Savunma sanayisi için üretilmiþti! Enkazda denendi... Deprem sonrasý talep attý

Askeri amaçlarla geliþtirilen, Kahramanmaraþ merkezli depremlerde 50'den fazla kiþinin enkazdan kurtarýlmasýný saðlayan "Duvar Arkasý Radar"a (DAR) talep artarken cihazýn doðal afetlerdeki etkinliðini güçlendirecek çalýþmalar yapýlýyor.

STM Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret AÞ Lider Teknikeri Yusuf Hayýrlý, AA muhabirine, þirket yerleþkesindeki teknoloji gösterim alanýnda DAR'ý kullanarak, cihazýn kabiliyetlerini anlattý.

Ýnþaatlarda zemine dökülen "tabliye betondan" oluþturulan 2 blok ve bir sývalý tuðla duvarýn arkasýndaki canlýnýn tespiti için cihazý kullanan Hayýrlý, 3 duvarýn arkasýnda canlýnýn nefes alýyor olmasý ve göðüs kafesi hareketi, omuz hareketi, el sallama, parmak oynatma gibi mikro-makro hareketlerinin DAR tarafýndan tespit edilebildiðini söyledi.

Hayýrlý, aslýnda savunma sanayisi için üretilmesine raðmen DAR'ý depremde enkaz ortamýnda kullanmayý denediklerini kaydetti. Cihazýn saðladýðý katkýya dikkati çeken Hayýrlý, þöyle konuþtu:

"Enkaz ortamýnda normalde 22 metre olan mesafemiz enkazýn durumuna göre 10, 7, 5 metre olacak þekilde düþtü. Duvarlarýn kalýnlýklarý, içerideki eþya yoðunluðu, buzdolabý vesaire gibi eþyalar da bizim çalýþmalarýmýzý etkiledi. Arama-kurtarma çalýþmalarýnda depremzedeye seslenerek, nefes almasý yeterli ama 'elini-kolunu salla' þeklinde kendisini uyarýp, hareketlerini fazlalaþtýrarak yerinin tespitini kolaylaþtýrmayý saðladýk. Bir an önce ekipler girerek depremzedeyi enkazdan çýkardýlar. Bizim faydamýz '3 metre ileride, bir metre saðda' gibi konum bilgisi verdiðimiz için hem depremzedeyi enkazý boþaltma sýrasýnda zarar vermeden çýkarmak mümkün oldu hem de 10-12 saat süren enkaz boþaltma sürecini 1,5-2 saate düþürdük."

DAR'ýn ultra geniþ bant radar sinyaller vasýtasýyla gözle temas, eriþim mümkün olmayan yerlerde, kapalý mekanlarda arka tarafta bulunan canlýnýn tespit edilmesi amacýyla geliþtirildiðini anlatan Hayýrlý, radarýn özel birlikler tarafýndan meskun mahal operasyonlarý, terörle mücadele, rehine kurtarma operasyonlarý gibi alanlarda kullanýldýðýný dile getirdi.

- DAR ÝLE KURTARILAN HAYATLAR

Cihazý geliþtirirken depremde, doðal afetlerde, çýðda ve yangýnda kullanýlabileceðini öngördüklerini vurgulayan Hayýrlý, deprem sonrasý yürüttükleri faaliyetlere iliþkin þunlarý söyledi:

