Türkiye'nin 50 yýllýk hedefiyle uyuþuyor! Geleceðin petrolü için de çok kritik

Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araþtýrma Kurumu (TENMAK) Baþkaný Abdullah Buðrahan Karaveli, Türkiye'nin 2053 net sýfýr emisyon hedefine giden yolda arz güvenliðinin korunup, dýþa baðýmlýlýðýn azaltýlmasýnýn amaçlandýðýný belirterek, kurumun bu süreçte Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlýðýnýn teknoloji üssü olma görevini üstlendiðini söyledi.

TEKNOFEST Havacýlýk, Uzay ve Teknoloji Festivali kapsamýnda Kocaeli'de düzenlenen Uluslararasý Efficiency Challenge Elektrikli Araç Yarýþlarý ile Liseler Arasý Efficiency Challenge Elektrikli Araç Yarýþlarý'na katýlan Karaveli, AA muhabirinin sorularýný yanýtladý.

Türkiye'nin kaynak ve teknolojide dýþa baðýmlýlýðýný azaltmýþ, küresel deðer zincirine önemli katkýlar sunan bir ülke olma hedefi doðrultusunda ilerlediðini dile getiren Karaveli, "Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlýðýnýn çalýþma prensibi ve çalýþma alanýna baktýðýmýzda, bakanlýðýn teknoloji ve AR-GE üssü Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araþtýrma Kurumu, kýsaca TENMAK." dedi.

Karaveli, ülkenin net sýfýr hedefine giden yolda önemli rol oynayan hidrojenle ilgili teknolojilerin geliþtirilmesi ve bu teknolojiyle ilgilenen çalýþanlarýn yetiþtirilmesi konusunda kurumun kilit rol oynadýðýna iþaret ederek, "TENMAK bunu kendi belirlediði sorun ya da fýrsat alanlarýna uygun teknoloji geliþtirerek yapýyor. Diðer yandan, kamuoyuna çaðrýda bulunarak üniversitelerdeki araþtýrmacýlarýn ve sanayi sektörlerinin hidrojen projelerine finansman saðlýyor ya da teknik olarak destekliyor ya da uluslararasý geliþtirilen projelerde bir proje paydaþý olarak yer alýyor ve teknoloji geliþtirme odaklý çalýþmalar yapýyor." diye konuþtu.

"DÜNYA NÜKLEER ENERJÝDE YENÝ BÝR ALTIN ÇAÐI YAÞIYOR"

Karaveli, TENMAK'ýn çalýþma alanlarýnýn doðrudan ülkenin 40-50 yýllýk hedefleriyle eþleþtiðini ifade ederek, ülkede hýzla artan enerji talebinin karbon salýmý olmadan karþýlanmasý noktasýnda nükleer enerjinin önemli bir görev üstlendiðini dile getirdi.

Bu doðrultuda, saðlýktan havacýlýða, çevreden uzaya kadar pek çok alanda bilim ve mühendislik araþtýrmalarýnýn önünü açmasý beklenen elektron hýzlandýrýcýsýný yakýn zamanda devreye alan Türk Hýzlandýrýcý ve Iþýným Laboratuvarý'nýn (TARLA) kurum tarafýndan desteklendiðine dikkati çeken Karaveli, nükleer enerjinin bütün mirasýnýn TENMAK'ta olduðunu ifade etti.

Karaveli, Türkiye Atom Enerjisi Kurumunun TENMAK'a dönüþtüðünü anýmsatarak, "TENMAK kendi enstitüleriyle ve çalýþma ekosistemiyle nükleer teknolojiye destek saðlarken, TARLA gibi birleþenleriyle doðru bir iletiþim halinde. Temel odak noktasý olarak da dünya nükleer enerjide, özellikle karbonsuz bir enerji kaynaðý iddiasýnda bulunduðu için, yeni bir altýn çaðý yaþýyor." deðerlendirmesinde bulundu.

Böyle bir çaðda kendi santraline sahip olan Türkiye'de bu alandaki teknolojilerin geliþtirilmesinin en büyük hedef olduðunu belirten Karaveli, "Bu anlamda TARLA ve benzeri yapýlarla da Türkiye bu ekosistemi geliþtirmek için bütün çabasýný sarf ediyor. Buradaki temel rol de TENMAK'a düþüyor. Bu alanda da bizim kamuoyuna sunduðumuz ve sanayi kuruluþlarýnýn, akademisyenlerin aldýðý hem proje destekleri hem de bizlerle beraber yaptýðý projeler var. TARLA süreci de bu þekilde desteklediðimiz bir süreç." dedi.

Karaveli ayrýca, kurumun halihazýrda dünyada kullanýlan teknolojiler ve yeni dönemde kullanýlacak teknolojileri desteklediðine iþaret ederek, þunlarý kaydetti:

"Biz santraller kuruyoruz. Nükleer tesis konsepti sadece ana amacý olan enerji üretmekte kalmayýp ilaveten yan taraflara destek sunuyor. Örneðin siz bir nükleer alt yapýya sahipseniz enerji de ilaç da üretebilirsiniz ya da bundan tarým sektöründe de faydalanabilirsiniz. O yüzden, geleneksel yöntemlerle kullanýlan teknolojinin lokalizasyonu, yerleþtirilmesi birinci hedefimiz. Ýkinci hedefimiz de dünyada gördüðümüz yeni nesil teknolojilerin devreye katýlmasý. O yüzden biz bütün çaðrýlarýmýzda, desteklerimizde, TARLA sürecinde de hem geleneksel hem de yeni nesil teknolojileri birlikte destekleyerek, bunlarýn ülkemize katýlmasýný saðlamaya çalýþýyoruz."

- "DÝJÝTALLEÞME VE YAPAY ZEKA KULLANIMI ENERJÝ SEKTÖRÜNÜN VAZGEÇÝLMEZÝ"

Karaveli, yeni nesil teknolojilerin desteklenmesi noktasýnda kurumun yapay zekayý atlamadýðýna deðinerek, "Dijitalleþme ve yapay zeka kullanýmý enerji sektörünün vazgeçilmezidir. Çünkü siz ancak dijitalleþme ve yapay zekayý dahil ederek enerjiyi optimum seviyeye getirip, en doðru þekilde yönetirsiniz." ifadelerini kullandý.

Bu sebeple TENMAK'ýn bütün çalýþmalarýnda bir ürün geliþtirilirken yapay zekanýn nasýl dahil edilebileceðinin deðerlendirildiðini aktaran Karaveli, kurumun buna özel bir enstitüsünün olduðu bilgisini paylaþtý.

Karaveli, enstitünün sanayi sektörünün enerji kullanýmýnýn otonomlaþmasýndan ulaþtýrma sektöründeki araçlarýnýn otonomlaþmasýna kadar geniþ bir yelpazede çalýþmalarýný sürdürdüðünü belirterek, "Yapay zeka, enerjinin kullanýmýný optimize eder ve en doðru seviyeye getirir, kullanýlan teknolojilerin kullanýmýný kolaylaþtýrýr. Ayrýca yapay zeka ve dijitalleþme devrede oldukça doðal olarak enerji talebi de artar ve sizin enerji talebini karþýlamak için ilave yatýrýmlar yapmanýz gerekir. Yani kurum yapay zekayý yoðun bir þekilde kullanýyor ve ileride enerji talebini karþýlamak için diðer sektörlerde de yoðun kullanýlacaðýný düþünerek, buna hazýrlýk yapýyor." dedi.