1854’ten itibaren Kýrým Savaþý’ný finanse etmek için borçlanmaya baþladýðýný ve bu borçlanmanýn Osmanlý’yý batýrdýðýný paylaþýyoruz... Aslýnda yapýlan-yaptýrýlan sadece borçlanma da deðil, Osmanlý para bulmak için borç havuzunda boðulurken, petrol sondaj tekniði geliþtirilmiþti ve dünyanýn tahmin edilen rezervlerinin yarýsýndan çoðu Osmanlý topraklarýndaydý, borçlanma ayný zamanda petrol kaynaklarýnýn da rehin alýnmasý süreciydi
Peki bu borçlanmalarýn detaylarý neler?
Birlikte bakalým;
1854 ile 1874 arasýnda 15 büyük borçlanma, 3 küçük “borç deðiþtirme” yapýldý... Bunlar sýrasýyla þöyleydi:
1 - Yüzde 6 faizli 1854 Borçlanmasý: Ýngiltere ve Fransa’nýn desteði ile 24.8.1854 günü Londra’da ‘Palmer Ortaklarý’ ve Paris’te ‘Goldschmid ve Ortaklarý’ ile ilk dýþ istikraz mukavelesi yapýldý. ‘Mýsýr Vergisi’ diye anýlan yýllýk 60 bin kese altýn (300 bin Osmanlý lirasý) devlet geliri, borcun ödenmesi bitinceye kadar 33 yýl, iki yabancý ortaklýða devredilmiþ oluyordu...
2 - Yüzde 4,90 faizli
1855 Borçlanmasý...
3 - Yüzde 6 faizli 1858 Borçlanmasý: Ýngiltere’de bulunan ‘Dent’ ve ‘Palmer’ adlý müesseselerle yüzde 6 faizli ve 33 yýl vadeli 5 milyon Ýngiliz lirasý tutarýnda dýþ borç mukavelesi imzalandý. Borçlanmaya teminat olarak, Ýstanbul’un gümrük ve oktuvra gelirleri
gösterildi...
4 - Yüzde 6 faizli Mires Borçlanmasý: Avrupa piyasasýnda kötü tanýnan Mires adýndaki bir bankerle istikraz mukavelesi imzalandý. 400 milyon frank tutarýndaki borçlanma yüzde 6 faizli ve 36 yýl vadeliydi...
5 - Yüzde 6 faizli 1862
Borçlanmasý...
6 - Yüzde 6 faizli 1863
Borçlanmasý...
7 - Yüzde 6 faizli 1865 Borçlanmasý: ‘Bank-ý Osman-i Þahane’ (Osmanlý Bankasý) Fransýz ‘Credit Mobilier’ ve ‘Societe Generale’ ile 150 milyon franklýk bir istikraz mukavelesi imzalandý. Yüzde 6 faizli ve 21 sene vadeli bu borçlanmaya Ergani-Maden bakýr madeni hasýlatý ile Anadolu aðnam resmi karþýlýk olarak gösterildi...
8 - 1865 Birinci Tertip
Umumi Borçlarý...
9 - Yüzde 6 faizli 1869
Borçlanmasý...
10 - Yüzde 6 faizli 1869
Borçlanmasý...
11 - Yüzde 6 faizli 1871 Borçlanmasý: ‘Credit Generale Ottoman’, ‘Louis Cohen Sons’ ve ‘Dent Palmer’ grubu ile yapýlan anlaþma sonucu, yüzde 6 faizle 5 milyon 700 bin sterlin tutarýnda borçlanma yapýldý...
12 - Yüzde 9 faizli 1872 Hazine Tahvilleri...
13 - 1873 Umumi Borçlarý
(II. Tertip)...
14 - Yüzde 6 faizli 1873 Borçlanmasý: ‘Credit Mobilier’ müesseseleri ile 694 milyon 444 bin 500 franklýk bir borç mukavelesi imzalandý. Yüzde 6 faizli bu borca, Tuna vilayeti aþarýndan 1 milyon 200 bin, Anadolu aðnam resminden 750 bin lira, Ýstanbul Tütün Rejisi gelir fazlasýndan 300 bin lira, Ankara vilayeti aþarýndan 150 bin lira ve genel devlet gelirleri karþýlýk gösterilmiþti...
15 - 1874 Umumi Borçlarý
(III. Tertip)...’
16-17-18’inci borçlanmalar için üç “borç takasý” yapýldý ve daha fazla faiz ödenerek taksitler geciktirildi...
Sevgili dostlar, “faiz bir sistemin ve ülkenin” kanýný emer! Faiz nereye girerse “orayý bitirir”! Bu gerçeði görebileceðiniz Osmanlý gerçeði ve üzerinde düþünmemiz gereken “Türkiye’nin borçlanma tablosu” ortada... Bir detayýn da altýný çizelim; yukarýda gördüðünüz oranlar resmi veriler, alýnan komisyonlarý da ekleyince bu oranlarýn üstüne 2 veya 3 puan eklemeniz gerekli!
Veriler ve analiz bizden “sentez” sizden...
Çok önemli not: “Gezi olaylarý” baþladýðýnda bu topraklarda borçlanma faizi 4,61’ seviyesindeydi ve 1699’dan beri bu topraklarýn gördüðü en düþük faizdi! Düþünenler için yukarýdaki detaylar eþliðinde bu not çok önemli!
