Soğuk kış günleriyle beraber en sık görülen şikayetlerin başında ses kısıklığı da geliyor. Özellikle soğuk algınlığı ile birlikte görülebilen ses kısıklığı, bazen önemsiz bir boğaz enfeksiyonundan kaynaklanabilirken bazen de gırtlak kanseri gibi hayati hastalıkların işaretçisi olabiliyor. Kulak Burun Boğaz ve Ses Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. İsmail Koçak “İlaç kullanımı da sesi etkiler. Örneğin zayıflama amacıyla da kullanılabilen idrar söktürücüler, akne tedavisinde kullanılan deri dökücüler ve bazı antibiyotikler, kemoterapi ilaçları, astım ilaçları bunlar arasındadır. Sanıldığı gibi bir şey yemek ya da içmek, ses tellerini iyileştirmez. Çünkü hiçbirisi ses teli üstünden geçmez. Bilakis vücutta yarattığı sistemik etkilerinden dolayı ses tellerini olumsuz dahi etkileyebilir. Ses teline en etkili ilaç sudur. Yeterince sıvı alındığı taktirde ses teli dokusunun kayganlığı artar ve sesin kalitesi yükselir” diyor.
En büyük sebep yanlış kullanım
Ses tellerinin sanıldığı gibi ‘tel’den ibaret bir yapı olmadığını vurgulayan Doç. Koçak “Tabakaları olan kıvrımlı bir dokudur. Ses hastalıkları 7’den 70’e herkeste rastlanabilecek bir tablo. Örneğin herkes hayatında bir ya da iki kez ses kısıklığı problemiyle karşılaşır. Ses kısıklığının sebebi yüzde 80’ler civarında sesi yanlış kullanmaktır. Hastaların yüzde 39’u ise doğuştan olan bir hastalığı sebebiyle bu problemi yaşar. Boğaz reflüsü, stres, ardından da diğer sorunlar yani nodüller, polipler, kistler ya da tümörler. Yutma ve solunum güçlüğü, konuşurken yorulma, boğaz ağrısı da diğer belirtiler arasındadır” diye konuşuyor.
Ses teli problemlerinde terapi ve ses eğitiminin önemli olduğunu vurgulayan Doç. Dr. İsmail Koçak bu teknikleri ise şöyle özetliyor: Vokal hijyen bunların başında gelir. Amaç, hastayı ses telleri dokusunun sağlığını bozacak davranış şekillerinden uzaklaştırmaktır. Hastanın sesini aşırı kullanımlardan kaçınması, gürültülü ortamlarda bağırmak, çığlık atmak gibi, ses telinin sağlığını bozacak şekilde aşırı ses aktivitelerinden uzak durması sağlanır.
Asitten uzak durun
Bulunulan ortamın havasının temiz, dumansız, sağlıklı ve ideal nemde tutulması, sigara ve alkolden uzak durulması istenir. Günde en az iki litre sıvı tüketmek, sağlıklı, asidi düşük yiyeceklerle beslenmek de vokal hijyen için şarttır. Ses terapisinde özel teknikler söz konusudur. Gırtlakta doğru hareketler ve doğru titreşimler hastaya gösterilerek sesteki değişiklik kişiye tanıtılır ve hastanın bu düzeni koruması sağlanır. Vokal fitness ise ses zindeliğine yönelik bir çalışmadır. Bir performans öncesi kişinin zindeliğini sağlayan profesyonel teknikleri içerir. Kişiler önce bir koçla çalışıp bunu öğrenir, sonra kendisi de uygulayabilir.