ABD-Türkiye iliþkilerinde 'Ýkinci Kandil' sorunu

Karaçok, Suriye’nin Rojava bölgesinde ve Türkiye sýnýrýna çok yakýn. Þengal (Sincar) ise Irak’ta ve Suriye sýnýrýna çok yakýn. Türkiye’nin bu bölgeye askeri operasyon yapma nedeni, PKK, YPG ve Þengal Direniþ Birlikleri’nin Türkiye’ye yönelik saldýrýlarýný buralardaki yýðýnaklarý sayesinde gerçekleþtirmeleri.

“Ýkinci Kandil” olarak ifade bulan bu alan, ayný zamanda iki ülkedeki silahlý Kürt gruplarý fiilen birleþtirebilen bir yer. Dolayýsýyla Türkiye bir yandan saldýrý merkezlerini bertaraf ederken öte yandan olasý bir harita deðiþikliðine karþý çýkýyor.

Bu operasyonlarýn en hassas noktasý, meselenin Türkiye ile ABD iliþkilerinin merkezinde bulunmasý. ABD, Türkiye’nin operasyonlarýndan önce haberdar olunmadýðýný, ardýndan son dakikada haber alýndýðýný ifade etti; DEAÞ’la mücadeleye zarar veren bir giriþim olarak tanýmladý.

Bu açýklama, ABD’nin Irak ve Suriye’de DEAÞ’la mücadele kapsamýnda dayandýðý silahlý Kürt birliklere karþý müttefikinin operasyon yapmasýnýn onaylanmadýðýný ima etti. Ancak, PKK, ABD müttefiki Türkiye’ye karþý eylem yaparken benzer bir tutum sergilemekten imtina etti.

Rusya’ya karþý 'en karlý' oyunu oynama

Irak ve Suriye politikasýnda “Kürtler” üzerinden iþ ve iþlem yapan ABD, bu gruplarý yüreklendirecek vaatlerde bulunmuþ olabilir. ABD’nin verdiði vaatlerin ABD’ye hiçbir maliyeti yok, zira þu an bir taraf sadece vaat veriyor, diðer taraf ise karþýlýðýnda silah-mühimmat yardýmý alýp savaþýyor.

Öte yandan ABD, “Kürt” siyaseti yerine Türkiye siyasetini seçse, bir dizi uzlaþýya girmek, bir dizi maliyete katlanmak durumunda kalacak. Her ne kadar konu hala DEAÞ’la mücadele koalisyonu gibi ifade edilse de, aslýnda ortada mücadele edilen bir DEAÞ olmadýðý biliniyor. Mesele, Irak ve Suriye’nin geleceðini belirleyecek diplomasi masasýna ABD’nin eli daha dolu oturabilmesinde.

ABD, diplomasi masasýna giderken valizini “Kürt kartý” ile iyice doldurmaya çalýþýyorsa, bunun nedeni Rusya ile yapýlan pazarlýktan avantajlý çýkmak. Benzer bir durumu Türkiye ile yapamaz, yapmaya kalktýðýnda da Rusya’dan önce Türkiye ile ciddi bir pazarlýða girmesi gerekir.

Dolayýsýyla, ABD’nin son operasyonlara karþý çýkmasýnýn nedeni, Türkiye’den çok Rusya ile ilgili bir konu.

Türkiye’ye karþý 'en az maliyet' oyunu kurma

Bununla birlikte, bazý konulara da dikkat etmek gerekiyor. “Ýkinci Kandil” operasyonlarý nedeniyle ABD ile Türkiye’nin arasý açýlýrsa, bu durum iki ülke liderlerinin bir araya geldiði ortamlarda daha kalýcý iþbirliklerinin görüþülmesine ket vurabilir. Ayrýca, müzakerelerde Türkiye’nin isteklerini sýnýrlamak durumunda kalacaðý bir ortam da yaratabilir.

Unutmayalým, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nin Türkiye’yi “nitelik yitiren ülke” sýnýfýna sokmasýyla da ABD-Türkiye görüþmelerinde aðýrlýðýn tek tarafa kayma ihtimali artar.

“Avrupa’dan uzaklaþan Türkiye” görüntüsü, ABD ve Rusya açýsýndan kullanýlabilir bir ortam yaratýr. ABD, Türkiye’yi yeniden batýya kazandýran aktör olmayý vaat eder, bunun karþýlýðýnda da çok az bir maliyete katlanýr; zira bu ortam Türkiye’ye “bir þeyler yapmayý”, deðil, Türkiye’yi bazý þeylerden vazgeçirmeye karþýlýk gelir. Diðer bir ifadeyle ABD, ittifak iliþkilerini yakýnlaþtýrmak için kendisi politika deðiþtireceðine, Türkiye’nin deðiþtirmesini daha rahat ifade eder. Öte yandan Putin de Türkiye ile ABD anlaþamasýn diye hevesle bekler. Avrupa’dan uzaklaþan, ABD ile anlaþamayan bir Türkiye Rusya için, Suriye meselesi çözülene kadar, en ideal durum olarak görülebilir.