İş sağlığı ve güvenliği, çalışanların bedensel, ruhsal ve sosyal yönden iyilik durumlarını en üst düzeyde tutmayı, çalışma koşullarından kaynaklanabilecek, sağlığa zarar verebilecek sorunları önlemeyi ve güvenli çalışma ortamı sağlamayı amaçlayan sistemli, planlı ve bilimsel çalışmaları ifade eder.
Ülkemizde iş sağlığı ve güvenliği, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile düzenlenmiştir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 2013 yılında kısmen yürürlüğe girerek kamu ve özel sektör gözetmeksizin çalışanları kapsama almıştır.
Ancak 50'den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri ile kamu kurumları için iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi çalıştırma yükümlülüğü en son 28 Aralık 2023 tarihli ve 32413 sayılı Resmi Gazete' de yayımlanan 7491 numaralı Kanun'un 71'inci maddesi ile 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun 38'inci maddesinde yapılan değişiklikle 31 Aralık 2024 tarihine ertelenmişti.
Bu düzenlemeye göre; kamu kurumları ile 50'den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri, eğer bir erteleme olmazsa, 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi çalıştıracak veya OSGB'lerden bu hizmeti alabilecek.
İşveren bu yükümlülüğünü çalışanları arasında iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi bulunmaması hâlinde görevlendirebileceği gibi ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak da yerine getirebilecek.
Ayrıca 50'dan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri veya işveren vekili tarafından Bakanlıkça ilan edilen eğitimleri tamamlamak şartıyla işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini kendileri yürütebilir.
Ayrıca yapılan bu düzenleme ile B sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanları 01 Ocak 2025 tarihinden itibaren çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, C sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanları 01 Ocak 2025 tarihinden itibaren tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde görevlendirilemeyecek.
İş güvenliği uzmanlarının görev alabilmeleri için;
-Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A) sınıfı,
-Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde en az (B) sınıfı,
-Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise en az (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olmaları şartı aranmaktadır.
İşyerinde iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme süreleri, çalışan sayısına ve işyerinin tehlike sınıfına göre belirlenir.
Buna göre;
İş güvenliği uzmanları aşağıda belirtilen sürelerde görev yaparlar:
a) Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 10 dakika.
b) Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 20 dakika.
c) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 40 dakika.
İşyeri hekimleri aşağıda belirtilen sürelerde görev yaparlar:
a) Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 5 dakika.
b) Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 10 dakika.
c) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 15 dakika.
İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin etkin bir şekilde yürütülebilmesi için, işyerlerinin yasal yükümlülüklerini yerine getirmesi önem taşımaktadır.
