Esed; Ýdlib’te kimyasal silah kullandý. Rusya, ýsrarla “kullanmadý” diyor. Ýran, ABD’nin fýrlattýðý füzeleri ve ABD’yi kýnadý.
Rusya’nýn ýsrarý altýnda yatan neden; Esed’e yönelik operasyonun baþlanmasýný önlemektir. Ayrýca Esedsiz olacak yeni kurgu, kendisinin gözardý edilmesine sebep olacaktýr. Rusya; ABD’den istediðini alamadý. Ambargolarýn kalkmasý, Rusya’nýn hayat memat meselesi oldu. Esed’in kellesini, ABD ile anlaþtýðý gün vereceði kesindir. Peki, bunu bilmesine raðmen, ABD neden anlatmýyor? Attýðý füzeler caydýrýcý deðil, lakin bunca senedir önünün kesilmesi mümkün felaketlerin derinleþmesine neden izin verdi? Neden Rusya’nýn devreye girmesine, Ýran’a ses çýkarmadý?
Þimdi bazýlarý, “bunu eski yönetim yaptý” diyebilir. Katýlmamýz þu nedenle mümkün deðil. “ABD’yi liderlerin politikalarý deðil, ülkenin çýkarlarý yönetir” gerçeði söz konusudur.
Suriye’de; Rusya ve Ýran’ýn devreye girmesi ABD için çýkar mý?
Ýran’ýn; Esed’e engel oluþturacak tüm siyasi muhalefetin ortadan kaldýrýlmasýna yönelik planý, týkýr týkýr iþliyor. Esed'e, bu aklý ve cesareti veren de budur. Kuþkusuz ki; Rusya’nýn þu an verdiði desteðin ileride deðiþmesi konumunda, Ýran planýnýn hep zinde tutulmasý mantýðý devrede olduðu aþikârdýr.
O halde Ýran; Ýdlib’deki kimyasal müdahalenin bir yerinde var mý?
Esed gibi öldüren, hayat hakký tanýmayan zihniyetler, korkak olur. Öldürmenin, yok etmenin altýnda yatanýn, korku psikolojisi olduðu nettir. Yalnýzca korkaklar bu kadar zalim olabiliyor. Dolayýsý ile Ýran ve Rusya olmadan hareket etmesi müþkül! Lakin Ýdlib’te bu hunharca saldýrýdaki Rusya’nýn telaþý, olayýn içinde bizzat olmadýðý kanaatini pekiþtirdi. Ýran’ýn sessizliðini; sadece ABD füze fýrlattýðýnda bozmasý ve Ýdlib’te olaylar olurken sessiz kalmasý manidardýr.
Rusya karasal güç deðil, Suriye'de. Ýran’dýr, karasal güç. Ýran’ýn yorgunluðu ve esasýnda daha fazla bitkin düþmemesi için, “toptan öldürme” fikri akýllarýnca dünyayý esaslý çözüme bir an önce itebilir. ABD bu oyunu anladýðý ve aslýnda masada koþulsuz taraf olarak görmediði için füzeyi fýrlattýðý, akla daha yatkýn yorum olabilir. Suriye’nin parçalanmasýný isteyen ABD, ileride konuþmak istediði Suriye’nin yerel unsurlarýdýr. Dolayýsýyla, Rusya ve Ýran’ýn etkisinin olduðu güçleri, ya masa dýþý býrakmak ya da koþulsuz masaya oturtmak istediði, akla gelen sonuç olarak görülebilir.
Rusya; ABD’nin, Suriye saldýrýsýnýn teröristlere yaradýðýna inanmakta! Lakin kendisinin yaptýðý da Esed’i daha etkili hale getirerek, oyunu bitirmektir. Þimdi ABD; rejimin uçaklarýna saldýrmaktan Esed’i mi uyardý, yoksa Rusya Ýran’a ayar mý verdi? Rusya’nýn “savaþýn eþiðine geldik” mesajý, ABD füzelerinin Rusya’ya ayar çektiði kanaatini pekiþtiriyor. ABD; Esed’i hedef gösterdi lakin verilmek istenen mesajýn “ana kahramanýnýn Rusya olduðuna inanmakta”, Rusya!
Ýran’ýn son olaydan rahatsýzlýðýnýn nedeni ise, iþin sonunda Ýran’ýn hedef haline gelmesi korkusu yatmakta! ABD’nin; Ýran’ý hedef alan söylemleri yeniden devreye girdikten sonra, neredeyse her gün Ýran içindeki muhalif sesler tutuklanmaya baþlandý. Dýþarýda özellikle Türkiye'ye muhacir gelen Ýran Türklerinden olan aktivistlerin evleri ve oradaki aileleri, Ýran istihbaratý temsilcilerince sýk sýk gözetimde. Bu sadece Türkler için deðil, Arap ve Kürt aktivistler içinde geçerli durum. Anlaþýlan Ýran; ABD’nin siyaset deðiþtirmesi halinde hedefe girmekten ve bu durumda Ýran içerisindeki özellikle Güney Azerbaycan gerçeðinin kullanýlmasýnýn devreye girmesinden korkmakta! Tam da bu nedenle; Türkiye - Ýran sýnýrýnda mezhepçi olaylarýn çýkmasý manidardýr! Tam da bu nedenle; Ýran Türklerine yönelik söylemlerin, kimlik üzerine inþa edilmesi þarttýr. Ýran Türklerinin; esasýnýn kimlik baðý üzerinden Türkiye merkezli düþünülmesi üzerine, defalarca yazmýþlýðým vardýr. Ýran; mezhepçi bakýþ açýsýný, bu duruma pompalamakta. Türkiye'den çýkan sesler, çýkmadan evvel bu hassas ortamý anlamalýdýr. Bir tarihçinin; devletin kanalýndan Þah Ýsmail’e yönelik herhangi olumsuz yorumu, yayýncýlýk veya bir tarihçinin kendi düþüncesi olarak algýlanýyor. Ýran bu tür çeliþkiyi derinleþtirmek için, Türkiye'den çýkan ve ayrýþtýran yorumlarýn üzerine, zaten Türkiye ve Ýran Azerbaycan Türkleri arasýna fitne sokabiliyor. Konudan uzaklaþmýþ olsam da, Ýran'daki Türklerin, Türkiye baðý konusundaki hassasiyetlerini doðru okuyarak, yeni nizam inþasýna ihtiyaç olduðunu tekrarlamak isterim.
Türkiye'nin; Suriye'deki tutumu ve geliþecek sonucun, etraftaki hatta Ýran dâhil akrabalarýnýn olduðu her belleði etkileyeceði aþikârdýr.
Türkiye'nin sýnýr ötesi varlýðý; coðrafyanýn kaderini, Amerika, Rusya ve Ýran’ýn istekleri perspektifini suya düþüren, önemli bir silahtýr.
