Küresel yazýlým sorunundan çýkarýlacak dersler! ''Baðýmlýlýklar azaltýlmalý''

TOBB Türkiye Yazýlým Meclisi Baþkaný Ertan Barut, AA muhabirine yaptýðý açýklamada, CrowdStrike Falcon yazýlýmýndaki bir güncelleme aþamasýnda ortaya çýkan hatanýn, yazýlýmýn iþlevsiz hale gelmesine ve dünya genelinde Windows sistemlerinde mavi ekran hatasýna, ardýndan da windows iþletim sisteminde çökmelere neden olduðunu söyledi.

Bu hatanýn, cihazlarýn normal þekilde baþlatýlmasýný engelleyerek dünya genelinde binlerce cihazý etkilediðine iþaret eden Barut, dolayýsýyla da dünyada binlerce þirket tarafýndan hizmet alýnan Microsoft Azure veri merkezlerindeki sunucularýn da etkilenmeye baþladýðýný, sunucular ve servislerin durmasýyla global ölçekte tüm birimlerde hizmet kesintileri ortaya çýktýðýný belirtti.

Bu kesintilerin, Avustralya, ABD ve Avrupa'da geniþ çapta etkiler yarattýðýný söyleyen Barut, "Bankalarda finansal iþlemlerde gecikmeler ve online hizmetlerde eriþim problemleri yaþandý. Havayollarýnda uçuþ iptalleri ve gecikmeler meydana geldi. Medya hizmetlerinde yayýn kesintileri ve bilgi akýþýnda aksamalar görüldü. Saðlýk hizmetlerinde doktorlar, hasta notlarýna, kan testlerine ve görüntüleme sonuçlarýna eriþemediler. Telekom hizmetlerinde aksamalar ve kesintiler yaþandý." dedi.

- "BAÐIMLILIKLAR AZALTILMALI"

Biliþim ve iletiþim teknolojilerinin yaygýnlaþmasýyla birlikte tüm yazýlým, donaným ve servislerin bulut ortamlarýna taþýnarak, veri merkezlerindeki bilgisayar, sunucu ve internet iletiþim aðlarý üzerinden yürütüldüðünü ifade eden Barut, dolayýsýyla bu yapýlardaki birkaç dakikalýk aksamalarýn, kesintilerin ciddi aksamalara, sorun yaþanmasýna ve bir sürü kayýplara neden olabildiðini belirtti. Barut, bu durumun, ayný zamanda siber güvenlik saldýrýlarýna karþý siber savunma sistemlerinin ne kadar önemli olduðunu ve tüm bu yapýlarda kullanýlan yazýlýmlarýn önemini bir kez daha öne çýkardýðýný vurguladý.

Þirketlerin bu türden senaryolara karþý her an hazýr olmasý ve önlemler almasý gerektiðini dile getiren Ertan Barut, "Herhangi bir donanýma ya da yazýlýma olan baðýmlýlýklarý azaltýlmalýdýr. Ülkeler kendi network, að, veri merkezlerini kurarak, kendi yazýlýmlarýný geliþtirerek ve özellikle kritik altyapýlarýnda kullanarak baðýmlýlýklarýný azaltmalýdýr. Farklý sistemlerin ve yazýlýmlarýn kullanýlmasý, tek bir hatanýn tüm sistemi etkileme riskini azaltacaktýr." dedi.

- RÝSKLERE KARÞI HEP ÖNDEN KOÞMAK GEREKÝYOR

Kritik sistemler için düzenli yedekleme ve etkili acil durum kriz aný kurtarma planlarý oluþturmasýnýn önemine iþaret eden Barut, benzer risklerin en aza indirilebilmesi için önerilerini þöyle sürdürdü:

"Yazýlým ve sistemler düzenli olarak güncellenmeli, 7/24 izlenmeli, sýklýkla denetlenmeli ve tespit edilen güvenlik açýklarý da süratle kapatýlmalýdýr. En küçük bir zaman dilimi boþluðundan her an sýzmaya hazýr hackerlara fýrsat verilmemelidir. Olasý tehditleri önceden tespit etmek için proaktif izleme ve tehdit istihbaratý sistemleri kullanýlmalýdýr.

Sistemler düzenli olarak risk analizine tabi tutulmalý ve potansiyel zayýflýklarý belirlenmelidir. Ýleri düzey siber güvenlik yazýlýmlarý kullanýlmalý ve proaktif tehdit istihbaratýna sahip olunmalýdýr.

Uzman mühendisler yanýnda þirket içi çalýþanlara düzenli olarak siber güvenlik eðitimleri verilmeli, farkýndalýk artýrýlmalý, güncel tehditler hakkýnda bilgilendirilmelidirler. Üniversitelerde ve meslek okullarýnda siber güvenlik konusunda kapsamlý eðitim programlarý düzenlenmelidir. Üniversiteler ve özel kuruluþlar iþbirliði yaparak siber güvenlik uzmanlarý yetiþtirmelidir. Siber güvenlik uzmanlarýnýn yetkinliklerini artýrmak için sertifikasyon programlarý teþvik edilmelidir."

- BU ALTYAPILAR NASIL GÜÇLÜ TUTULABÝLÝR?

