Hayýrseverler için dünya bir ‘sadaka taþý’
Biliyorum. Türkiye, sonuçlarýndan etkilenecek diðer ülkeler gibi Kuzey Irak’ta bugün yapýlacak referanduma kilitlenmiþ vaziyette. Benim de aklým orada ama gündemin tek konusu da bu deðil. Ya da görünmeyen siyasetlerin, acul gündemlerden daha az deðerli olduðunu kim söyleyebilir? Topraða þimdi atýlan tohumun yarýna-öteye taþýdýðý niyetten, daha büyük bir gücün neþet etmeyeceðini? Kýymetini neden bugünden bilmeyelim, adýný neden þimdi koymayalým?
Bu nedenle, sizleri Tanzanya’ya götürmek istiyorum. Zanzibar’a… Sadakataþý Derneði’nin tam da adýnýn anlamýna uygun olarak Zanzibar Kidimli’de açtýðý 15 Temmuz Þehitler Külliyesi’ne! Ölçüsüz bir yoksulluðun ortasýnda, harika bir eðitim kompleksinin kapýsýnda dalgalanýyor þu an Türk bayraðý. 15 Temmuz’da Türkiye düþmesin diye can veren þehitlerimizin aziz hatýrasýna. Ve Türkiye düþmesin ki tüm mazlum coðrafyalar adýna Hakk’ýn bayraðý kaldýrmaya devam etsin diye.
15 Temmuz Þehitlerinin aziz hatýrasýna bir eser de Tanzanya Zanzibar’da açýldý. Sadakataþý Derneði’nin giriþimi ve adýný gizleyen iki hayýrseverin baðýþlarýyla yapýlan külliyede her yýl 250 çocuk eðitim görecek.
Birleþmiþ Milletler 120 ülke devlet veya hükümet baþkanýnýn katýlýmýyla 71. kez toplanýrken biz de Türkiye’den 45 kiþilik bir heyetle vardýk Tanzanya Zanzibar’a.
BM’in “tema”sý «Ýnsana Odaklanmak: Sürdürülebilir bir dünyada herkes için barýþ ve insanca yaþama mücadelesi” idi. Sadakataþý Derneði’nin çaðrýsýyla Zanzibar’da toplanan heyetin ise “derdi”ydi bu: Haksýzlýða, adaletsizliðe, sömürüye itiraz… Haksýzlýða uðrayana, mahrum býrakýlana yardým etme, bu yanlýþ düzeni deðiþtirme isteði. Kalbiyle, duasýyla, eliyle...
Kocaman bir vicdan olan Türkiye’nin Cumhurbaþkaný Erdoðan BM’de hitaben “dünya beþten büyüktür” derken, “maðdur ve mazlum duruma düþmüþ herkesin yardýmýna koþuyoruz” derken, Sadakataþý Derneði de 250 öðrencinin eðitim görebileceði 15 Temmuz Þehitler Külliyesi’ni açýyordu Zanzibar’da.
Ýnsanlarý asýrlarca alýnýp satýlmýþ, yeraltý-yerüstü zenginlikleri sömürülmüþ, zihinleri iðdiþ edilmiþ bir kýtanýn cennet koylarýnda eðlenenin yine sömüren olduðu, iç taraflara vardýkça sömürülenin yaþadýðý yoksulluða tanýklýk ettikçe isyan etmemek imkansýz.
TÜRKÝYE’NÝN VÝCDANI
Sadakataþý Derneði yetkilileri bölgeye gelip giderken ve 2012’den beri bölgede gýda ve kurban dýþýnda su kuyusu gibi kalýcý projelere imza atarken Zanzibar Müslümanlarýnýn acil ihtiyaçlarý dýþýnda en fazla eksikliði hissedilenin eðitim kurumlarý olduðunu fark ediyor ve ülkeye uzun vadede kalýcý katkýsý olmasý umuduyla külliye yapýmýna karar veriyor.
Böylece altý dönüm arazi üzerine kurulan, içinde medrese, derslikler, kütüphane, yurt, spor salonlarý, lojman ve idari binalarýn yer aldýðý külliye vücut bulmuþ. Teþrifatýný TÝKA’nýn yaptýðý, Maarif Vakfý’nýn desteklediði okulda Zanzibar müfredatýyla uyumlu bir eðitimin yaný sýra hafýzlýk eðitimi de verilecek.
12-15 yaþ grubunda 250 çocuðun eðitim göreceði ama sayýsýz insanýn istifade edeceði külliyenin adýnýn 250 þehidimizin hatýrasý için 15 Temmuz Þehitler Külliyesi olmasý da ayrýca çok anlamlý, çok deðerli.
2.400.000 TL’ye mal olan Zanzibar 15 Temmuz Þehitler Külliyesi, Karadenizli iki hayýrsever iþadamýnýn baðýþlarýyla yapýlmýþ. Açýlýþa aileleriyle gelen ve dillerinden dualarý eksilmeyen baðýþçýlar adlarýnýn açýklanmasýný istemiyorlar, tam da “sadaka taþý” anlayýþýna uygun olarak.
