Kovid-19 riskini azaltarak dolaylý olarak kalp krizi ve felç gibi olaylarýn önlenmesine katký saðladýðýnýn altýný çizerek, "Yapýlan araþtýrmalar, Kovid-19 aþýlarý ile ani kardiyak ölüm arasýnda bir iliþki bulunmadýðýný göstermiþtir. Bu bulgu, aþýlarýn kardiyovasküler güvenliðini desteklemektedir." dedi.