Ertan Barut, biliþim ve iletiþim altyapýlarýný güçlü tutmak için "Ulusal Milli DNS ve Að" yapýlarý kurulmasý, güçlü ve güvenli ulusal veri merkezleri oluþturulmasý, yerli ve milli sunucu iþletim sistemleri, yerli yönetim yazýlýmlarý, siber güvenlik yazýlýmlarý, bilgisayar ve iletiþim donanýmlarýnýn geliþtirilmesine daha çok aðýrlýk verilmesi gerektiðini söyledi. Barut, tüm bunlarý desteklemek için de milli veri merkezi yazýlýmlarý, siber güvenlik yazýlým ve teknolojileri, ürünleri ve þirketlerinin teþvik edilmesi gerektiðini belirtti.

Merkeziyetsiz yapýlarýn ve blockchain teknolojisinin entegrasyonunun, bu tür risklerin en aza indirilmesinde önemli rol oynayacaðýna iþaret eden Barut, "Bu nedenle Blockchain ve Web3 teknolojilerine daha etkili yatýrýmlar yapmalý, yazýlýmlar, platformlar geliþtirilmeli, güvenli ve merkeziyetsiz yapýlar oluþturarak, tek bir merkeze baðlý kalmaksýzýn sistemlerin devamlýlýðý saðlanmalýdýr." ifadesini kullandý.

Ertan Barut, ayrýca ana sistemlerin aynýsý olan "ikiz yapýlar" oluþturulmasý ve ana sistemin çökmesi durumunda ikiz yapýlarýn devreye alýnmasý gerektiðini kaydetti.

- GÜNCELLEYELÝM DERKEN DEVRE DIÞI BIRAKMAK

SwordSec Siber Güvenlik Teknolojileri AÞ Kurucu Ortaðý ve Genel Müdürü Seyfullah Kýlýç da CrowdStrike gibi teknoloji devlerinin bu tür sorunlarla karþýlaþmasýnýn birkaç temel nedeni olabileceðini söyledi.

Genellikle yeni özellikler eklemek, güvenlik açýklarýný kapatmak ve mevcut hatalarý düzeltmek için yapýlan yazýlým güncellemelerinin bir hata veya gözden kaçan bir uyumsuzlukla beklenmedik sonuçlara yol açabileceðini ifade eden Kýlýç, güncelleme öncesinde yeterli test yapýlmamasýnýn, özellikle çeþitli sistem ve konfigürasyonlarda testlerin eksik kalmasýnýn, bu tür problemlerin ortaya çýkmasýna neden olabileceðini dile getirdi. Kýlýç, farklý iþletim sistemleri ve yazýlým versiyonlarý arasýnda uyumluluk sorunlarý yaþanabileceðini ve bu durumun büyük kurumsal sistemlerde daha belirgin hale geleceðini vurguladý.

Bu tür problemlerin önlenmesi için öncelikle güncellemelerin farklý sistemlerde ve konfigürasyonlarda kapsamlý þekilde test edilmesi gerektiðini belirten Kýlýç, "Güncellemelerin tüm sistemlere ayný anda daðýtýlmak yerine aþamalý olarak ve kontrollü bir þekilde daðýtýlmasý, olasý hatalarýn erken tespit edilmesini saðlar. Ayrýca güncellemeler sýrasýnda oluþabilecek sorunlarýn hýzlýca geri alýnabilmesi için etkili geri alma mekanizmalarýnýn kurulmasý önemlidir." dedi.

- SÝBER SALDIRI RÝSKÝ HEP GÜNCEL

Bu ve benzeri olaylarda siber saldýrý ihtimalini de göz ardý etmenin mümkün olmadýðý yorumunda bulunan Kýlýç, "Günümüzde büyük teknoloji þirketleri sürekli olarak siber tehditlerle karþý karþýya kalmaktadýr. Bu tür bir problem, kötü niyetli bir saldýrýnýn sonucu da olabilir. Ancak bu tür olaylarýn genellikle detaylý incelemeler ve analizlerle kesin olarak belirlenmesi gereklidir. Eðer bir siber saldýrý söz konusuysa, þirketin olay sonrasý analizlerini yaparak, saldýrýnýn nasýl gerçekleþtiðini ve hangi güvenlik zafiyetlerinin kullanýldýðýný belirlemesi önemlidir. Bu, gelecekte benzer saldýrýlarýn önlenmesi için gerekli önlemlerin alýnmasýný saðlar." diye konuþtu.

Seyfullah Kýlýç, küresel çapta yaþanan sorunun benzerinin yaþanmamasý için þu önerilerde bulundu:

"Öncelikle yazýlým güncellemeleri için daha sýký ve detaylý politika ve prosedürlerin oluþturulmasý gereklidir. Bu politikalar, test süreçlerini, geri alma mekanizmalarýný ve acil durum planlarýný içermelidir. Bilgi teknolojileri personelinin düzenli olarak eðitilmesi ve olasý sorunlara karþý hazýrlýklý olmalarý saðlanmalýdýr. Ayrýca sistemlerin ve güncellemelerin sürekli izlenmesi, olasý sorunlarýn erken tespit edilmesine ve hýzlý müdahale edilmesine olanak tanýr. Bu tür olaylar, teknoloji devlerinin bile hatalardan muaf olmadýðýný ve sürekli olarak iyileþtirme ve güncelleme süreçlerine dikkat etmeleri gerektiðini göstermektedir."