Türkiye'nin yeni harikasý! Seri üretime baþlayacak

Dünyada kendi alanýnda en iyilerinden biri kabul edilen yerli ve milli insansýz hava araçlarý ailesine yeni bir üye daha katýlýyor. Bayraktar Dikey Ýniþ Kalkýþlý Ýnsansýz Hava Aracý (DÝHA) geçtiðimiz günlerde ilk operasyonel uçuþunu baþarýyla tamamladý. Söz konusu platformun bu sene ilk uçuþunu gerçekleþtirmesi ve yýl tamamlanmadan seri üretime geçmesi bekleniyor.

Baykar'ýn DÝHA olarak adlandýrdýðý bu sistemin geneline bulut altý insansýz hava araçlarý deniliyor. Bu kategoride yer alan platformlarýn en önemli kabiliyetlerinden biri hiç þüphesiz dikey iniþ-kalkýþ özellikleri. Bu yetenek pist ihtiyacýný da ortadan kaldýrýyor. Haliyle istenilen bölgede çok hýzlý bir þekilde havalanmak gibi oldukça deðerli avantaja sahip.

TÜRKÝYE BÝR EKOSÝSTEM KURUYOR

Ülkemizde her ne kadar yeni savunma sanayii projeleri genellikle tekil olarak deðerlendirilse de son dönemlerde Cumhurbaþkanlýðý Savunma Sanayii Baþkaný Prof. Dr. Ýsmail Demir'in de sýkça vurguladýðý gibi aslýnda Türkiye son derece kritik bir ekosistem oluþturuyor.

Baykar DÝHA'yý da bu ekosistem üzerinden ele almak bu nedenle önemli. Sadece platform üzerinden deðerlendirmek yerine gerek topçu birlikleriyle gerek yerli/milli füzelerle gerekse de deniz unsurlarýndan havalanabilecek bir DÝHA üzerinden ilerlemek daha doðru.

Hem Baykar'ýn ortaya koyduðu projeyi hem de Türkiye'nin bu alandaki diðer unsurlarýný Savunma Sanayii Araþtýrmacýsý Kadir Doðan TRT Haber'e deðerlendirdi.

KULLANIMI OLDUKÇA BASÝT

Baykar DÝHA da 'bulut altý insansýz hava aracý' sýnýfýnda yer alýyor. Uçan kanat tasarýmýna sahip. 150 kilometre haberleþme menzili içerisinde, 9 bin feet operasyonel irtifada görev yapabiliyor. Maksimum irtifasý 15 bin feet olarak kabul ediliyor.

Kadir Doðan, söz konusu aracýn temel görevinin istihbarat, keþif ve gözetleme olduðunun altýný çiziyor. Özellikle dikey iniþ kalkýþ kabiliyetinin, bulut altý sýnýftaki araçlarda oldukça popüler olduðunu da öðreniyoruz.

Bunun sebebini "Çünkü bu gibi sistemler genellikle tek bir er tarafýndan kullanabilecek yapýda tasarlanýyor. Çok az gereksinimle bu aracý yönetebiliyorsunuz." diyerek açýklýyor.

[Bayraktar Dikey Ýniþ Kalkýþlý Ýnsansýz Hava Aracý Sistemi.]

PÝSTE ÝHTÝYAÇ DUYMAMASI OLDUKÇA DEÐERLÝ

Bulut altý platformlarla ilgili en dikkat çekici meselelerden biri dikey iniþ kalkýþ meselesi... Kadir Doðan da bu noktaya iþaret ediyor ve "Dikey iniþ kalkýþ yaptýðýnýz zaman piste ihtiyaç duymuyorsunuz, hemen her yerden kalkýþ ve iniþ yapabiliyorsunuz. Kalkýþ ve iniþ esnasýnda önce elektrik motorlarý sizi belirli bir irtifaya çýkarýyor. Sonrasýnda içten yanmalý ana motor ile seyir etmeye baþlýyorsunuz. Bu yapýlara da dikey iniþ kalkýþlý ÝHA deniyor." bilgisini paylaþýyor.