Bilindiði gibi “sadaka taþý”, kökeni Selçuklulara dayansa da Osmanlý þehirlerindeki cami avlularýnda sýkça görülen bir uygulama idi; veren elle alan eli yüz yüze getirmeyip sadece Allah’ýn rýzasýný gözeten bir hayýrseverliði amaçlayan.
15 TEMMUZ’DA TÜRKÝYE ÝÇÝN DUA ETTÝLER
Sadakataþý Derneði Baþkaný Kemal Özdal: “Zanzibar, Afrika’nýn özellikle bu bölgesinde nüfusunun tamamý Müslüman olan tek ülke. Doðu Afrika’nýn her noktasýna çýkýþý olan bir ada ülkesi. Ýnsanlarý iletiþimi çok güzel ve güçlü. O yüzden burayý bir merkez olarak düþündük. Zanzibarlýlar eðitime çok önem veriyorlar ama ne yazýk ki ulaþmakta zorluk çekiyorlar. Böyle bir talep olunca desteklemek istedik. Okulumuzun olduðu Kiwili bölgesi gelir seviyesi düþük insanlarýn yaþadýðý bir bölge. Bölgede okul sayýsý çok az. Hem bölgenin çocuklarý hem de daha uzaktan gelen çocuklarýn yatýlý kalabileceði bir okul olarak tasarladýk Külliyeyi. Ayrýca bölgede hafýzlýða çok önem verilmesine raðmen hafýzlýk eðitimi veren bir yer olmadýðý için bölgenin çocuklarýnýn uzak þehirlere hatta Somali’ye gittiðini öðrendik. Bu sebeple 15 Temmuz Þehitler Külliyesinde hafýzlýk eðitimi de verilecek. 15 Temmuz iþgal giriþimi olduðunda tüm Müslüman coðrafyasý gibi biliyoruz ki Zanzibarlý Müslüman kardeþlerimiz de mescitlere koþup sabaha kadar Türkiye için dua ettiler. Biz de külliyemiz tamamlandýðýnda þehitlerimizin hatýrasýný burada yaþatmak için bu ismi uygun gördük. Zanzibar’daki kardeþlerimize de böylece 15 Temmuz’un neden önemli olduðunu, Türkiye’nin verdiði mücadelenin sadece Türkiye’yi deðil tüm Ýslam coðrafyasýný, mazlum coðrafyayý ilgilendirdiðini anlatmýþ ve onlarýn da bu mücadelenin parçasý olduklarýný hatýrlatmýþ oluyoruz. Sadakataþý olarak bizim misyonumuz Müslüman coðrafyalarla kardeþliðimizi devam ettirmek.”
KARANFÝL ZENCEFÝL MUSKAT…
Bir baharat bahçesini geziyoruz. Masalsý bir görünümü ve kokusu var bahçenin… Tarçýn, karanfil, muskat, hindistan cevizi, zanzibar elmasý, portakal, lime, limon ve þeker kamýþý gibi meyve ve baharatlarýn yetiþtiði verimli topraklara sahip Zanzibar. Þöhretini, gýda ve ilaç sektörünün vazgeçilmezi baharatlarýna borçlu. Ýki asýr önce dünyanýn en büyük karanfil üreticisi imiþ Zanzibar. Bugün üçüncü sýraya gerilemiþ, dünyanýn sadece yüzde 7’lik karanfil ihtiyacýný karþýlayabiliyormuþ. Baharat bitkilerinin yetiþmesi için gölge þartmýþ. Baharatlara gölge edecek uzun boylu meyve aðaçlarýndan neyse ki her yerde olduðu için ayný anda çifte hasat mümkün. Bu arada baharatlarýn hasat zamaný da yaðmur mevsimi, sonbahar imiþ. Biz oradayken buram buram turunç, buram buram baharat kokmakta idi Zanzibar…
YOKLUK VE SABIR TUMBATU
Zanzibar’a yakýn adalardan Tumbatu’ya geçtiðimizde köylülerin sýcak karþýlamasýyla seviniyor, tarifsiz yoksulluða þahit olmaktan dolayý çok üzülüyoruz. Çocuklarýn üzerindeki eski kýyafetler tamir edilmekten eskimiþ. Toprak barakalarda bir hasýr, bir teneke tencere ve bir seccadeden baþka eþyasý olamayan köylülerin evlerini ziyaret ediyoruz. Bu þartlar altýnda Kur’an’a gösterilen saygýyý, yokluða gösterilen sabrý gören heyetteki kadýnlar gözyaþlarýný tutamýyor. Neþeyle geldiðimiz adadan kederle ayrýlýyoruz.
