Bu köþeden daha önce de birkaç kez dile getirmiþtim. 1 Temmuz itibariyle kamu kurumlarý ile 50’den az çalýþaný olan ve az tehlikeli sýnýfta yer alan yüz binlerce iþyeri daha iþ güvenliði uzmaný ve iþyeri hekimi çalýþtýrma yükümlülüðü altýna girecek. Ancak bu yükümlülük yürürlüðe girmeden, iþ saðlýðý ve güvenliði hizmetlerinin yürütülmesi noktasýnda önemli bazý düzenlemeler yapýlmazsa, hem iþ saðlýðý ve güvenliði hizmeti sunan Ortak Saðlýk ve Güvenlik Birimleri (OSGB), hem OSGB’lerden hizmet alan iþverenler ve iþverenlere baðlý olarak çalýþan iþçiler için ciddi sýkýntýlar olacaðýný söyleyebiliriz.
Ýþ güvenliðinin tüm yükünü taþýyan OSGB’ler adeta bir sanayi sitesi saðlýk ocaðý gibi düþünülmekte ve buna göre kurgulanýp yükümlülük altýna sokulmaktadýr. Oysaki OSGB kurulmasý için aranan þartlarýn birçoðuna gerek olmadýðý gibi, milli kaynaklar israf edilmektedir. OSGB açmak için birçok gereksiz ve kullanýlmayan materyal istenmektedir. Bu þartlar uygulama dikkate alýnarak güncellenmelidir.
OSGB’lerde diðer saðlýk personeli (iþyeri hemþiresi) çalýþtýrma þartý kaldýrýlmalýdýr. Zira diðer saðlýk personeli istihdam alaný azaltýldýðý için adeta bir çalýþma olmamasýna raðmen ücret ödenmektedir. Ayrýca saðlýk sektöründe dahi yeterli sayýda hemþire-saðlýk memuru bulunmamaktadýr.
OSGB’lere getirilen komþu il dýþýndaki illere hizmet verilmemesi kuralý deðiþtirilerek OSGB’lerin dispanser gibi görülmesi sonlandýrýlmalýdýr. Hiçbir OSGB kurulu bulunduðu mekânda hizmet vermiyor, tamamen sahada ve iþyerlerinde hizmet veriyor. Bu nedenle OSGB kurulma þartlarý esnetilmeli, OSGB’ler Türkiye genelinde hizmet verebilmelidir. Böylece hem OSGB’ler ayný standartta tüm iþyerlerine hizmet verebilecek ve hem de iþ güvenliði hizmetinin bölünmesinde yaþanan sorunlar ortadan kalkmýþ olacaktýr.
Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Hizmetleri Yönetmeliði’nin 13. maddesine göre OSGB’ler, iþ saðlýðý ve güvenliði hizmetlerinin tamamýný veya bir kýsmýný baþka bir kiþi veya kuruma devredemezler. Bu maddeye göre OSGB’ler arasýnda (her sektörde var olan ve esasýnda olmasý da gereken) yardýmlaþma ve destek yasaklanmýþtýr. OSGB’ler iþ güvenliðine iliþkin birikim ve tecrübelerini diðer kurumlara aktarabilmeli, yardýmlaþmalýdýr. Aksi halde Türkiye bir OSGB mezarlýðýna dönecektir. Ayrýca maliyetlerin artmasý, iþverenlerin de bu hizmete kavuþmasýný maliyetli kýlacaktýr.
Ayrýca her OSGB þube açýlýþý için talep edilen 16-17 bin TL iþ güvenliði maliyetini artýrmakta; her bir iþ güvenliði uzmaný ve iþyeri hekimi için talep edilen 400-500 TL sertifika bedeli de yüksek meblaðlara ulaþmaktadýr. OSGB’lerin beþ yýlda bir alýnan yetki belgesi vize ücreti kaldýrýlmalýdýr.
Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Genel Müdürlüðü tarafýndan döner sermayeye alýnan ücretlerin yüz milyonlarca liraya ulaþtýðý düþünüldüðünde sertifika bedeli ve yetki belgesinin iþ güvenliði sektörü üzerinde ne kadarlýk bir yük oluþturduðu anlaþýlabilecektir. Bu nedenle sektörü rahatlatmak ve iþ güvenliðini yaygýnlaþtýrmak için OSGB’lerin tüm Türkiye’de hizmet verebilmesinin önü açýlmalý ve beþ yýlda bir alýnan yetki belgesi vize ücreti kaldýrýlmalýdýr.
Ýþ güvenliðinde sertifika sýnýflarý kaldýrýlmalý ve iþ güvenliði uzmanlarýn alýðý lisans eðitimlerine uygun iþyerlerinde çalýþma yapmasý saðlanmalýdýr.
Özellikle sigortacýlýk, bankacýlýk gibi çok þubeli ve ofis ortamýnda çalýþýlan sektörlerde sýnýf eðitimi uygulamasý çok mümkün olmamaktadýr. Bu iþi yapan ÝSG profesyonellerinin bile eðitimlerinin yarýsýný uzaktan eðitim þeklinde alabildiði düþünüldüðünde normal çalýþanlara sýnýf eðitimi verilmesi mantýk dýþý kalmaktadýr. Az tehlikeli iþyerlerinde çalýþanlara e-eðitim/uzaktan iþ saðlýðý ve güvenliði eðitimi imkaný tanýnmalýdýr.
ÝSG-Katip sistemindeki en önemli sorunlardan biri de firmanýn çalýþan sayýsý arttýðýnda sistemin güncellemeye izin vermemesi ve/veya otomatik güncelleþtirilmemesidir. Örneðin bir inþaat þirketinde bir gün bin iþçi çalýþýrken, diðer bir gün 700 iþçiye düþebilmektedir. Uzman ya da hekimin eðer sistemde süresi varsa sistem artýrým yaparak sözleþmeyi güncelleþtirebilir. Bunun dýþýnda bir yöntemin uygulanmasý mümkün deðildir.
ÝSG-Katip sistemi e-bildirge yetkililerine açýlmýþ bulunmakta. Ýþlemleri büyük ölçüde hýzlandýran ÝSG-Katip sistemi bankalar, maðazalar, marketler gibi Türkiye genelinde çok þubeli kurumlarda bir çýkmaza girmektedir. Bu gibi kurumlar için genel müdürlüðün veya iþletme merkezinin e-bildirge yetkilisine tüm þubelerin de e-bildirge yetkisi açýlabilirse hem bu kurumlarýn SGK iþlemleri açýsýndan hem de ÝSG-Katip onaylarý açýsýndan çok büyük kolaylýk olacaktýr. Yoksa örneðin 750 þubesi olan bir bankada 750 farklý kiþinin e-devlet sistemine girip iþ güvenliði hizmet sözleþmelerini onaylamasý gerekecektir.
Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði hizmetlerinin daha verimli yürütülebilmesi ve bu konuda bir sýkýntý yaþanmamasý için yukarýda belirtilen güncellemelerin acilen yapýlmasý gerekmektedir.
