Türkiye'nin ilk kuantum bilgisayarý ''QuanT'' tanýtýldý

Türkiye'nin ilk kuantum bilgisayarý Quantum Computer of TOBB ETÜ (QuanT), TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesinin (TOBB ETÜ) çalýþmalarýyla devreye alýndý.

Türkiye'nin Ýlk Kuantum Bilgisayarý Tanýtým Töreni, Cumhurbaþkaný Yardýmcýsý Cevdet Yýlmaz'ýn katýlýmýyla TOBB ETÜ Teknoloji Merkezi'nde gerçekleþtirildi.

Burada konuþan Cumhurbaþkanlýðý Savunma Sanayii (SSB) Baþkaný Haluk Görgün, teknoloji, savunma ve ekonomideki baðýmsýzlýðýn, derin teknolojilerdeki geliþmiþlikle doðru orantýlý olduðunu belirtti.

Savunma sanayisi sektörünün büyüklüðünün geçen yýl 15 milyar dolar olduðunu bildiren Görgün, bunun 3 milyar dolarýnýn derin teknolojiler ve hýzlý ürüne dönüþebilecek yatýrýmlar olduðunu aktardý.

Görgün, SSB'nin sadece AR-GE projelerine teþvik vermediðini, üniversitelerden KOBÝ'lere kadar çeþitli destek programlarý bulunduðunu anlatarak, "Bu programlar kredilerle de destekleniyor. Bu sene ileri teknolojileri geliþtirmemize vesile olacak 25 milyon dolara varan kredileri deðerlendiriyor olacaðýz." dedi.

Kuantum yol haritasý kapsamýnda kýsa dönemde ürüne dönüþtürebilecekleri birtakým programlarý öncelediklerini belirten Görgün, "Bunlardan biri Mikrodalga Kuantum Radar Bileþenleri Geliþtirilmesi (KUDAR) Projesi. Bir önceki Savunma Sanayii Ýcra Komitesinde alýnan kararla Süperiletken Çip Üretimevi'ni kuracaðýmýz bir altyapý, bir mükemmeliyet merkezi olacak. Akademik birikimle birlikte süper iletken çip üretimi için en doðru kararý vererek ülkemize bu yeteneði kazandýracaðýz." diye konuþtu.

Görgün, Türkiye'nin önemli kurumlarýnýn da kuantum alanýnda çalýþtýðýna iþaret ederek, 2035 yýlýnda kuantum teknolojilerinin pazar büyüklüðünün 2 trilyon dolar olmasýnýn öngörüldüðünü söyledi.

- "DÜNYADA KUANTUM BÝLGÝSAYAR TEKNOLOJÝSÝNE SAHÝP YALNIZCA 15 ÜLKE BULUNMAKTADIR"

TOBB Baþkaný Rifat Hisarcýklýoðlu da TOBB ETÜ Teknoloji Merkezi'nin, 6 farklý mühendislik disiplininin bir arada bulunduðu dünyadaki tek merkez olduðunu bildirdi.

Bu merkezde araþtýrmacýlar yetiþtirildiði ve teknolojiler geliþtirildiðini anlatan Hisarcýklýoðlu, bu teknolojilerin daha sonra ürüne dönüþtürüldüðü ve ticarileþtirildiðini ifade etti.

Hisarcýklýoðlu, Türkiye'nin ilk kuantum bilgisayarý QuanT'ýn da burada geliþtirildiðini belirterek, þu deðerlendirmelerde bulundu:

"QuanT, yani 'Quantum Computer of TOBB ETÜ', Türkiye'nin teknoloji vizyonunu ileriye taþýyan bir semboldür. Türkiye, kuantum bilgisayar geliþtiren dünyadaki sayýlý ülkeler arasýna girdi. Þu an dünyada kuantum bilgisayar teknolojisine sahip yalnýzca 15 ülke bulunmaktadýr. Biz, bu teknolojiye sahip olan az sayýdaki ülkeden biri olmanýn haklý gururunu yaþýyoruz."

Kuantum bilgisayarlarýn, hesaplama gücünü klasik bilgisayarlarýn ötesine taþýyan, geleceði þekillendiren bir teknoloji olduðunu aktaran Hisarcýklýoðlu, bu teknolojinin, süper bilgisayarlarla bile on yýllar süren iþlemleri dakikalar içinde çözme potansiyeline sahip olduðuna dikkati çekti.

