Sabancý Üniversitesi’nde tasarlanan x ýþýný algýlayýcýsý Uluslararasý Uzay Ýstasyonu’ndan Dünya'ya doðru býrakýldý

Sabancý Üniversitesi Mühendislik ve Doða Bilimleri Fakültesi Öðretim Üyesi Doç. Dr. Emrah Kalemci önderliðinde Yüksek Enerji Astrofiziði Algýlayýcý Laboratuvarý’nda tasarlanan ve geliþtirilen x ýþýný algýlayýcýsý XRD, ÝTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi’nden Prof. Dr. Alim Rüstem Aslan yürütücülüðünde geliþtirilen BeEagleSat adýndaki küp uydu üzerinde 26 Mayýs 2017 tarihinde Türkiye saati ile 15:15’de Uluslararasý Uzay Ýstasyonu’ndan (International Space Station, ISS) Dünya yörüngesine yerleþtirildi.

 

 

XRD, Sabancý Üniversitesi bünyesinde faaliyet gösteren Yüksek Enerji Astrofiziði Algýlayýcý Laboratuvarý’nda tasarlandý. XRD’nin devre çizimi, yazýlým ve testleri ise üzerinde bulunduðu BeEagleSat uydusunun üretildiði Ýstanbul Teknik Üniversitesi Uzay Sistemleri Tasarým ve Test Laboratuvarý’nda (USTTL) yapýldý. XRD’nin üretiminde aðýrlýklý olarak lisans ve yüksek lisans öðrencileri (Erdem Baþ, Deniz Aksulu, Þevket Uludað, Eray Akyol, Ertan Ümit), Doç. Dr. Emrah Kalemci ve Sabancý Üniversitesi’nden Doç. Dr. Ayhan Bozkurt’un yönetiminde yer aldýlar. Proje, Sabancý Üniversitesi Ýç Projesi ve TÜBÝTAK 1001 fon desteði gerçekleþti.

 

 

XRD TOPLADIÐI VERÝLERÝ DÜNYA’YA GÖNDERECEK

XRD, 10 cm x 10 cm boyutunda bir elektronik devre üzerine yerleþtirilmiþ x ýþýný algýlayýcýsý olarak kullanan bir sistem ve çeþitli yörünge yüksekliklerinde yüksek enerjili x ýþýn arka alanýný ölçecek. Sistem 2 günde bir 30 dakika boyunca çalýþýp veri toplayacak ve bu verileri Dünya’ya gönderecek.

 

XRD’nin üzerinde bulunduðu 10 cm x 10 cm x 20 cm boyutlarýndaki BeEagleSat küp uydu, Avrupa Birliði 7. Çerçeve Programý projesinin bir parçasýdýr. Proje kapsamýnda 36 küp uydu sistemleri ile alçak termosferde çeþitli bilimsel ölçümler yapmayý amaçlýyor.

 

Küp uydu projesi, lisans ve yüksek lisans öðrencileri tarafýndan Ýstanbul Teknik Üniversitesi’nden Prof. Rüstem Aslan yürütücülüðünde gerçekleþtirildi. Projede Hava Harp Okulu/HUTEN ana proje ortaðý olarak, Sabancý Üniversitesi, Havelsan A.Þ. Gümüsh ve Ertek firmalarý da diðer ortaklar olarak yer aldýlar.

 

 

UYDU’DAN ÝLK SÝNYALLER ALINDI

Filli olarak 2012 yýlýnda baþlayan BeEagleSat projesi 2016 yýlýnda tamamlandý. ÝTÜ USTTL’de Havelsan iþbirliðiyle üretilen HAVELSAT ile beraber diðer QB50 uydularýnýn da toplandýðý Hollanda’daki merkeze teslim edildi. 18 Nisan 2017 tarihinde ATLAS 5 roketi ile Orbital ATK Cygnus kargo aracý içinde baþarýlý bir þekilde fýrlatýldý ve ISS’e ulaþtý. 26 Mayýs 2017 tarihinde Türkiye saati ile 15:15’de ise ISS’den NanoRacks firmasý tarafýndan yörüngeye yerleþtirme sistemleri ile 408 km yüksekliðindeki yörüngesine yerleþtirildi. BeEagleSat’ýn sistemi yörüngeye yerleþtikten 5 saat sonra açýldý ve ilk sinyal baþarýlý þekilde alýndý. Uydu çalýþma hazýrlýk testlerinin tamamlanmasýný takiben ÝTÜ’deki yer istasyonuna bilgileri indirmeye baþlayacak.