Türk bilim insanlarý H1N1 virüsünü 5 dakikada tespit eden taþýnabilir cihaz geliþtirdi

Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) bünyesinde kurulan ÝBG, TÜBÝTAK gibi pek çok kamu kuruluþundan da aldýðý destekle önemli bilimsel çalýþmalara imza atýyor.

Yerli ilaç geliþtirme çalýþmalarýnýn da devam ettiði merkez bünyesinde kurulan nanofotonik ve biyotanýmlama sistemleri laboratuvarýnda, 2009'da küresel bir salgýna neden olan H1N1 virüsünün taþýnabilir bir cihazla tespit edilmesi için, 1,5 yýl önce çalýþma baþlatýldý.

Çalýþmalar sonunda kamera, LED ýþýk kaynaðý ve temiz oda prosesleriyle hazýrlanmýþ bir biyoçipten oluþturulan sistem, hazýrlandý.

Türk bilim insanlarý, geliþtirdikleri cihaz ile 5 dakika gibi kýsa bir sürede kiþide H1N1 virüsünün olup olmadýðýný belirlemeyi baþardý. Yaklaþýk 70 gram aðýrlýðýndaki cihaz, alýnan mukus örneklerinin çip yüzeyine enjekte edilmesiyle hastada H1N1 virüs olup olmadýðýný belirliyor.

- "SÝSTEMÝMÝZ DÜÞÜK MALÝYETLÝ PARÇALARDAN OLUÞUYOR"

Araþtýrmanýn grup lideri Doktor Arif Engin Çetin, AA muhabirine yaptýðý açýklamada, uzun yýllar ABD ve Ýsviçre'de biyosensör sistemlerinin geliþtirilmesi konusunda çalýþmalar yaptýðýný söyledi.

TÜBÝTAK tarafýndan yürütülen "Yurda Dönüþ Araþtýrma Burs Programý" kapsamýnda Türkiye'ye döndüðünü dile getiren Çetin, ÝBG'de de H1N1 virüsünün biyosensör sistemle tespitine yönelik çalýþmalara katýldýðýný vurguladý.

H1N1 virüsünün görülme sýklýðýnýn, havalarýn soðuduðu dönemde arttýðýna dikkati çeken Çetin, "Bu virüsün tahlil süreci uzun sürüyor. Bizim geliþtirdiðimiz cihazda ise 5 dakikada sonucu alabiliyoruz. Ayrýca bu cihaz diðerlerine göre daha ucuz. Sistemimiz düþük maliyetli parçalardan oluþuyor ve kullanýmý da çok kolay. Taþýnabilir özelliði nedeniyle hastanelerin dýþýnda kullanýlabilir." diye konuþtu.

Yaklaþýk 6 ay boyunca sistem için gerekli olan kimyasal ve biyolojik çalýþmalarý yaptýklarýný hatýrlatan Çetin, ardýndan da optik düzenek üzerine yoðunlaþtýklarýný dile getirdi.

- "KLASÝK YÖNTEMLERE GÖRE DAHA ÇABUK VE HIZLI SONUÇ VERÝYOR"

Geliþtirdikleri cihazýn iþlevsel olarak mevcuttakilerden bir farkýnýn olmadýðýný aktaran Çetin, þöyle konuþtu:

"Geliþtirdiðimiz sistem küçük bir kamera, biyosensör çipi ve ýþýk kaynaðýndan oluþuyor. Hastadan alýnan mukus örnekleri bir pipet aracýlýðýyla çipin üzerine damlatýlmakta. Daha sonra kamera ile aldýðýmýz görüntüler iþleme tekniðiyle inceleniyor. Böylece biyoçipin üzerinde virüs olup olmadýðýný tespit ediyoruz. Çoklu test tekrarlamasý ve birden fazla organizmayý ayný anda yüksek hassasiyetle tespit edebiliyor. Klasik yöntemlere göre daha çabuk ve hýzlý sonuç veriyor. Yaklaþýk 5 dakika gibi bir sürede sonuçlara ulaþabiliyoruz. Elde edilen veriler dizüstü bilgisayara aktarýlabiliyor."

Çetin, cihazýn 3 bin lira gibi düþük bir maliyete mal olduðu için herkes tarafýndan kullanýlabileceðini vurguladý.

Türk bilim insanlarý olarak böyle bir çalýþmayý geliþtirdikleri için mutlu olduklarýný anlatan Çetin, "Türkiye'de bu konuda yapýlan tek çalýþma. Ülkemizde H1N1'in tespiti için kullanýlan teknolojilerin tamamý yurt dýþýndan temin ediliyor. Cihazý yerli ve milli kaynaklardan tasarlayýp ürettik. Ýlk denemeleri baþarýyla gerçekleþtirilen cihaz ile ilgili laboratuvar testleri sürüyor. Ardýndan patent ve KOSGEB baþvurusunda bulunarak bu cihazýn seri üretimini yapacaðýz." ifadelerini kullandý.

- "CÝHAZ BÝNLERCE ÝNSANIN HAYATINI KURTARABÝLÝR"

ÝBG Müdür Yardýmcýsý Doktor Soner Gündemir de baþta nadir hastalýklar ve kanser olmak üzere, hastalýklarýn önlenmesi, teþhisi ve tedavisi için yenilikçi teknolojiler üzerine çalýþtýklarýný ifade etti.

Hastalýklarýn tedavisinde tanýnýn koyulma sürecinin çok önemli olduðuna iþaret eden Gündemir, "H1N1 gibi virüslerin hýzlý, doðru ve ucuz þekilde tanýmlanmasýný saðlayacak taný yöntemlerinin geliþtirilmesi, büyük salgýnlarýn önüne geçebilmesinde kilit rol oynayabilir. H1N1 gibi salgýn hastalýklarýn tanýsýnýn hýzlýca konulmasýný saðlayacak teknolojilerin geliþtirilmesi binlerce insanýn hayatýný kurtarabilir." deðerlendirmesinde bulundu.