Baþkan Erdoðan’ýn geçen hafta Moskova’ya yaptýðý çalýþma ziyareti Suriye meselesi için de büyük önem taþýyordu.
Akkuyu, Tük akýmý, S-400, vize ve benzeri konularýn yaný sýra, ABD’nin çekilme kararý ve güvenli bölge önemli gündem maddeleriydi.
Fakat gündeme Rusya’nýn Adana Mutabakatý’ný hatýrlatmasý oturdu.
***
1998’de Türkiye ile Suriye arasýnda imzalanan Adana Mutabakatý, Suriye yönetiminin PKK ve uzantýlarýnýn kendi topraklarýný kullanarak Türkiye'ye tehdit oluþturmasýný önlemeyi amaçlamaktadýr.
Ancak Suriye yönetimi bu protokolü 2011’den beri uygulamýyor. Tam tersine PKK uzantýsý terör örgütlerinin iþgal dâhil terör eylemlerine göz yumuyor hatta zaman zaman bu terör örgütleriyle dayanýþma içine giriyor.
Bu mutabakatý Putin’in hatýrlatmasý ve Türkiye’nin, Suriye’deki terörle mücadelesinin yasal dayanaklarýndan birinin de bu Adana Mutabakatý olduðuna vurgu yapmasý, tabiatýyla deðiþik yorumlara yol açtý.
***
Doðrusu Putin’in Adana Mutabakatý’ný hatýrlatmasý ‘bir cemilemi yoksa tuzak mý?’ sorusunu akla getirmedi deðil.
Öyle ya mutabakatýn uygulanmasý için Suriye yönetimiyle temas kurulmasý gerekir.
Türkiye ise 2011’den sonra oluþan Suriye Dostlarý koalisyonunun Esed yönetiminin meþruiyetini yitirdiði kararýna sadýktýr.
***
Mutabakatýn hatýrlatýlmasý Putin’in Erdoðan’a kurduðu bir tuzak olduðunu düþünenler yok deðil. AncakBaþkan Erdoðan’ýn Þam yönetimiyle üst düzey görüþme olmayacaðýna vurgu yapmasý böyle bir tuzaða düþmeyeceðini gösteriyor.
Alt düzeyde iliþki konusunda ise diplomatik olarak deðil ama Suriyelilere kolaylýk için Türkiye baþýndan beri esnek davranmaktadýr. Mesela, Suriye’nin Ýstanbul konsolosluðu hiç kapatýlmamýþtýr, açýktýr ve faaldir.
Türkiye’nin üst düzey görüþmeye ihtiyacý da yoktur. Kuklacý dururken kukla ile görüþmenin bir anlamý da yoktur.
Esed kuklasýný elinde oynatan Rusya ve Ýran ile Türkiye zaten görüþmekte ve gerekli kararlar alýnmaktadýr.
***
Baþkan Erdoðan’ýn yaklaþýmýný çok iyi bilen Putin’in Erdoðan’dan Esed’le görüþmesini istemek gibi bir kabalýk yapmayacaðýný düþünüyorum.
Aksine Putin’in Adana Mutabakatý’ný hatýrlatmasý, Trump’a karþý atýlmýþ bir adým olabilir. ABD’nin verdiði hiçbir sözü tutmamasý karþýsýnda Türkiye’ye destek anlamýna gelebilir.
Çünkü Putin yaptýðý açýlamada Türk ordusunun Suriye’de bulunmasýnýn kanuni olduðunu söyleyerek açýk destek vermiþtir.
Böylece Türkiye’nin askeri müdahalesini meþru kýlan milli güvenlik gerekçesine, Suriye halkýnýn çaðýrmýþ olmasýna bir deAdana Mutabakatý eklenmiþtir. Çavuþoðlu’nun da meseleye böyle baktýðý anlaþýlmaktadýr.
***
Adana Mutabakatý’nýn hatýrlatýlmasý Türkiye’yi deðil 2011’den beri bu protokolü uygulamayanEsed rejimini sýkýntýya sokacak Ýran’ý da rahatsýz edecek bir adýmdýr.
Çünkü Esed rejimi Türk ordusunu iþgalci ilan ederek, Ýran da izinsiz girmiþ yabancý güç tanýmlamasý yaparak Türkiye’ye karþý düþmanca bir yaklaþým içindedirler.
Putin bu hatýrlatmayý yaparak onlara da bir mesaj vermiþ gibi görünüyor.
Baþkan Erdoðan bunun farkýndadýr o yüzden Adana Mutabakatý’na vurgu yapmaktan çekinmemektedir.
Hülasa ne Trump’a ne de Putin’e güven olmaz ama akýllý politikacý birbiriyle çekiþen bu iki gücün Türkiye’yi kazanma politikalarýný deðerlendirmeyi de bilmelidir.
Gerek baþkan Erdoðan’ýn gerekse dýþiþleri bakaný Çavuþoðlu’nun açýklamalarýndan bu durumu gayet iyi deðerlendirdikleri anlaþýlýyor.
