Düðmeleri yanlýþ iliklenen bir gömleðin her bir düðmesi akla ziyan yerlere iliklenirken seyredip ‘ne kadar doðru bir iþ yapýldýðýný’ dillendirenler, iliklenmek zorunda kalýnan son düðme için büyük bir gürültü koparýyorlar.
Baþtan aþaðý, en hafif ifade ile tuhaf bir soruþturmanýn, Araþtýrma Komisyonunda beklenen neticeyi üretmesinden daha doðal bir durum olamazdý. Ortaya çýkan sonucu hazýrlayanlar belliydi. Ýlginç bir þekilde, Komisyon neticesinin farklý olmasý için her þeyini feda edecek derecede büyük bir motivasyona sahip olanlarýn merkezde olduðu damar, bu sonucu bizzat hazýrlamýþ oldu.
17 Aralýk ilk yanlýþ iliklenen düðmeydi. O gün itibariyle, 5 Ocak’ta ne olacaðý ilan edilmiþ oldu. Dolayýsýyla, ne söylerlerse söylesinler, 5 Ocak’ta ortaya çýkan manzaranýn en az 17 Aralýk kadar tutarlý olduðunu kabul etmek durumundalar. Zira bu, 3-5 polis-savcý-hâkim elinde oyuncaða dönüþen, zaten yeterince sýkýntýlý yargý mekanizmalarý ve hukuk sisteminin tefessüh safhasýna ulaþmasýndan baþka bir þey deðildi. Bu baþarý, neo-vesayet odaðýnýn sýnýr tanýmayan çapsýzlýðýnýn kaçýnýlmaz bir neticesi oldu.
Hâsýlý kelâm, yolsuzluk soruþturmasý ve tutarlý bir adli süreç olarak bir ‘hukuk düzeni tesisi’ amacýyla baþlamamýþ ya da ‘adalet arayýþýnýn neticesi’ olmayan bir süreç, nasýl harekete geçirildiyse ayný dinamiklerle nihayete erdi.
17 Aralýk’ý, Gülen Grubu’nun toplam tahrip potansiyelinden baðýmsýz, müstakil olarak ele aldýðýmýzda, darbe giriþiminin akamete uðratýlmasýyla baþlayan sürecin üç önemli dönüm noktasý olduðunu söyleyebiliriz. Bu ayný zamanda, darbe giriþiminin 17 Aralýk’la ‘doðrudan ünsiyet içerisinde’ olan siyasi, adli ve polisiye sahnelerinin de bitmesi anlamýna gelecekti.Darbe giriþimi öncelikle 30 Mart’ta ‘siyasi yüzleþme ve hesaplaþmayý’ yaþadý. 17 Aralýk müdahalesinin yargý unsurlarý, 12 Ekim’de HSYK seçimleriyle ‘adli yüzleþmeyi’ tecrübe ettiler. 5 Ocak’ta ise Meclis Komisyonu kararýyla darbe teþebbüsünün ‘polisiye defteri’ kapanmýþ oldu.
Burada ilginç olan, komisyon kararýnýn hukuki süreci ortadan kaldýrdýðýna yönelik geliþen itirazlar. Bu gerçekten garip bir durum. Zira komisyonu meþgul eden dosyalarýn hukuki niteliðini anlamsýz kýlacak ölçüde polisiye tabiatý bulunmaktaydý. 17 Aralýk, hiçbir zaman polis fezlekesi düzeyini aþamamýþ bir zeminde gerçekleþti. Tam da bundan dolayý, 5 Ocak’ta ortaya çýkan karar, 17 Aralýk sürecinin fasit dairesinde baþlanan yere dönülmesini saðladý.
Soruþturmaya konu olan isimler mi? 17 Aralýk öncesinde bizzat suçlunun peþine düþmek yerine, o isimleri itham edildikleri suçlarý görmezden gelerek bir kenarda biriktirip, iktidarý devirmek için mühimmata dönüþtüren ‘bekçi aklý’ anlamsýz kýldý.
17 Aralýk, hukuk zemininde yürüyen bir soruþturma olsaydý, ne 30 Mart’ta ne de 10 Aðustos’ta meydanlar sürece müdahil olabilirdi. Askeri vesayetin geriletilmesiyle doðan boþluðu çapsýz bir þekilde doldurmaya kalkan ‘polis cuntasýnýn darbe giriþimi’ meydanlarda engellendi. Bu duruma ‘meydanlar deðil, mahkemeler’ þeklinde tepki verenlerin, milletin basiretini idrak edememekten öte bir düzeyi bulunmuyor.
Elbette aklý baþýnda olan herkes, aklanmanýn da mahkûm olmanýn da mahkemelerde mümkün olacaðýný kabul eder. Bu durumu ortadan kaldýracak tek þey, bizatihi ‘mahkemelerin’ de batýl hale gelmesi olabilirdi. Bu açýdan 17 Aralýk, tuzun da koktuðu bir sürecin ismiydi. Kokan tuzun maliyeti ise 17 Aralýk’ý fazlasýyla aþan, belki yýllara yayýlan bir maliyet üretmiþ durumda.
Basit bir þekilde söylemek gerekirse, bir taraftan yargý sisteminin baþtan aþaðý yeniden düzenlenmesi gerekirken, diðer yandan suç iþleyenlerin ve iþleyecek olanlarýn tefessüh ettirilen sistemi suiistimal etmemesinin temin edilmesi gerekiyor. Bunun yolu ise demokratik meþruiyete kast edecek vesayet unsurlarýnýn, bir daha kafasýný kaldýramayacak þekilde sistemden temizlenmesiyle beraber, yeni bir anayasa eþliðinde, asýrlýk vesayet rejiminin temizlenen enkazýnýn ardýndan hukuk düzeninin tesis edilmesinden geçmektedir.
Malum olduðu üzere, enkaz temizliði temiz iþ deðildir. Lakin yeni inþa sürecinden emin olunduðu müddetçe, enkazýn sebep olduðu kirler konjonktürel sorunlar düzeyinde kalabilir.