KÖLE ADASI KAPLUMBAÐA ADASI OLMUÞ
Zanzibar’ýn hemen karþýsýndaki küçük adaya okyanus sularýný yaran yerel bir motorluyla varýyoruz. Turkuaz sularýn ortasýnda yemyeþil bir nokta. Tarifsiz bir güzellik. Sömürge yapýlarý hala ayakta. Bir kýsmý müze, bir kýsmý otel. Adanýn bugün bir turizm adasý olarak kodlanmýþ olmasý ne sömürgecilerin Zanzibarlýlara reva gördüðü sistemli kötülüðü, ne derisinin rengi nedeniyle her tür aþaðýlanmaya maruz kalan insanlarýn çýðlýðýný örtmeye yetmiyor. Ada, uzun sömürge döneminde köle hapishanesi ve karantina merkezi olarak kullanýlmýþ. Artýk Aldabra adýyla anýlýyor. Aldabralar, dev kaplumbaðalar. Açlýða dayanýklýlar. 250 kiloya varabiliyor, 100-150 yýl yaþýyorlar. Hýzlý hareket edemeseler de o dev kabuklar içinden aniden uzatýverdikleri uzun boyunlarýyla ürkmenize neden olabilirler. Neyse ki vejetaryenler! Sebze ve lahana yapraklarý yiyor, muz kabuðu ikramýnýzý ise geri çevirmiyorlar.
HA GAYRET ZANZÝBAR
Türkiye Darüsselam’da ilk büyükelçiliðini 1979’da açmýþ ama ekonomik gerekçelerle 1984’te kapatmýþ. 24 yýl kapalý kalmýþ Türkiye’nin Darüsselam kapýsý. 2008’den bu yana aktif olan büyükelçiliðimiz ve 2010’dan beri Tanzanya’ya iki destinasyon üzerinden uçan THY sayesinde hýzla geliþiyor ikili iliþkiler. Son olarak Doðu Afrika turu kapsamýnda 22-23 Ocak 2017 tarihlerinde Tanzanya’yý ziyaret ediyor Cumhurbaþkaný Erdoðan. Bu ziyaret vesilesiyle 10 anlaþma imzalanýyor iki ülke arasýnda. Diðer pek çok Afrika ülkesi gibi Tanzanya da açlýðýn yokluðun ve hastalýklarýn pençesinde görünse de aslýnda son derece zengin altýn rezervlerine ve bereketli topraklara sahip. Ýsrailliler binlerce dönüm arazi alarak burada tarým yapýyor, Hollanda’nýn Avrupa’ya sattýðý lalelerin yüzde 25’i Tanzanya’dan gidiyor. Bir tür “uyanýþ” gerçekleþmiþ aslýnda bölgede. Komþularýyla oluþturulan gümrük birliði sayesinde iþ gücü ve mal dolaþýmý serbest. Tanzanya’da üretilen mallarýn gümrüksüz formalitesiz satýlabiliyor olmasý da, 160 milyonluk bir pazara iþ yapmak isteyen herkes için son derece cazip. Öncelikle bir turizm ülkesi aslýnda Tanzanya. 12 ay boyunca 25-35 derece arasýnda deðiþen bir iklime sahip, çöl olmayan bilakis yemyeþil bir Afrika ülkesinden söz ediyoruz. Turkuaz okyanus sularýyla çevrili bir adalar ülkesinden. Tuz gibi bembeyaz kumlardan harika plajlar, tertemiz bir deniz, 13 tane safari yapýlabilen büyük doðal park ve elbette 6 bin metre yüksekliðiyle Afrika’nýn tavaný Kilimanjero Daðý Tanzanya’da.
HAKUNA MATATA TAKMA KAFANA!
Bir orta doðu Afrika ülkesi Tanzanya, birleþik bir cumhuriyet… Anakara Tanganyika ile özerk Zanzibar takýmadalarýnýn birleþmesiyle kurulmuþ. Hemen tüm Afrika gibi Tanzanya da sömürülüyor; Portekizler, Ýngilizler ve Almanlar tarafýndan. 1960’larýn baþýnda -sömürü düzeni boyut deðiþtirdiðinde- baðýmsýzlýðýný kazanýyor. Ancak diðer Afrika ülkelerinden farklý olarak aþiret yapýsý olmasýna, farklý din, dil ve etnik gruba sahip olmasýna raðmen kurulduðundan bu yana iç savaþ, soykýrým ya da askeri darbeye maruz kalmýyor. Hayran olunasý bir demokratik beceriye-kültüre sahipler. Nüfusun yarýsý Müslüman, yarýsý Hýristiyan. Dini çatýþma yok. Baðýmsýzlýðýn ilan edildiði 1964’ten beri her iki dinden de sýrayla cumhurbaþkaný seçilmiþ ve bu durum herhangi bir gerilim yaratmamýþ. Afrika’nýn belki de en güvenli ülkesi Tanzanya. Zanzibar’da özellikle bir de Müslüman sekineti, bir esenlik de var. Mutlu ve huzurlular. Her yerde karþýmýza çýkan, en yaygýn kullanýlan sözleri “Hakuna Matata”da belki de sýrrý: “takma kafana!”