"Depremin boyutunun çok büyük olmasýyla beraber ekip olarak 8 kiþi, 4 cihazla Hatay bölgesine ulaþtýk. Depremde ilk defa kullanýlan bir ürün. Savunma sanayisi için üretilmiþ bir ürünü deprem ortamýnda ilk enkazlarda deneyimleyerek daha tedbirli ilerledik. Cihaz kendini de kabul ettirdikten sonra 4 ekibe bölünerek daha hýzlý þekilde enkazlarda çalýþma yaptýk. Toplamda 50'nin üzerinde vatandaþýmýzýn yerinin tespitini yaptýk. Ýlk Hatay bölgesi Odabaþý Mahallesi'nde çalýþmalara baþladýk. Burada itfaiye ile birlikte çalýþýyorduk. Ýlk çalýþmamýzda arka tarafý pres olmuþ, ön tarafýnda açýklýk bulunan bir bölgeden ses geldiðini söylüyordu ekipler. Burada 5-5,5 metreden tespit yaptýk. Cihazý ilk kez kullandýðýmýz için biraz daha içeri götürmek istedik. Enkazýn içine girerek yaklaþýk 2,5 metreden tespit aldýk. Ekiplerin çalýþmasýyla 1,5-2 saat sonunda yabancý uyruklu bir kadýnýn canlý olarak çýkmasýnda vesile olduk. Sonrasýnda Oduncu Apartmaný bölgesine götürdü bizi ekipler. Burada 4,5 metre aþaðýda Reyhan Haným'ýn yerini tespit ettik. Bu esnada tam aksi istikametten zayýf zayýf sinyaller alýyorduk. Vatandaþlara soruldu, o dairede bir anne ve bebeðinin yaþadýðý bilgisini aldýk. Reyhan Haným'ýn iyi olduðunu teyit ettikten sonra önceliði bebeðe verdik. Ekipler anne ve bebeðine ulaþtý, anne vefat etmiþti maalesef ama 7 aylýk bebeði enkazdan sað salim çýkardýlar. Sonrasýnda bodrum kata düþen Reyhan Haným kurtarýldý. Birinci kata çýkarak tekrar aramalarýmýza devam ettik. Yatak odasý, ebeveyn banyosu gibi bir yerden karþý daireden olduðunu tahmin ettiðimiz 2,5 metreden sinyaller alýyoruz. Bu sefer ekipleri o tarafa yönlendirdik. Uðultu þeklinde ses aldýk, Arapça mý konuþuyor anlayamadýk. Ekipler 2-2,5 saat çalýþýp karþý daireden tam 7 kiþiyi aldýlar. Biz seslendikçe hep bir aðýzdan konuþtuklarý için uðultuyu alýyormuþuz. 7 kiþiyi kurtarmak bizi çok mutlu etti. Sonrasýnda 2 metre ileride bir metre saðda, 5 metre ileride 2 metre saðda gibi konum vererek diðer enkazlarda çalýþmalara devam ettik."

- ZAMANA KARÞI YARIÞTA KATKI SAÐLADI, YETENEKLERÝ ARTACAK

Yusuf Hayýrlý, DAR'ýn özellikle zamana karþý yarýþta arama-kurtarma ekiplerine fayda saðladýðýný vurguladý.

Konumla hareket edildiði için çalýþmalar sýrasýnda depremzedenin zarar görmesinin önüne geçilmesinin de önemli bir katký olduðunu dile getiren Hayýrlý, "Sahada daha fazla DAR olsaydý belki daha fazla cana ulaþmak mümkün olacaktý." dedi.

Depremlerdeki kullanýmý sonrasýnda DAR'a yönelik ilgiye iliþkin sorular üzerine Hayýrlý, "Döndükten sonra AFAD, AKUT, GEA gibi arama-kurtarma ekipleri, çeþitli þehirlerimizin itfaiyeleri görüþme talebinde bulundular. Kendileriyle demolarýmýzý yaptýk, cihazýmýzýn kullanýmý konusunda bilgi verdik. Olumlu dönüþler var, görüþmeler de devam ediyor. Önümüzdeki dönemde DAR sayýsýnýn artacaðýný düþünüyoruz. Yerli ve milli cihazýmýzý arama-kurtarma ekiplerinin elinde görmek bizi mutlu edecektir." diye konuþtu.

STM'nin DAR'a yönelik devam eden çalýþmalarýna iliþkin de deðerlendirmede bulunan Hayýrlý, þunlarý kaydetti:

"Terörle mücadele için tasarlayýp ürettiðimiz cihazýmýzý enkaz ortamýnda daha etkin nasýl kullanýlýrýz, 3-4 duvarýn deðil de 5-6 duvarýn arkasýný nasýl görebiliriz arayýþý içindeyiz. Çünkü dik duran, normal duran bir binada 22 metreye kadar tespit yapabiliyoruz ama deprem ortamýnda enkazýn da nasýl yýkýldýðýna baðlý olarak bu mesafe düþüyor. 4, 5, 6 kat duvarlar üst üste gelmiþ. Biz aradaki boþluklarý kullanarak tespitlerimizi yaptýk. Daha da geliþtirerek 5 kat, 6 kat, belki daha üstü duvarlarda nasýl tespitler yapabiliriz, buna çalýþacaðýz."