Baþbakan’ýn bir uçak dolusu iþ adamýyla yaptýðý Gabon, Nijer, Senegal gezisi, son derece öðretici ve ön açýcý oldu. Öncelikle belirtelim, bu gezi Türkiye’nin Afrika açýlýmýna bir tuðla daha koyarak yeni baþlangýçlara zemin oluþturduðu için önemli. Ýþ çevreleri de bunu fark etmiþ olmalýlar ki, katýlýmlarýný oldukça yüksek düzeyde tuttular, devletin güvencesi ve diplomasinin gücünü yanlarýna alarak yeni iþ imkanlarýný araþtýrdýlar.
Bu gezinin en ilginç ayaðýnýn Nijer olduðuna kuþku bulunmuyor. Gabon ve Senegal ekonomik ve sosyal konularda güvenebileceði ortaklara ihtiyaç duyan ülkeler olmakla birlikte, buralarda iþ yapmak isteyen biraz zorlayarak zaten yapýyor, resmi iliþkiler de iþ adamlarý olmadan yürüyebiliyor. Ancak, bu ikisi bir aradayken yarattýðý etkiyi görmek, kapasiteyi anlamak ve anlatmak için vazgeçilmez oluyor. Dolayýsýyla Gabon ve Senegal’e birçok bakýmdan benzer biçimde yaklaþmak ve benzer politikalar üretmek mümkün. Nijer’i ise bunlardan ayýrmak lazým, zira ‘hiçler’ ülkesi söz konusu.
Dünyanýn en geri kalmýþ ülkelerinden birisi Nijer. Sadece yer altý kaynaklarý, madenleri, uranyumu var ve onlar da çoktan gidecekleri yerlere gitmiþler. Yer üstünde ise, çöl tozu, koþuþan çocuklar, evsiz köyler, susuz araziler var.
Özel örnek Nijer
Nijer’de çeþitli düzeylerde görüþmeler yapan Baþbakan, bu ülkeyle bir dizi anlaþma imzaladý. Güvenlik, polislerin eðitimi, içme suyu, suya ulaþým, çevre ve ormancýlýk ile vize kolaylýklarý üzerine yapýlan anlaþmalar, Nijer devlet baþkanýnýn beklentilerinin büyük bir kýsmýný karþýlar nitelikte. Zira Nijer devlet baþkaný tarým alanlarýnýn ýslahý, gýda güvenliði, eðitim ve su konularýnýn kendisi için en öncelikli konular olduðunu dile getirdi.
Bu öncelikli konularda Türkiye ile ortaklýk kurmaktan ne denli memnun olacaklarýný da, defalarca, son derece dostane cümlelerle ifade etti. Bu memnuniyet, her kesimde gözleniyordu. Resmi çevreler, Türkiye heyetini aðýrlamak için kendilerini parçaladý denebilir. Ama bundan daha dokunaklý olaný, yollara dizilmiþ gülümseyerek heyet konvoyuna el sallayan yüzlerce insandý. Okullardan, saðdan soldan zorla insanlar sýraya dizilmiþ olabilir. Ama, köydeki evinden kucaðýndaki bebesiyle fýrlayýp yol kenarýna gelen kadýný kimsenin zorladýðýný sanmýyorum.
Yol-su-elektrik
Nijer-Türkiye iliþkilerinin çerçevesi, iki liderin yaptýðý basýn toplantýsýnda Baþbakan Erdoðan tarafýndan ‘Yol ve su medeniyettir’ diyerek dile getirildi.
Buna göre Türkiye, 450 km’lik kuzey karayolu yapýmýna ve Nijer Nehri’nde bir baraj inþasýna talip; Nijer Türk Eximbank ile anlaþabilir ve Türk iþ adamlarý da ikna olursa, bu yaþamsal projeler hayata geçecek. Ayrýca, içme suyu saðlanmasý, suyun evlere ulaþýmý, tarým arazisinin ve Nijer Nehri’nin ýslahý ile kentleþme projeleri gerçekleþecek. Yeni konut ve iþ yerlerinin yapýmý, alt yapý eksiklerinin giderilmesi gibi konularýn yaný sýra eðitim ve saðlýk alanýnda da ortaklýklar kurulacaðý söylenebilir.
Belirtelim, Nijer ile olmasa da, Nijer’de iþ yapmak çok zor olabilir, ancak ihtiyaçlar çok büyük.
Umalým ki bu üç ülkedeki birçok çevre, belki ilk kez, dýþarýdan gelen büyük heyetlerin kendilerinden bir þeyler alýp götürmeye deðil, kendilerine bir þeyler vermeye geldiðine ikna olsunlar. Zira tarih, bu ülkelerdeki birçok kesime beyazlara güvenmemeyi öðretmiþ ve ne yazýk ki bir yandan da onlara mecbur býrakmýþ. Dolayýsýyla Türkiye Afrika’ya açýlýrken, Afrika’nýn da Türkiye açýlýmýna ihtiyacý var; yeter ki güven inþa olsun.
