Ortalama yaþam süreleri uzadýkça algýlama hýzýnda düþmenin önlenmesi, demans gibi nörodejeneratif hastalýklarýn mümkün olduðunca geciktirilmesine yönelik etkili ilaçlara olan ihtiyaç da artýyor. Ýlaç geliþtirilmesine olasý kaynaklar arasýnda bitkiler önemli. Geleneksel tedavide kullanýlan bazý bitkilerin oksidatif hasarý önleyici (antioksidan), iltihap giderici (antienflamatuvar) ve sinir sistemini koruyucu (nöroprotektif) etkilerine baðlý olarak beyin saðlýðýnýn korunmasýnda ve geliþtirilmesinde, algýlamanýn artýrýlmasýnda etkili olabildiði yapýlan bilimsel araþtýrmalarla ortaya konuluyor. Bu bitkiler arasýnda Adaçayý (Salvia officinalis), Biberiye (Rosmarinus officinalis) ve Melisa (Melissa officinalis)’nýn algýlama üzerinde etkinliðini ortaya koyan bazý klinik çalýþmalar bulunmaktadýr. Yeni yayýmlanan bir araþtýrmada bu üç bitkinin karýþýmýnýn 40 yaþ ve üzerinde saðlýklý bireylerde hafýza üzerinde ne þekilde etkili olabileceði incelenmiþ.
Çalýþmada iki eþit gruba ayrýlan 44 kiþilik gönüllülerden oluþan bir gruba ayný görünüþte etkisiz ilaç (plasebo), diðerine ise bitki karýþýmýndan hazýrlanan özüt (5 gram bitki karýþýmýna eþdeðer alkol özütü) iki hafta süresince günde iki defa verilmiþ. Baþlangýçta ve süre sonunda anlýk ve gecikmeli hafýza testleri uygulanarak baþlangýç deðerlerine göre deðiþim izlenmiþ. Plasebo ve deney gruplarý katýlanlarýn yaþlarýna göre sýnýflandýrýldýðýnda (Alt grup analizi), bitki karýþýmý verilen genç grupta (42-62 yaþ) plasebo grubuna göre hafýzada yüzde 56 geliþme gözlenirken, daha ileri yaþta bireylerde (63-80 yaþ) bitki karýþýmý ile plasebo grubu arasýnda belirgin bir farklýlýk tespit edilemedi.
Araþtýrýcýlar etkinin muhtemelen her üç bitkinin daha önce deneysel olarak tespit edilen kolinesteraz inhibitörü etkisine baðlý olarak ortaya çýktýðý, bu suretle beyin hücrelerinin daha iyi beslenmesinin saðlanabildiði ileri sürüyor. Ayrýca iltihap ve oksidatif hasarý giderici, sinirleri koruyucu etkilerinin de katkýsý bulunduðunu belirtiyor. Ýleri yaþlarda etkinin belirgin olmamasýný ise daha yüksek miktarlarda ve daha uzun süreli uygulamalarýn denenmesi gerektiði þeklinde yorumluyor. Daha önceki çalýþmalarda her üç bitkinin de bileþiminde yer alan rozmarik asidin ve biberiye yapraklarýndaki karnosik asidin beyin kapasitesini artýrdýðý gösterilmiþti.