Hisarcýklýoðlu, bu teknolojinin, kriptografi, yapay zeka, ilaç geliþtirme, enerji optimizasyonu ve iklim modelleme gibi alanlarda çýðýr açacak çözümler sunduðunu anlatarak, "QuanT'ýn saðladýðý iþlem gücü, savunma sanayisinden finansal teknolojiye, mobiliteden siber güvenliðe kadar pek çok stratejik alanda ülkemizin küresel rekabet gücünü artýracaktýr. Ayný zamanda QuanT'ýn sahip olduðu altyapý, yerli algoritmalarýn geliþtirilmesi ve Türkiye'nin bu alanda liderlik konumuna eriþmesi için kritik bir adým olacaktýr." ifadesini kullandý.

Teknoloji üretiminin sadece büyük ülkelerin tekelinde olmadýðýný, Türkiye'nin de bu yarýþta güçlü bir oyuncu olduðunu dünyaya gösterdiðini vurgulayan Hisarcýklýoðlu, þunlarý kaydetti:

"Kuantum teknolojilerini yalnýzca bir bilim dalý olarak deðil ekonomimizi büyüten bir güç olarak da görüyoruz. Giriþimcilerimiz ve KOBÝ'lerimiz için bu teknoloji yeni ufuklar açacaktýr. Bugün buradan gençlerimize bir çaðrýda bulunmak istiyorum. Gelin, bu büyük teknoloji devriminin bir parçasý olun. Þimdiki hedefimiz SSB'nin kýymetli destekleri ile Aselsan ve TOBB ETÜ tarafýndan kurulacak 'Süperiletken Çip Üretimevi'dir. Bu adým, daha yüksek kapasiteli kuantum bilgisayarlarýn geliþtirilmesinin kapýsýný aralayacaktýr."

- "DIÞA BAÐIMLILIÐIMIZIN AZALTILMASINA ÝVME KAZANDIRACAK"

TOBB ETÜ Rektörü Prof. Dr. Yusuf Sarýnay da üniversitenin son yýllarda ciddi þekilde kuantum teknolojileri ve ilgili alanlardaki çalýþmalara da öncelik verdiðini söyledi.

Kuantum bilgisayar çalýþmalarýný destekleyecek, süper iletken çiplerin yerli ve milli üretimi saðlayacak Süperiletken Çip Üretimevi'nin kurulmasý için bilgi birikimi açýsýndan hazýr olduklarýný bildiren Sarýnay, "Geleceðin teknolojik altyapýsýný þekillendirecek kuantum bilgisayar ayný zamanda ülkemizin teknolojik geliþimine de önemli katkýlar saðlayacaðý için dýþa baðýmlýlýðýmýzýn azaltýlmasý hamlesine büyük bir ivme kazandýracaktýr." dedi.

- Milyonlarca kat hýzlý iþlem yapýyor

Kuantum bilgisayarlar, klasik bilgisayarlardan farklý olarak iþlemleri "bit" yerine "kuantum bitleri" (kubit) ile gerçekleþtiriyor. Kuantum bilgisayar alanýndaki araþtýrmalarýn en önemli hedeflerinden biri, klasik bilgisayarlarla çözülmesi binlerce yýl alacak þifrelenmiþ bilgileri hýzla çözebilecek teknolojiler geliþtirmek olarak gösteriliyor.

Türkiye'de süper iletken kuantum teknolojiler alanýnda 2010 yýlýndan beri yürütülen çalýþmalar QuanT ile önemli bir baþarýya ulaþtý. Bu kapsamda TOBB ETÜ, 5 kubit sistemli kuantum bilgisayarý QuanT'ý devreye aldý.

Yerli bir kuantum bilgisayara sahip olmak algoritma geliþtiricilerin bu teknolojinin detaylarýna daha derinlemesine eriþim saðlayarak, Türkiye'nin kendi altyapýsý üzerinde özgün algoritmalar geliþtirmesine olanak tanýyacak.

En geliþmiþ bilgisayarlardan bile milyonlarca kat daha hýzlý iþlem yaparak büyük miktardaki veriyi ayný anda iþleyebilecek. QuanT, Türkiye'nin kuantum ekosisteminin oluþturulmasýna da öncülük edecek.

Siber güvenlik, yapay zeka ve optimizasyon gibi alanlarda yerli algoritmalarla güçlendirilmiþ kuantum çözümleri, Türkiye'nin teknolojik baðýmsýzlýk saðlamasýnda önemli rol üstlenecek.