Toplumda şizofreni hastalarının alkol ya da madde kullanım riski pek göz önünde bulundurulmaz. Oysa bu hastalarda en sık görülen ikinci psikiyatrik bozukluk madde bağımlılığıdır.
Şizofreni hastalarının alkol ya da uyuşturucu kullanamayacağı gibi bir yanlış inanış vardır. Hâlbuki araştırmalar şizofreni hastalarında alkol ve madde kullanımının çok yaygın olduğunu ortaya koyuyor. Hatta şizofreni hastalarında en sık görülen ikinci psikiyatrik bozukluk madde bağımlılığı olarak bildirilmiştir. Son dönem araştırmalarına göre 100 şizofreni hastasından 80’inde madde bağımlılığı veya madde kötüye kullanımı mevcut. En çok kullanılan maddeler, kafein, alkol, nikotin, esrar ve kokaindir. Alkol kötüye kullanım oranı yüzde 25-50, esrarla birlikte alkol alanların oranı yüzde 26,7 olarak tespit edilmiştir.
Hangi hastalar madde kullanımına yatkın?
Birden çok madde kullanımı da yaygındır. Alkol dışı uyuşturucu madde kullanımı yüzde 35’tir. Bunun yüzde 20’si kokain, yüzde 15’i esrardır. Madde kullanımı, genç, erkek, bekâr veya boşanmış olanlarda, depresyonlularda, eğitim seviyesi düşük olanlarda daha sık görülüyor. Madde kullanımının sık olduğu toplumlarda şizofreni hastalarının da içme sıklığı artıyor. Akıl hastalığı olan birçok kişi, hastalığı olmayan madde kullanıcısı ile tanışınca veya madde kullanan bir cinsel partnere sahip olduğunda maddeyi bir paylaşım aracı olarak görüyor. Maddenin yaygın olduğu çevrelerde madde kullanımı normalmiş gibi algılanıyor ve kullanım kolaylaşıyor. Şizofrenide olmayan sesler duyma ve görüntüler görmenin verdiği rahatsızlık, acı ve sıkıntı madde kullanımına sevk edebiliyor. Şizofreni hastaları zevk almak, can sıkıntısını hafifletmek, toplumsal ilişkiler kurabilmek, hastalıklarının inatçı belirtileriyle başa çıkabilmek için maddeye yönelebiliyorlar. Dışadönük kişiliğe sahip şizofreni hastalarında madde kullanımına daha çok rastlanıyor. Damgalamadan etkilenen bazı şizofreni hastaları, ilginç bir biçimde akıl hastası damgasını almaktansa alkolik ya da madde bağımlısı diye görülmeyi tercih ediyorlar. Madde kullanımının hastalıklarını maskeleyeceğini düşünüyorlar. İçilen sigara sayısı madde kötüye kullanımı için bir ipucu olabiliyor. Günde 25 sigaradan fazla içenlerde diğer maddelerin kullanım ihtimali, üç veya dört kat artıyor. Sigara içme miktarıyla madde kullanımına yatkınlık arasında doğru bir orantı vardır.
Hastalarında bu tür bir durumdan şüphelenen kişiler mutlaka uzmana danışmalıdırlar. Çünkü alkol ve madde şizofreniyi daha da şiddetlendirmektedir. Şizofrenide görülen şiddet ve kendine zarar verme davranışlarını artırmaktadır. Artık idrarda ve kanda madde tetkiki kolaylıkla yapılabilmektedir.
