Uzmanýndan sivrisinek uyarýsý

Sivrisinek ýsýrýklarýnýn bazý kiþilerde þiddetli seyredebileceðini ifade eden Medical Park Bahçelievler Hastanesi'nden Dermatoloji Uzmaný Dr. Tuðba Doruk, "Çocuklar, daha önceden benzer sivrisinek türüyle karþýlaþmamýþ yetiþkinler, baðýþýklýk sistemi hastalýklarý olanlar risk altýndadýr. Þiddetli reaksiyon gösteren kiþilerde ürtiker (kurdeþen), yüksek ateþ görülebilir; lenf bezleri þiþebilir" diye konuþtu.

DÝÞÝ SÝVRÝSÝNEKLER YUMURTLAMAK ÝÇÝN KAN EMÝYOR

Sivrisineklerin kan emerek beslenen, yaklaþýrken výzýltýlý sesleriyle kolayca tanýnan, ince uzun bacaklý böcekler olduðunu belirten Uzm. Dr. Tuðba Doruk, "Sivrisinekler doðru bilinenin aksine kýþýn da hangi evrede olursa olsun yaþayabilir. Geceleri sivrisinekler çoðu zaman görünmezler ve yalnýzca tipik výzýltýlarýyla kendilerini belli ederler. Sadece diþi sivrisinekler yumurta üretebilmek için kan emmek zorundadýr ve insanlarý ýsýrýrlar" ifadelerini kullandý.

CÝLTTEKÝ KOYU KIRMIZI ÞÝÞLÝKLER VE SU KABARCIKLARINA DÝKKAT

Sivrisineklerin bir insaný ýsýrýrken aðzýndaki özelleþmiþ bir organ olan hortumlarýný kullanarak cildi deldiðini ve kan emme sýrasýnda salyalarýný cildin içine býraktýðýný ifade eden Uzm. Dr. Doruk, þunlarý söyledi:

"Ýnsan vücudu için yabancý proteinler içeren bu salyaya karþý savunma amaçlý þiþlik ve kaþýntýyla sonuçlanan bir reaksiyon meydana gelir. Bazý kiþilerde bu reaksiyon çok hafif seyrederken çoðunda bu reaksiyon yanma-aðrýnýn eþlik ettiði ödemli kýzarýk þiþliklerle daha þiddetli seyredebilir. Sivrisinek ýsýrýðýndan birkaç dakika sonra kýrmýzý bir kabarýklýk meydana gelir, birinci günün sonunda birkaç veya çok sayýda þiddetli kaþýntýya neden olan koyu kýrmýzý þiþlik ortaya çýkabilir. Hatta bazýlarýnýn üzerinde su kabarcýklarý geliþebilir. Rengi koyulaþanlarda morarmaya benzer bir renk gözlenir."

BULAÞICI HASTALIKLARA NEDEN OLABÝLÝRLER

Sivrisineklerin kan taþýdýklarý için dünyadaki farklý bölgelere göre çeþitli hastalýklarý bulaþtýrma riskleri olduðunu vurgulayan Uzm. Dr. Doruk, "Seyahat eden kiþilerin, seyahat öncesi mutlaka o bölgeye ait endemik hastalýklarýn güncel bilgileri içeren siteleri (Hastalýk Kontrol Merkezi, Dünya Saðlýk Örgütü) kontrol etmesi önerilir" dedi. Uzm. Dr. Doruk, sineklerden insanlara bulaþabilecek virüsleri Dang Hummasý, Zika, Sarý Humma, Chikungunya Ateþi ve Batý Nil Virüsü olarak sýraladý.

COVID-19'U YAYDIKLARINA DAÝR KANIT YOK

Covid-19'un sinek ýsýrýðý ile bulaþabildiðine dair veri olmadýðýna da dikkat çeken Uzman Dr. Doruk, "Birkaç çalýþmada sivrisineðin dolaþýmýnda SARS Cov-2'nin üreyemediði gösterilmiþtir. Kan yoluyla bulaþan bir hastalýk olmasýna raðmen HIV/AIDS de sivrisinek ýsýrýðý ile bulaþmaz" dedi.

DOKTORA NE ZAMAN BAÞVURULMALI?

Kaþýntýlý þiþlikler çok yaygýnsa, evde uygulanan tedavilere yanýt alýnamýyorsa, belirtiler ve genel saðlýk durumu giderek kötüleþiyorsa, ýsýrýk bölgesindeki kýzarýklýk sýnýrý giderek geniþliyor ve üzerinde ýsý

artýþý meydana gelmiþse kiþinin mikrop kapmýþ olabileceðini söyleyen Uzm. Dr. Tuðba Doruk, bu durumda mutlaka en yakýn saðlýk kuruluþuna baþvurulmasý gerektiðini belirtti.

