Türkiye ekonomisi dýþarýdan nasýl görünüyor? Ýyi görünüyor... Türkiye kriz ortasýnda hâlâ saðlam bir ada... Türkiye, maliyesini saðlam tutmaya çalýþýyor, bir yandan da büyümeye bakýyor. Bunlar baþka diyarlar için bulunmaz nimet.
Merkez Bankasý’nýn yapacaklarý-yapmayacaklarý konusunda Merkez asýl dýþ risklere bakýyor. Dýþarýdaki risk durumu ne? Amerikan Merkez Bankasý’nýn ve Japonya’nýn yeni taksit parasal geniþleme -pompalama operasyonlarý sonucu dýþ riskler azalmaya baþlamýþtýr. Bu merkez bankalarýna Çin de katýlacaktýr... Þu an risk, Ýspanya odaklý Euro Bölgesi’dir. Kriz sürmektedir, ancak krizin baþka yerlere yayýlma etkisi merkez bankasý operasyonlarýyla azalmaktadýr. Avrupa Merkez Bankasý da bu aralar para saçacaktýr. Bu giriþim Ýspanya’yý kurtarmaz, ama zaman kazandýrýr. Euro Bölgesi’ne zaman kazandýrma operasyonu da Türkiye için riskin azalmasý demektir.
Euro Bölgesi’nde Yunanistan hâlâ büyük risktir. Ýspanya çatlamýþtýr. Diðer sorunlu ülkeler olgun karpuz durumundadýr. Ama bu ülkelerin çevrelerine ve dünyaya verecekleri zarar en aza indirilmektedir. Dýþarýda olanlarýn -haber- deðeri baþkadýr -ekonomilere zarar verme gücü- baþkadýr. Yani Euro Bölgesi’nden heyecanlý haberler gelecektir, ama bu haberler daha çok ilgili ülkeye zarar yazacaktýr. Zararýn çevreye yayýlmasý merkez bankalarýnýn cömert giriþimleriyle en aza indirilecektir.
Merkez giriþimleri para etmezse, ateþ yayýlýrsa, umulmadýk yerleri etkilerse, o zaman öngörülememiþ -nükleer bir sorun var- demektir. Onu ayrýca konuþuruz. Ama o zamana dek heyecan ve telaþa gerek yok. Þu an kriz dahil herþey, öngörüler çerçevesinde oluyor. Krizdeki ülkelere sabýr ve geçmiþ olsun dileyip, kendi iþimize bakmakta fayda var.
Türkiye hem büyüyor hem de maliyesini düzgün tutmaya çalýþýyor. Dünyada son 10 yýldýr ülkeleri sýkýntýya sokan iki sorun var. 1-Cari açýk, 2- Bozuk maliye... Türkiye’nin cari açýk meselesi malum. Bunun üzerine maliyenin de bozulmasý -çifte açýk- denen belayý yaratýrdý. Türkiye her durumda çifte açýktan uzak durmak zorunda. O yüzden sevimsiz de olsa zamlar yapýldý.
Türkiye dýþarýdan bakýnca hâlâ -maliyesini düzgün tutan ülke- konumunda. Türkiye orta vadede daha önemli bir iþ yapýyor. Dýþ þartlar nedeniyle büyüme vites küçültürken, mali disiplin korunuyor. Hem ekonomiye yumuþak iniþ yaptýrýp hem de mali disiplini korumak, bu aralar dýþ dünyanýn takdir ettiði bir durum.
Örnekse, maliyesi bozulduðu için ve de siyasi istikrarsýzlýk yüzünden Güney Afrika’nýn kredi notu önceki gün kýrýldý. Kendisini BRIC yapmýþtý, þimdi neredeyse -yatýrým yapýlýr- notunu kaybedecek. Örnekse, herkesin imrendiði Brezilya’nýn yýllýk büyüme hýzý yüzde 1.5’e düþtü. Birkaç ay önce Brezilya maliye bakaný -büyüme yüzde 1.5 olur- diyen analistlerle alay ediyor, -yüzde 2.5 olur- diyordu. Gerçi yýlbaþýnda da -yüzde 4 büyürüz- diyordu, o da ayrý mesele.
Türkiye hâlâ not artýþý beklentilerinin odaðýnda. Bunda -hem yumuþak iniþ yapýlýp, hem de mali disiplinin korunacaðý- beklentisi etkili. Türkiye bunu yapýyor. Mali disiplin korunmazsa, not artýþýný býrakýn, not kýrýlabilirdi. Maliyesi bozulan ülkelerin notunu gözyaþýna bakmadan, kýrýyorlar... Türkiye için ise not artýþ beklentileri korunuyor, çünkü mali disiplin korunuyor. Zaman, eldekini-mevcudu koruyup, üzerine yeni deðerler koyabilme zamaný. Yani notu korumak da marifet. Onu koruyacaðýz, ve yeni not artýþýný bekleyeceðiz. Yatýrým yapýlýr notu da bu hýzla beþ-altý aya gelir. ‘Yatýrým Yapýlýr’ sýnýfý teknik olarak yenidir, ama Türkiye olarak o sýnýfa geçmeyi en az 100 yýldýr beklemekteyiz.
twitter.com/selimatalayny
