Göklerde ''Made in Türkiye'' rüzgarý! Dünya bizden satýn alýyor
TUSAÞ Motor Sanayii AÞ (TEI) Yönetim Kurulu Baþkaný ve Genel Müdürü Prof. Dr. Mahmut Faruk Akþit, 'Dünyada uçak motorlarýyla uðraþan bütün firmalara mal ve hizmet sattýðýmýz için, gökyüzündeki en az iki uçaktan biri bizim parçalarýmýzla uçuyor. Þu an itibarýyla 50'ye yakýn uluslararasý uçak motoruna parça üretip gönderiyoruz. Dünyanýn en çok satan motorunun en büyük tedarikçisiyiz. Dünyada en az iki uçaktan birine parça yapýyoruz derken bu parçalar vida, cývata gibi basit parçalar deðil. Genelde stresli, zor parçalarýn üretimini bize veriyorlar. Çünkü zor parçalarýn üretimi riskli ve pahalý.' dedi.
Akþit, Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) ile Medeniyet Derneði iþ birliðinde, BTÜ Mimar Sinan Yerleþkesi Turkuaz Salon'da düzenlenen "Türkiye'de Uçak Motorunun Yolculuðu" baþlýklý konferansta, Türk havacýlýk tarihiyle ilgili bilgiler aktardý.
TEI'de hem pistonlu motorlar hem de jet motorlarýnýn her türlüsünü üretecek teknolojik kabiliyete sahip olduklarýný ifade eden Akþit, insansýz hava araçlarýnýn (ÝHA) pistonlu motorlara ihtiyaç duyduðunu, bu nedenle ÝHA'lar için pistonlu motor üretimine girdiklerini aktardý.
Akþit, ÝHA'lar için geliþtirdikleri TEI-PD170 motorunun yaklaþýk 172 beygir güçte ve 160 kilogram kadar olduðunu vurgulayarak þunlarý kaydetti:
"Yine bizim geliþtirdiðimiz TS1400 helikopter motoru da 200 kilogram civarýnda ama 1500 beygir güç üretiyor. Jet motorlarý küçük bir yerde çok fazla güç üretirler ama çok fazla da tüketirler. 10 katý güç üretiyorsa belki 15 katý yakýt tüketiyor. O yüzden helikopterler çok uzun sürede havada kalamazlar. Bir helikopterin görev süresi 1,5-2 saattir. Bir ÝHA'nýn havada 2 günden bile fazla kaldýðý oluyor. ANKA-AKSUNGUR ÝHA geçenlerde 49 saat havada kaldý. ÝHA motorlarýnýn az yakmasý lazým ki sürekli havada kalabilsin. Bunun için pistonlu motorlara özellikle dizel grubuna ihtiyacýmýz var. Bu yüzden de ÝHA'lar pistonlu motor kullanmak zorunda."
TEI olarak bir motor þirketinin faaliyet göstereceði tasarým, imalat ve bakým-onarým alanlarýnýn hepsinde faaliyet gösterdiklerini belirten Akþit, "Göreve geldiðimde tasarým çok küçük bir bölümdü. 2000'li yýllardan sonra devletimizin talebiyle yavaþ yavaþ baþlamýþ. Göreve geldiðimde asýl görevim milli motorlarý tasarlama iþini geliþtirmekti. Yaklaþýk 80 kiþilik Ar-Ge, mühendislik ekibimiz vardý. Þu anda 800 kiþi. Yaklaþýk 8 yýlda 10 kat büyüdük. Hala da büyümeye devam ediyoruz." ifadelerini kullandý.
- "HAVACILIK MOTORLARIYLA UÐRAÞAN BÜTÜN FÝRMALARA MAL VE HÝZMET SATIYORUZ"
Akþit, 1985 yýlýnda kurulan fabrikanýn 12 parça imalatýyla iþe baþladýðýný anlatarak þöyle devam etti:
"Fabrikanýn asýl kuruluþ amacý F-16 savaþ uçaklarýna güç veren F110 motorlarýnýn Türk Hava Kuvvetlerine montajý ve teslimatýydý. 12 tane de parça imalatýyla baþlamýþ. Daha sonra bu parça imalatý çok büyümüþ ve þu an itibarýyla dünyada havacýlýk motorlarýyla uðraþan bütün firmalara mal ve hizmet satýyoruz. Bir tek Sovyet bloku, Rusya ve Ukrayna hariç. Çünkü onlarýn teknolojileri farklý. Diðerlerinin hepsine satýyoruz. Avrupa'daki bütün devletlerin uçak motor þirketlerine mal ve hizmet satýyoruz. Batý blokunda olup da uçak motoruyla uðraþan mal ve hizmet satmadýðýmýz bir tek Japonlarýn firmasý var. Ýnþallah onlara da mal ve hizmet satarýz. Fiyatlarýmýz rekabetçi, kalitemiz güzel. NATO'nun Havadan Erken Uyarý ve Kontrol (AWACS) filosunun motorlarýnýn bakýmýný yapýyoruz. Körfez ülkelerine Bahreyn, Suudi Arabistan ve Umman hava kuvvetlerinin savaþ uçaklarýnýn motorlarýnýn bakýmlarýný yapýyoruz."
Türkiye'de Savunma Sanayii Baþkanlýðý, Hava Kuvvetleri Komutanlýðý, polis ve jandarmanýn helikopterlerinin bakýmlarýný da yaptýklarýný dile getiren Akþit, þunlarý kaydetti:
"Dünyada uçak motorlarýyla uðraþan bütün firmalara mal ve hizmet sattýðýmýz için gökyüzündeki en az iki uçaktan biri bizim parçalarýmýzla uçuyor. Þu an itibarýyla 50'ye yakýn uluslararasý uçak motoruna parça üretip gönderiyoruz. Dünyanýn en çok satan motorunun en büyük tedarikçisiyiz. Dünyada en az iki uçaktan birine parça yapýyoruz derken bu parçalar vida, cývata gibi basit parçalar deðil. Genelde stresli, zor parçalarýn üretimini bize veriyorlar. Çünkü zor parçalarýn üretimi riskli ve pahalý. Kalitemiz ve iþçiliðimiz daha ucuz olduðu için fiyatýmýz rekabetçi. Bunlarý biz üretiyoruz. Hem dar gövde yolcu uçaklarý motorunda en çok satan motorun en büyük tedarikçisiyiz hem de çift koridor geniþ gövde yolcu uçaklarýnýn yeni nesil motorlarýnýn en büyük tedarikçisiyiz. Bu sektörde gerçekten çok büyüðüz."
Konferansýn sonunda BTÜ Rektörü Prof. Dr. Arif Karademir, Akþit'e hediye takdim etti.
Konferansa, Büyükþehir Baþkan Vekili Süleyman Çelik, AK Parti Bursa Milletvekili Osman Mesten, Medeniyet Derneði Bursa Ýl Temsilcisi Soner Aksoy ile akademisyenler ve üniversite öðrencileri katýldý.
Konferansýn sonunda fuaye alanýnda üniversite öðrencilerinin açtýðý stantlarý gezen Akþit ve beraberindekiler, öðrencilerin geliþtirdikleri ÝHA ve diðer araçlarla ilgili onlardan bilgi aldý.