ISIRILAN BÖLGEYÝ SABUNLU SUYLA YIKAYIN

Sivrisinek ýsýrýklarýnýn tedavisi hakkýnda da önerilerde bulunan Uzm. Dr. Doruk, "Sivrisinek ýsýrýðýndan etkilenen bölge sabunlu suyla yýkanýp durulanýr. Soðuk suya batýrýlmýþ havluyla kompres yapýlýr. Karbonatlý su uygulamasý kaþýntýyý hafifletebilir. Antihistaminik içeren bazý reçetesiz kremler uygulama etiketine bakarak kullanýlabilir" dedi.

EPA TESCÝLLÝ ÜRÜNLERÝ TERCÝH EDÝN

Uzm. Dr. Doruk, sivrisinek ýsýrýklarýndan korunmak için neler yapýlabileceðini þöyle sýraladý:

"Çevre Koruma Ajansý (EPA) tescilli etiketi olan böcek-sinek kovucular uygulayabilirsiniz.

Böcek kovucular cilde uygulanabildiði gibi iç-dýþ mekânlarda kullanýlan mekânsal kovucular da tercih edilebilir (difüzörler, elektrikli bobinler vs.). Cilde sürülen sinek kovucularýn içinde yer alan EPA onaylý bazý ürünler; kedi nanesi yaðý, Sitronella yaðý, limon okaliptus yaðý, picaridin/Icaridindir."

GÜNEÞ KORUYUCU SÜRDÜKTEN SONRA SÝNEK KOVUCU KULLANIN

Uzm. Dr. Doruk, sinek kovucularý cilde uygularken dikkat edilecek noktalar hakkýnda ise þunlarý söyledi:

"Güneþ koruyucu sürülecekse, cilde önce güneþ koruyucu sonra sinek kovucu kullanýlmalýdýr.

Sinek kovucularýn uygulama sýklýðý ambalajlarýnýn üzerinde belirtilir (sivrisinekler için 4 saatte 1 gibi). Sinek kovucuyu cildinize kýyafet altýndan uygulamayýn. Göz ve aðýz çevresine uygulamayýn, kulak çevresine ise az miktarda sürün. Yüze asla direkt uygulama yapmayýn. Önce ellerinize sürüp, ellerinizle yüzünüze yedirin. Hiçbir zaman bütünlüðü bozulmuþ (yara, kesik, sýyrýk v.b.) cilde uygulama yapmayýn. Kapalý ve havalandýrmanýn kýsýtlý olduðu alanlarda püskürtme yapmayýn. Püskürterek uygularken ürünü kesinlikle solumayýn. Gýdalarýn yakýnýnda uygulama yapmayýn."

3 YAÞ ALTINA LÝMON OKALÝPTÜS YAÐLI ÜRÜN KULLANMAYIN

Çocuklara sinek kovucu sprey uygularken de dikkat edilmesi gereken bazý kurallar olduðunu ifade eden Uzm. Dr. Doruk, "Çocuklar ellerini aðýzlarýna ve gözlerine sýk götürdüklerinden ürünün etiketinde çocuklara uygulanabilir olduðu yazmalý ve EPA onaylý olmalý. 3 yaþýn altýndaki çocuklara bazý Limon okaliptüs yaðý çeþitleri kullanýlmamalýdýr. DEET'nin (N,N-dietil-m-toluamid) maddesi) toksik olduðu belirtilmekle beraber bazý ürünlerde onayý vardýr ve dikkat edilmelidir. Dýþ mekândan dönüldükten sonra mutlaka kýyafetler ve cilt arýndýrýlmalýdýr. Etiketinde belirtilmediði sürece insan için üretilmiþ ürünler hayvanlara uygulanmamalýdýr. Fiziksel aktivite/terleme, suya maruz kalma, hava sýcaklýðý ile kovucularýn etkinlikleri azalabilir" açýklamasýnda bulundu.

PERMETRÝNLE KAPLANMIÞ CÝBÝNLÝK TERCÝH EDÝN

Kýyafet seçiminde uzun kollu gömlekler ve pantolonlarýn tercih edilebileceðini belirten Uzm. Dr. Doruk, "Bazen ince kýyafetlerin üzerinden de sivrisinekler cildi ýsýrabilir. Bu nedenle permetrinle kaplanmýþ cibinlikler ve kýyafetler kullanýn. Cibinliklerin WHOPES onaylý olmasýna dikkat edin. Yýkanan veya güneþ ýþýðýna maruz býrakýlan cibinliklerdeki permetrinin koruyuculuðu kaybolur" dedi.

SARIMSAK VE KOKULU PARFÜMLERE BAÞVURMAYIN

Sivrisinek ýsýrýklarýna karþý ev ilaçlarýnýn etkili olduklarýna dair bir kanýt olmadýðýný ifade eden Uzm. Dr. Doruk, Tiamin, sarýmsak, vanilya özü, kokulu parfümler kullanýlmamasý gerektiðini vurguladý. Uzm. Dr. Doruk, her kiþinin sivrisinek ýsýrýklarýna farklý seviyelerde duyarlýlýk gösterebileceðinin altýný çizdi.