Geri dönüşüm polyester kıyafetler, doğaya 2- 3 kat daha zarar veriyor
Türkiye'de son yıllarda özellikle dünya çapındaki birçok marka ‘geri dönüşüm polyester' ile üretilmiş kıyafetlerden yaptıkları kreasyonları satışa sunmaya başladı. Geri dönüşüm polyesterin, çevre sağlığını korumanın aksine doğaya olumsuz etkileri olduğunu belirten Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Malzeme Mühendisliği Bölümü Dr. Öğretim Üyesi İlkan Özkan, “Yaptığımız çalışmada, geri dönüşüm polyesterden üretilen kıyafetlerin doğaya normal polyesterle üretilen kıyafetlere göre 2- 3 kat daha fazla lif salgıladığını ortaya koyduk. Bu da bu kıyafetlerin doğaya salınan mikroplastik oranını artırması demek” dedi.
Dünya genelinde çevre ve insan sağlığını tehdit eden önemli unsurlardan biri olarak görülen mikroplastiklerin oranı günden güne artıyor. Mikroplastiklerin ana kaynağı, plastik maddeler olsa da tekstil sektörü de bu kaynaklar arasında yer alıyor. İnsanların günlük hayatta kullandığı kıyafetlerin çamaşır makinelerinde her yıkanmasının ardından doğaya belli miktarda lif salgıladığı bilinirken, dünyada üretilen liflerin yaklaşık yüzde 53'lük kısmını ise polyester oluşturuyor. Son yıllarda gerek Avrupa ülkeleri ve ABD, gerekse de Türkiye'de çevre sağlığını korumak adına çeşitli çalışmalar yapılıyor. Bunların başında ise 'geri dönüşüm polyester' ile kıyafet üretimi geliyor. Büyük markaların birçoğu geri dönüşüm polyester ile üretilen kıyafetlerden oluşan kreasyonlarını piyasada satışa sunarken, Adana'da bir grup bilim insanının yaptığı çalışma, bu kıyafetlerin doğaya saldığı lif miktarının normal polyesterle üretilen kıyafete göre 2- 3 kat daha fazla olduğunu ortaya koydu.
'GERİ DÖNÜŞÜM KIYAFETLERDEN SALINAN LİFLER DAHA KISA'
Konuyla ilgili çalışma yürüten Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Malzeme Mühendisliği Bölümü Dr. Öğretim Üyesi İlkan Özkan, doğada yok olmayan petrol kökenli polyesterin zamanla küçük parçalara ayrıldığını belirtti. Bu parçaların yüzde 79'unun arıtma sistemlerinde arıtılabildiğini kaydeden Özkan, geri kalan yüzde 21'lik kısmın yer altı sularına ve denizlere karıştığını söyledi. Son dönemde ise polyester ürünlerden salınan lif miktarlarına yönelik araştırmaların çoğaldığına dikkat çeken Özkan, özellikle geri dönüşüm polyester kıyafetlerin mercek altına alınması gerektiğini kaydetti. Araştırmalarında geri dönüşüm polyester ile normal polyesterden üretilen kıyafetlerden salınan lif oranlarını karşılaştırdıklarını belirten Özkan, "Bir ürünü geri dönüştürüyorsanız her yönüyle incelemelisiniz. Çalışmalarımızın sonucunda geri dönüşüm polyester kıyafetlerin normal polyester kıyafetlere göre 2- 3 kat daha fazla lif salgıladığını ortaya koyduk. Aynı zamanda bu liflerin boyu daha kısaydı. Lif, ne kadar kısa olursa canlının bünyesine girmesi o kadar kolay olur" dedi.
'LİFLER, YER ALTI SULARIMIZA VE DENİZE KARIŞIYOR'
2008 yılında polyester üretiminin yüzde 6'sını geri dönüşüm polyesterin oluşturduğunu dile getiren Özkan, bu ürünlere yönelim artınca oranın yüzde 13'lere ulaştığını söyledi. Birçok firmanın mağazalarında bu ürünlerden sattığını kaydeden Özkan, "Çevre bilinciyle hareket edildiği doğru ama sonuç öyle olmadı. Daha fazla lif salınması insan sağlığını ve çevreyi tehdit ediyor. Bu konuda uzmanların yaptığı çalışmalarda liflerin kanserojen etkileri olduğu ve bağışıklık sistemini zayıflattığı belirtildi. Bu lifler, yer altı sularımıza, denizlerimize karışıyor, balıkların ve diğer canlıların bünyesine giriyor" şeklinde konuştu.
