ABD baþkanlýk seçimi kampanyasýnda adaylarýn boyu posu ölçülürken, -ABD’nin dünyadaki konumuna ne katký yapacaklarýna- da bakýlýyor. ABD, dünyada bir zamanlar tartýþmasýz olan liderlik konumunun gölgelenmesinden rahatsýz. Birinci sýraya geçmek için uðraþan Çin, ABD’nin ensesinde. Çin’in birinci sýraya geçmesinin, ABD için hayýrlý sonuçlar yaratmayacaðý biliniyor. ABD bu yüzden huzursuz ve ‘Çin’i nasýl geride tutarýz?’ ve ‘Hangi Baþkan ile daha itibarlý oluruz?’ sorusunu soran seçmen çok.
6 Kasým seçimi yaklaþtýkça taraflar en ufak açýklardan büyük sorunlar yaratarak rakibi yýpratma mücadelesindeler. Ve umulmadýk konular, umulmadýk yerlere gidiyor, hatta Türkiye’ye kadar uzanýyor.
Muhalefetteki Cumhuriyetçi Parti’nin baþkan yardýmcýsý adayý Paul Ryan’ýn bir mali reform planý var. Radikal biçimde bütçe harcamalarýný kýsýp, ABD’nin yarý-batýk maliyesini düzeltmeye çalýþýyor. Cuhuriyetçiler’in kampanyasýnýn önemli bölümü bu plana dayanýyor. Plan bütçe kýsýntýlarý getirirken, Demokratlar, bu planýn ABD’yi geri býraktýracak bir plan olduðunu savunmaya baþladýlar.
Söyledikleri þu: Ryan planý altyapý, eðitim, bilim harcamalarýný da kýsýyor. Bu planý uygularsak, Çin’in gerisinde kalýrýz. Plan, dünya liderliðini Çin’e teslim planýdýr. Yine Demokratlar Çin örneðini verdikten baþka, -Diðer yükselen ülkelerin de okul eðitimine ve meslek öðretimine yüklendiklerini, yeni altyapý projeleri yaptýklarýný ve bilime- teknlojiye aðýrlýk verdiklerini söylüyorlar. ABD’nin de bu ülkeler gibi harcama yapmasýný savunuyorlar.
Diðer yükselen ülkeler kim? Çin’den sonra Brezilya, Hindistan ve Türkiye... Türkiye’nin adýnýn bir çýrpýda bu ülkelerin arasýnda geçmesi, önemli.
Türkiye’nin eðitim, altyapý ve bilgi-teknolojiye öncelik verdiðinin teyidi de önemli. ABD siyasileri daha önce Kongre’deki konuþmalarýnda Türkiye’yi Brezilya, Rusya, Hindistan’ýn olduðu BRIC grubuna sokmuþlardý. Bu sýnýflamalar ‘resmi niteleme’ olmasa da siyasilerin algýlamasýnda Türkiye’nin Brezilya-Hindistan ile gruplanmasý ve ilk akla gelen 3-5 ülkeden biri olmasý dikkat çekici. ABD her ne kadar Çin ve Rusya’yý -hasým- tarafta saysa da, Brezilya, Hindistan ve Türkiye, ya ‘müttefik’, ya da ‘baðýmsýz, ancak rica edilirse ABD ile proje bazýnda müttfefiklik yapabilir’ grubunda sayýlmakta.
Bu arada Demokratlar’ýn resmi söyleminde ‘Obama yönetiminin Hindistan, Brezilya, Rusya, Türkiye ve Güney Afrika gibi geliþen güçlerle daha güçlü iþbirliði istediði’ vurgusu da var. Yani ABD iç siyaseti dýþarýya bakarken, dost sayýsýnýn azaldýðý bir dünya görüyor, Türkiye dahil yükselen ülkeleri izliyor ve bu ülkelerle yakýn iþbirliði amaçlýyor. ABD siyaseti için Türkiye artýk ‘haritada yeri bulunamayan ülke’ deðil, Brezilya, Hindistan gibi akla gelen, akýlda kalan ve ABD’nin iyi iliþki kurmak istediði bir ülkedir.
ABD siyasetinde asla elin titremeyecek
ABD Baþkanlýk seçiminde adaylar kýlý kýrk yararak inceleniyor, en ufak tutarsýzlýk ve çeliþki, adaylar aleyhine yýpratma savaþýna malzeme oluyor.
Demokratlar bu kez Cumhuriyetçiler’in baþkan yardýmcýsý adayý Ryan aleyhine hatýrý sayýlýr bir koz buldular. Milletvekili olan Ryan, Obama’nýn seçim kozlarýndan Saðlýk Sigortasý aleyhine atýp tutuyordu. Þimdi anlaþýldý ki, seçim bölgesine Obama Saðlýk Sigortasý fonlarýndan yardým istemiþ. Yani dýþarýda Obama’ya muhalif, Obama Sigortasý’na muhalif, içeride gizlice o sigortadan para istiyor. ‘Seçmenlerinin çýkarý için yapabilir, gerekirse þeytandan da para -kaynak isteyebilir- denebilir. Ama bu tutarsýzlýk, Ryan’ýn aleyhine geliþiyor. ABD siyaseti tutarsýzlýðý affetmiyor.
twitter.com/selimatalayny
