Türkiye’nin Çin’den füze alma ‘ihtimali’ NATO müttefikleri ve en çok ABD’yi rahatsýz etmiþti. Endiþe açýktý, Çin füzelerinin NATO sistemleriyle entegre edilmesiyle yazýlýmlara ‘Çin virüsü’ girebilir, askeri sýrlar Çin’in eline geçebilirdi...
Bu anlaþýlabilir bir endiþe.
Çin, bütün ‘Maocu liberalizmine’ raðmen hala NATO’nun ‘düþman’ kategorisinde çünkü.
Türkiye de “Müttefiklik, silah ve savunma sistemlerinde bilgi paylaþýmýný da gerektirir; teknoloji ve yazýlýmlarý da paylaþýn, bizi Çin’e mahkum etmeyin” dedi ve teklif süresini uzattý.
Ancak, STAR muhabiri Ercan Baysal’ýn, geçen ay Paris’te yapýlan OECD Mali Eylem Görev Gücü (FATF) toplantýsýnda ABD ve Çin’in Türkiye’ye karþý ‘ittifak’ yaptýðý haberini görünce þaþýrdým.
Haberi bugün STAR’da var.
Paris’teki zirvenin konusu ‘terörün finansmanýyla mücadele’ydi ve Türkiye de ‘terörün finansmanýyla yeterince mücadele etmeyen ülkeler’in yer aldýðý ‘gri liste’deydi.
Baþlýk terörist örgütleri çaðrýþtýrsa da, Türkiye ile ilgili konu sadece Ýran’la ticaret yapmak veya Ýran’ýn baþka ülkelerden yaptýðý ticaretin ve para trafiðinin Türkiye üzerinden geçmesi...
Ýran’la ticaretin açýlýmý þu:
Türkiye’nin Ýran’la ticaretinin neredeyse tamamý petrol ve doðalgaz ithalatý. Bu, Rusya tekeline karþý enerji çeþitliliði için bir zorunluluk. Ayrýca 10 milyar dolarý aþan enerji alýmýnýn yarýsý TL olarak ödendiði için cari açýðýn büyümesi önleniyor.
Öte yandan Türkiye, Ýran’ýn batý komþusu olduðu için Avrupa ile de en önemli ticaret kapýsý. Ambargo var diye Avrupa ülkeleri ve þirketler Ýran’la iliþkiyi kesti zannetmeyin; örneðin Almanya ve Ýran arasýndaki ticaret de Türkiye üzerinden yapýlýyor.
Yine de Türkiye Ýran’a yönelik ‘tavsiyelere’ uydu.
- Ýran’dan petrol alýmýný azalttý.
- ‘Terörün finansmanýnýn önlenmesi’ne iliþkin yasa çýkarýldý. MASAK, BM’nin terörist örgütlerle baðlantýlý olduðunu belirttiði kiþi ve þirketleri takibe aldý; bazýlarýnýn malvarlýðýný dondurdu.
- ABD’nin Türkiye’deki bankalarý ve þirketleri “Ýran’la ticaret, para transferine aracýlýk etmeyin, siciliniz bozulur, uluslararasý ticarette zorluklar yaþarsýnýz” diye ‘uyardýðý’ sýr deðil; Türk bankalarý ve þirketleri de ‘büyük oranda’ buna boyun eðdi.
- Türkiye ayrýca, Ýran’la ticaretin sadece bir kamu bankasý üzerinden yürütülmesine izin veriyor. Bu da iþlemlerin ‘þeffaflýðý’ ve ‘kayýt altýnda’ olmasý açýsýndan önemli.
Paris’teki toplantýda hem FATF sekreteryasý, hem de Fransa, Japonya, Norveç, hatta Almanya ‘bile’ Türkiye’nin attýðý adýmlarý yeterli buldu, ancak ABD ve ‘müttefiki’ tatmin olmadý. Müttefiki kim? Türkiye’nin gri listeden çýkmasýna ABD ile birlikte kim karþý çýkan Çin!..
Tüm üyelerin oybirliði gerektiði için Türkiye gri listede kaldý.
Türk heyetinin, “Ambargo koydunuz, petrol alýmýný azalttýk. Þimdi doðalgazý da azaltýn diyorsunuz, peki nereden alacaðýz” sorusuna ABD heyeti ‘gülümseyerek’ cevap verdi!
Heyet Türkiye dönüþü, Türkiye ile ticarete büyük önem verdiðini her fýrsatta söyleyen ABD Büyükelçiliði’ne de rahatsýzlýklarýný iletti.
Gelecek toplantý Þubat 2014’te yapýlacak.
Ankara, Türkiye ile ticarete önem veren, serbest ticaret anlaþmasý görüþmelerini hýzlandýran ABD’nin, hele Baþkan Obama’nýn da Ýran Cumhurbaþkaný Ruhani’yle Farsça konuþmasýndan sonra ‘normalleþmesini’ bekliyor.
Çünkü bu sadece siyasi bir konu deðil. Türkiye aslýnda Ýran’a enerji için ödediði paranýn 5 katýný enerji dýþý ticaretle geri kazanabilir. Ancak uluslar arasý kararlara uymakla hem bu parayý kaybediyor, hem de hala ‘gri listede’ tutulduðu için 30’a yakýn ülkeden para giriþinde sorun yaþýyor. Ekonomik büyüme ve istikrarla yükselttiði kredi notundan da gerektiði gibi yararlanamýyor.
Perde arkasýnda soðuk savaþ müttefikliðe zarar veriyor.
