Adet sýrasýnda kadýnlarýn yaklaþýk olarak yarýsýnda herhangi bir patolojik etkene baðlý olmadan görülebilen aðrýlý þikayetler ‘primer dismenore’ (sancýlý adet) olarak adlandýrýlýr. Bu süreçte kiþinin normal günlük hayatýný sürdürmesi, günlük iþlerini yürütmesi zorlaþýr. Dolayýsýyla öðrencinin okul, çalýþanlarýn ise iþyerindeki çalýþmalarý olumsuz etkilenir. Bu duruma yol açan baþlýca etkenler arasýnda rahimde fazla miktarda prostaglandin oluþumu gösterilmektedir. Dolayýsýyla siklooksigenaz-2 (COX-2) enzimini baskýlayýcý etkiye sahip yangý giderici (antienflamatuvar) ilaçlarýn kullanýlmasý suretiyle prostaglandinlerin oluþumu engellenerek aðrýnýn giderilmesine çalýþýlmaktadýr. Ancak bu uygulamalarýn baþarýsý sýnýrlý kalmakta (dört kiþiden birinde etkili), ayrýca bu tip yangý giderici ilaçlarýn söz konusu olabilecek yan etkileri, özellikle mide mukozasýnda yaptýklarý hasara baðlý olarak geliþebilen ülser vb. mide-baðýrsak sorunlarý, nedeniyle farklý çözüm arayýþlarý sürdürülmektedir.
ROMATÝZMA AÐRISINA DA ÝYÝ
Zencefil kökü üzerinde yürütülen bilimsel çalýþmalar kuvvetli yangý giderici etkisi bulunduðunu ve bu etkisini yangýya yol açan prostaglandinleri ve lökotrienleri baskýlayarak gösterdiðini ortaya koymuþtur. Zencefilin yangý giderici etkisi özellikle bilim dünyasýnda son yýllarda giderek artan ilgi odaðý oluþturmaktadýr. Uluslararasý yayýn indekslerinde zencefilin yangý-giderici etkisiyle ilgili son bir yýl içerisinde yayýmlanan çalýþmasý sayýsý 40’ýn üzerinde. Nitekim zencefil kökü özütünün romatizma ve kemik erimesi aðrýlarýnýn giderilmesinde baþarýyla uygulandýðý klinik çalýþmalar bulunmaktadýr. Acaba zencefilin bu özelliði primer dismenore þikayetlerinin hafifletilmesinde yararlý olabilir mi?
Yeni yayýmlanan bilimsel ölçütte (çift körlü, plasebo kontrollü, paralel çalýþma) bir klinik çalýþmada zencefilin bu konudaki etkinliði incelenmiþ. Çalýþma, 18 yaþ üzeri, bekar 105 üniversite öðrencisi üzerinde yürütülmüþ. Çalýþmaya dahil edilen orta ile þiddetli primer dismenore þikayeti olan öðrencilerde ortak özellikler þu þekilde belirlenmiþ: Adet döngüsü 21 ile 35 gün sürüyor, 2 ile 6 gün akýntý ve günde ortalama 20 ile 60 mililitre kan kaybý. Kurutulmuþ zencefil kökleri toz edildikten sonra her kapsüle 500 miligram olarak doldurulmuþ. Uygulama iki ayrý protokole göre yapýlmýþ. Birincisinde adet döneminin baþlamasýnda iki gün öncesinden baþlayarak adetin üçüncü gününe kadar günde üç defa zencefil ya da boþ kapsüller verilmiþ. Diðer protokolde ise sadece adetin ilk üç gününde ayný uygulama yapýlmýþ.
Sonuçlar deðerlendirildiðinde günde 1500 miligram (3 defa 500 miligram) zencefil uygulanmasý ile her iki uygulama protokolünde de primer dismenore þikayetlerinde etkili ve güvenilir bir çözüm saðlanabileceði ileri sürülüyor.
