TUSAÞ'tan Türk SÝHA'larýna milli dokunuþ! Dýþa baðýmlýlýk ortadan kaldýrýlýyor
Yerli ve milli sanayini neferlerinden TUSAÞ'ýn geliþtirdiði TEI-PD170 motoru Türk SÝHA'larý uçuruyor. Türk SÝHA'larý TUSAÞ teknolojisiyle dünya havacýlýk tarihine geçen baþarýlara imza atmaya devam ediyor. Türkiye tüm bu geliþmelerle dýþa baðýmlýlýðý ortadan kaldýrmak için bir dizi proje hayata geçirdi.
Türk savunma sanayisi bünyesinde geliþtirilen silahlý insansýz hava araçlarý (SÝHA), yerli motorlardan aldýklarý güçle dünya havacýlýk tarihine geçen baþarýlara imza atýyor.
TUSAÞ YERLÝ MOTORLA MÝLLÝ SÝHA'LARI UÇURUYOR
Türkiye, ÝHA ve SÝHA platformlarýn geliþimiyle bu araçlarýn kritik bileþenlerinden olan motor konusundaki dýþa baðýmlýlýðý ortadan kaldýrmak için bir dizi proje hayata geçirdi.
Bu çabalar sonunda, TUSAÞ Motor Sanayii AÞ (TEI) tarafýndan, ilk yerli ve milli havacýlýk motoru TEI-PD170 geliþtirilerek platform üreticilerinin kullanýmýna sunuldu.
Cumhurbaþkanlýðý Savunma Sanayii Baþkanlýðý koordinasyonunda ÝHA motorlarýyla ilgili en önemli kilometre taþý, 2012'deki Operatif ÝHA Motor Geliþtirme Projesi ile aþýldý.
TEI ana yükleniciliðinde baþlatýlan projeyle orta irtifada uzun süre uçabilen (Medium Altitude Long Endurance-MALE) ÝHA'lar için ilk yerli turbodizel havacýlýk motorunun geliþtirilmesi amaçlandý.
TEI-PD170 kapsamýnda yürütülen yoðun mühendislik, imalat ve test süreçlerinden sonra 30 Ocak 2017'de ilk ateþleme yapýldý ve ilk kez yerli bir havacýlýk motoru çalýþtýrýldý.
Çeþitli yer testlerinin ardýndan 3 Kasým 2017'de ilk TEI-PD170 motoru Türk Havacýlýk ve Uzay Sanayii AÞ'ye (TUSAÞ) teslim edildi.
Platform entegrasyon çalýþmalarýnýn tamamlanmasýnýn ardýndan -10 derece sýcaklýkta ve zorlu hava koþullarýnda yerli motor 27 Aralýk 2018'de ANKA ile ilk uçuþunu baþarýyla gerçekleþtirdi.
TUSAÞ'ýn ANKA platformundan sonra AKSUNGUR platformu için de TEI-PD170 motoru seçildi. TEI-PD170, AKSUNGUR ile ilk uçuþunu ise 4 Ekim 2021'de yaptý.
TUSAÞ'ýn dýþýnda, BAYKAR da Bayraktar TB3 platformu için TEI-PD170 motorunu tercih etti ve 2023 yýlý içinde uçuþlarýna baþladý.
TEI-PD170, AKSUNGUR ile yerli motorla en uzun uçuþ saati olan 45 saate, Bayraktar TB3 ile ise yerli motorla ulaþýlan en yüksek irtifa olan 36 bin 310 fit yüksekliðe ulaþtý.
Kýsa pistli gemiden kalkýþ ve iniþ gerçekleþtiren ilk SÝHA olarak tarihe geçen Bayraktar TB3, bugüne kadarki 823 saatlik uçuþunu TEI-PD170 motoruyla yaptý. ANKA ve AKSUNGUR ile birlikte TEI-PD170 motoruyla milli SÝHA'larýn yaptýðý toplam uçuþ süresi 2000 saati buldu.
Dünyadaki rakiplerine göre sahip olduðu yüksek güç/aðýrlýk oraný ve üstün yüksek irtifa kabiliyetiyle öne çýkan TEI-PD170, sahip olduðu özel tasarým iki kademe turboþarj sistemiyle de dikkat çekiyor. Sivil havacýlýk standardýna uygun olarak kalifiye edilen TEI-PD170, yedekli motor kontrol sistemine ve özgün bir kontrol yazýlýmýna sahip bulunuyor. Yerli motor, emniyet ve güvenilirlik konusunda da saðlam bir mimariyle görev yapýyor.
170 beygir güç üreten TEI-PD170, hiç güç kaybetmeden 20 bin fit irtifaya kadar çýkabiliyor ve 45 bin fit tavan irtifaya ulaþýyor.
TEI-PD170; 3 farklý platforma güvenle güç verirken, yurt dýþýnda da ilgi görüyor. TEI-PD170 motorunun ilk ihracatý da 2024 baþýnda gerçekleþtirildi, farklý ülkelerle görüþmeler de devam ediliyor.
