Son yýllarýn moda kavramlarýndan birisi de “15 yýl ve 3600 günle kýdem tazminatý” talebidir. Ancak bu talepte bulunanlar için Yargýtay’ýn çok önemli bir görüþünü bugün paylaþmak istiyorum.
Kýdem tazminatýný düzenleyen mülga 1475 Sayýlý Kanun'un 14. Maddesi’nde, “iþçinin baðlý bulunduðu kurum veya sandýktan yaþlýlýk, emeklilik veya malullük aylýðý yahut toptan ödeme almak amacýyla ayrýlmasý halinde, kýdem tazminatýna hak kazanýlabileceði” hükme baðlanmýþtýr. Bu hüküm uyarýnca, fesih bildiriminde bulunulabilmesi için iþçinin baðlý bulunduðu kurum veya sandýktan yaþlýlýk, emeklilik, malullük ya da toptan ödemeye hak kazanmýþ olmasý þarttýr.
Yapýlan düzenleme ile iþçinin emeklilik konusunda yaþ hariç diðer kriterleri yerine getirmesi halinde kendi isteði ile iþten ayrýlmasýna imkâný tanýnmýþtýr. Baþka bir anlatýmla, sigortalýlýk süresini ve prim ödeme gün sayýsýný tamamlayan iþçi, yaþ koþulu sebebiyle emeklilik hakkýný kazanamamýþ olsa da bu gerekçe gösterilmek suretiyle iþyerinden ayrýlabilecek ve kýdem tazminatýna hak kazanabilecektir. Ancak, iþçinin iþyerinden ayrýlmasýnýn yaþ hariç emekliliðe dair diðer kriterleri tamamlamasý üzerine çalýþmasýný sonlandýrmasý þeklinde geliþmesi ve bu durumu iþverene bildirmesi gerekir.
Türk Medeni Kanunu’nun 2. maddesi uyarýnca “herkes, haklarýný kullanýrken ve borçlarýný yerine getirirken dürüstlük kurallarýna uymak zorundadýr. Bir hakkýn açýkça kötüye kullanýlmasýný hukuk düzeni korumaz.” Objektif iyi niyet olarak da tanýmlanan ve dürüstlük kuralýný düzenleyen madde, bütün haklarýn kullanýlmasýnda dürüstlük kuralý çerçevesinde hareket edileceðini ve bir kimsenin baþkasýný zararlandýrmak ya da güç duruma sokmak amacýyla haklarýný kötüye kullanýlmasýný yasanýn korumayacaðýný belirtmiþtir. Bu nedenle iþ iliþkisinde de fesih hakkýný kullanan tarafýn bu kurala dikkat etmesi gerekir. Kaldý ki 6098 Sayýlý Türk Borçlar Kanunu’nun fesih hakkýný düzenleyen 435. Maddesi’nde bu kuraldan açýkça söz etmektedir.
4857 Sayýlý Ýþ Kanunu’nun 23. Maddesi’nde açýkça “Süresi belirli olan veya olmayan sürekli iþ sözleþmesi ile bir iþverenin iþine girmiþ olan iþçinin, sözleþme süresinin bitmesinden önce yahut bildirim süresine uymaksýzýn iþini býrakýp baþka bir iþverenin iþine girer ve bu nedenle iþ sözleþmesini feshederse doðrudan, yeni iþverenin de bazý koþullarda iþçi ile birlikte sorumlu olacaðý” açýkça düzenlenmiþtir.
Bir Yargýtay kararýnda, “Somut uyuþmazlýkta davacý iþçi yasal koþullara sahip olmasýna raðmen, önce iþ bulmuþ ve sözleþme imzalamýþ, daha sonra ise iþ sözleþmesini yaþ hariç emeklilik koþullarýný taþýdýðý gerekçesi ile feshetmiþtir. Davacý iþçi Medeni Kanunu’nun 2. Maddesi ve 4857 Sayýlý Ýþ Kanunu’nun 23. Maddesi düzenlemesi karþýsýnda fesih hakkýný dürüstlük kuralýna uygun kullanmamýþtýr. Davacýnýn iþ akdini yeni bir iþ bulup, iþ sözleþmesi imzalamasý üzerine sona erdirdiði açýktýr. Hakkýn kötüye kullanýmýný hukuk korumamalýdýr. Bu nedenle davacýnýn kýdem tazminatý isteðinin reddi yerine yazýlý gerekçe ile kabulü hatalýdýr.” Denilerek, baþka bir iþ bulmasý sebebiyle ayrýlmasý bu hakkýn kötüye kullanýmý olarak deðerlendirilmiþtir. (Y.9.HD. Esas Numarasý: 2013/11223 Karar Numarasý: 2015/9012 Karar Tarihi: 04.03.2015)
Baþka bir karara göre de iþçinin emeklilik nedeni ile iþ sözleþmesini feshetmesinden kýsa bir süre sonra, yeniden çalýþmasýný gerektirecek durumlar ortaya çýkabileceði gibi iþçinin bu hakkýný kendisi için daha olumlu sonuçlar doðurabileceðini düþündüðü bir baþka iþyerinde çalýþma amacý ile de kullanmasý mümkündür. Sosyal güvenlik hukuku alanýnda, yaþ koþulunu da gerçekleþtirmek sureti ile emekli olan iþçilere sigorta destek primi ödeyerek çalýþma imkaný tanýndýðý da dikkate alýndýðýnda, 1475 Sayýlý Ýþ Kanunu’nun 14/1-5. maddesindeki düzenleme açýsýndan, kanun koyucunun amacýnýn iþçinin çalýþma yaþamýný aktif olarak sonlandýrmasý olduðundan bahsedilemez.
Çalýþmakta olduðu iþ yerinde yýpranmýþ olan ve bu arada sigortalýlýk yýlý ile prim ödeme süresine iliþkin yükümlülüklerin tamamlayan iþçinin, kendisi için çalýþma koþullarýnýn daha olumlu olduðunu düþündüðü bir iþyerinde çalýþma amacý ile bu hakkýný kullanmasý halinde Medeni Kanun’un 2. maddesinde öngörülen dürüstlük kuralýna aykýrý davrandýðý kabul edilemez denilerek, kötü niyete gidilmemiþtir. (Yargýtay.22.HD. Esas Numarasý: 2015/6303 Karar Numarasý: 2015/34351 Karar Tarihi: 14.12.2015)
Dolayýsýyla iþ bulduktan sonra 15 yýl ve 3600 günle kýdem tazminatý talep edecekler aman dikkat!
