2013: Ekonomide attığını tutturmak şart
Dünya ekonomisinde 2013’ün nasıl geçeceği, büyük ölçüde 2012’den belirlendi. 2012 yılının önemli parçaları 2013’e miras kalıyor. Bu yıl sürpriz olaylar dışında olacak bitecekler, 2012’nin uzantısı olacak.
Euro Bölgesi: Hâlâ sorun, Yunanistan başta olmak üzere batık ülkeler. Bu ülkeler ve Yunanistan, 2012’nin en büyük sorunuydu. İlk aşamada Yunanistan’ın Euro bölgesinden çıkarılıp sorunun daraltılması bir çare idi. Ancak Yunanistan’ın çıkartılması ile tutulması arasındaki tercihi Almanya Başbakanı Merkel yaptı. Bayan Merkel önümüzdek sonbahardaki seçime dek, durumu soğutmayı tercih etti. Almanya seçimi eylül-ekim’de. O zamana dek Merkel, Euro bölgesinde sorun istemiyor. Ancak -sorun çıkmaması- garanti değil, ayrıca Merkel’in yeniden seçilmesi de garanti değil. Yunanistan’ın üç vakte kadar sorun çıkartması beklenebilir. Ayrıca mart-nisan aylarında İtalya seçimi var. Bu seçimi ‘Merkel’e uysal Eurocuların’ mu, yoksa ‘asi popülistlerin’ mi kazanacağı, Avrupa’nın Kuzey-Güney olarak ayrılışını hızlandırır. İspanya’da yapay bir sessizlik var... Ve Fransa her an arıza çıkartabilir.
Bütün Euro Bölgesi’nin yapay sessizliğe kavuşmasında Avrupa Merkez Bankası Başkanı Draghi’nin -Euro’yu korumak için gereken herşeyi yaparım- lafı etkili oldu. Draghi daha birşey yapmadı ve bu tehdidi piyasa şimdilik kabul etmiş gibi duruyor. Bu tehdit-blöfe karşılık piyasa -Hey kovboy çek silahını da marifetini görelim- derse, ne olur? O zaman İtalyan Spegetti kovboy filmlerinin yıldızı Draghi’nin elinin ve silahının iddia ettiği gibi sağlam olmadığı anlaşılır, ancak o noktaya geldiğimizde zaten yazıp çizeriz. Her durumda Euro kalır, ama Euro kullanan ülkelerın sayısı azalır.
ABD: 2012’yi FED’in başındaki Kovboy Bernanke kurtardı. Bernanke hem parayı bastı, hem bankaları besledi. İşsizlik ve büyüme hâlâ yavaş, o yüzden 2013’te ‘yavaş hızda düzelme’ devam eder. Konut piyasasında en kötü geride kaldı. Eğer konut sürprizi sürerse, istihdam ve büyüme beklenenden iyi olur.
ABD’nin kısa vadede sorunu -Mali Uçurum- denen ve 1 Ocak ile başlayacak bütçe kısıntıları ve vergi artışları. Biz baskıya girerken, siyasiler hâlâ itişiyordu. Beklentiyi kredi notu veren S&P özetlemiş:
31 Aralık gece yarısına kadar bir mucizeyle anlaşma olsa bile ABD maliyesi orta vadede sürdürülür yolda değil. Yani -notu daha da kırarız- diyor. Bu iş 2013 yılı içinde olabilir.
Anlaşma olmazsa, 1 Ocak’ta otomatik kısıntı gelir, o zaman da önümüzdeki aylarda ABD ekonomisi durgunluğa-resesyona girer. Ama kısıntıyı değiştirmek için siyasiler ocak-şubat’ta yeniden anlaşırsa, gün-yıl kurtarılmış olur. ‘Ama mali yapı bozuk kalmayı sürdürür’ diyor, S&P.
Her iki durumda da siyasilerin uçurumu bir zaman sonra telafi etmeleri bekleniyor. Ama ne zaman sonra? Bu uçurum ve ardından gelecek -Borç Tavanı- meseleleri, ocak-mart döneminde ABD’de belirsizlik ve piyasa dalgalanması yaratır. Bu işlerden tüketicinin nasıl hasar göreceği belirsiz. Ancak ‘uçurum’ ve ‘tavan’ meseleleri aşıldıktan sonra daha istikrarlı bir ABD ekonomisi beklenebilir. Yılın bütünü için Wall Street borsa endekslerinde en az yüzde 10 kazanç, genel beklenti. Öte yandan sürpriz risk: Zaten sevimsiz olan siyasetin tam kilitlenmesi ve uçurum zararının telafi edilememesi.
Türkiye: BRIC dahil büyüyen ekonomilerde ekonomilerin yavaş hızda seyretmesi bekleniyor. Ancak dünyada para hâlâ çok ve ‘iyi yatırıma’ gelecek para var. Bu para seçici olacak. 2013 Türkiye’nin kredi notunu pekiştirmesi, evinin içini daha da toparlaması, doğrudan yatırım ortamını daha da geliştirmesi için fırsat. Yatırım ortamı denince ‘hukuk’ unutulmamalı... Türkiye’nin altyapı ve enerji projeleri her durumda yatırımcı ve kaynak çekecek. Ve artık -özelleştirme- listesinin tamamlanmasında fayda var.