Bu platformlar hem boyut hem de aðýrlýk açýsýndan oldukça hafif. Bu nedenle TB2, Anka, Akýncý ve Aksungur gibi platformlarda gördüðümüz ASELSAN CATS tarzý görüntüleme sistemlerine sahip deðiller. Çünkü o tipteki sistemlerin aðýrlýðý neredeyse bir bulut altý ÝHA'nýn aðýrlýðýna eþit. Ayný þekilde radar ve diðer elektronik sistemler için de bu geçerli.

Peki çözüm olarak nasýl bir yol izleniyor? "Bu nedenle söz konusu platformlarýn kendilerine has kameralarý, radarlarý, antenleri ve elektronik elemanlarý var." diyor Doðan. Bu ürünlerin genellikle sivil/askeri sýnýftaki ürünlerin bir karýþýmý veya çift kullanýmlý ürünler olarak da nitelendirildiðini söylüyor.

TÜRKÝYE'DE 15'ÝN ÜZERÝNDE FÝRMA DÝHA ÇALIÞIYOR

Hem Baykar DÝHA'nýn hem de bu sýnýftaki diðer araçlarýn piste ihtiyaç duymadýðýndan bahsetmiþtik. Türk Deniz Kuvvetleri'nin de söz konusu platformlara bu nedenle ilgisi yüksek. Herhangi bir gemiden havalanacak bulut altý insansýz hava araçlarýnýn yakýn çevrede keþif, gözetleme ve hatta lazer vasýtasýyla iþaretleme yapmasý çok mümkün.

Bu iþaretlemenin ardýndan gerek gemiden gerek hava ya da karada konuþlu bir araçtan hedefe yönelik çok hassas bir atýþ gerçekleþtirme en olasý senaryolardan biri olarak öne çýkýyor.

[HAVELSAN imzalý BAHA da Türkiye'nin bu alandaki öncü platformlarýndan biri olarak öne çýkýyor.]

Kadir Doðan, böylesine önemli bir platform için Türkiye'de 15'den fazla firmanýn bu tipteki ürünleri geliþtirdiðine dikkat çekiyor ve devam ediyor:

"Baykar DÝHA'nýn hem ülkemizde hem de dünyada birçok rakibi mevcut. Dünyada bu tipteki ürünler de çok popüler. Türkiye her ne kadar taktik stratejik ve MALE sýnýfý araçlarda dünya liderleri arasýnda yer alýyor olsa da bulut altý insansýz hava araçlarýnda biraz geç kaldý.

Dünyada özellikle Çin, ABD ve Ýsrail baþta olmak üzere, Doðu Avrupa'daki Litvanya, Estonya, Letonya ile Ýngiltere, Hollanda, Almanya, Ýsviçre gibi ülkelerin bu alanda uzun yýllardýr çalýþmalarý ve çok baþarýlý ürünleri var. Bu ürünlerin bir kýsmýný Ukrayna-Rusya savaþýnda kullanýmýna da þahit oluyoruz. Bu kullaným genellikle istihbarat keþif, gözetim ve bununla birlikte elde edilen verilerin karadaki topçu birlikleri ile entegrasyonu oluyor.

[Roketsan imzalý TRLG-230 ile güvenlik güçleri çok önemli bir kabiliyet daha kazandý.]

Bu durumu þöyle izah edebiliriz... Örneðin bir bulut altý ÝHA üzerinde yer alan kamera ile gözetleme yaptýktan sonra tespit ettiði hedefin tam konumunu, bir veri baðý üzerinden þifreli þekilde önce yer istasyonuna gönderiyor. Bilgi oradan da yerdeki diðer topçu birliklerine aktarýlýyor. Bu sayede hedeflerin imhasý kolaylaþýrken, bu durum daha hýzlý karar vermenizi ve tüm bunlarý oldukça düþük maliyetle yapabilmenizi saðlýyor.

Ülkemiz için de benzer bir yol haritasý mümkün. Ancak sadece bulut altý ÝHA'lar tek baþýna çözüm deðil. Ayný zamanda lazer güdümlü topçu mühimmatý konusunda da elinizin dolu olmasý lazým. Türkiye, MALE ve taktik sýnýftaki araçlarda lider konumda. Bu baþarýsýný diðer alanlara da yaymak istiyorsa atmasý gereken ilk adýmlardan biri bulut altý araçlarda da eldeki ürünleri olgunlaþtýrýp bir an önce pazarda pay sahibi olmak."