Türkiye Büyük Millet Meclisi anayasa deðiþikliðiyle ilgili mesaisine dün baþladý. Takvim ön görüldüðü gibi iþlerse Cumhurbaþkanýný yürütmenin baþý kýlacak deðiþiklik 15 gün içinde Meclis’ten geçecek, Nisan baþý gibi halkýn önüne gelebilecek.
Özetlersek; teklif genel kurulda iki turlu bir görüþmeyle neticelendirilecek. Ýlk tur teklifin tümü üzerine genel görüþme. Ýkinci turda 18 madde ayrý ayrý görüþülüp oyalanacak. 330’un altýnda kalan madde düþecek. 330 sayýsý teklifin bütünü için de aranan sayý.
Oylamalarýn tamamý gizli. Partiler anayasa deðiþikliklerinde grup kararý alamadýðý için teorik olarak “Meclis aritmetiði deðil milletvekillerinin þahsi kanaatleri belirleyici olacak” denebilir, ancak iþin bir de görünür olan pratik taraflarý var.
Þöyle ki; deðiþiklik teklifini iki parti; iktidar partisi AK Parti ile muhalefet partisi MHP mutabakatla hazýrladý. AK Parti’nin 317, MHP’nin 39 milletvekili bulunuyor.
AK Parti anayasa deðiþiklik teklifini Meclis Baþkanlýðýna (baþkan oy kullanamadýðý için) 316 milletvekilinin ýslak imzasýyla sundu. Bunun vekiller açýsýndan baðlayýcýlýðý var.
MHP’de ise hayýr diyeceðini açýklayan 5 kiþi hariç diðerleri arasýndan evet diyenlerin sayýsýnýn 14’ten fazla olmasý bekleniyor. Sürecin Bahçeli’nin inisiyatifi ve çaðrýsýyla baþlamasý MHP grubunu ve tabanýný bir þekilde garanti ediyor. Hatýrlanacaðý gibi Bahçeli’nin 11 Ekim 2016 günkü grup toplantýsýnda “AKP bu konuda kararlýysa teklifini TBMM’ye getirmelidir” demesiyle baþlamýþ; AK Parti’den Abdülhamit Gül ile MHP’den Mehmet Parsak iki ay süren çalýþmada partileri adýna ortak metni tamamlayarak kamuoyuna açýklamýþtý.
Sürecin kendisi kadar MHP’nin siyaseti de oylama açýsýndan bir veri aslýnda. MHP Türkiye’nin yapýsal deðiþim ihtiyacýna seyirci kalarak negatif muhalefet yapmak yerine pozitif siyaseti seçti ve hem müzakere hem komisyon süreçlerinde etkin katýlýmla kendi görüþlerini metne yedirmeyi baþardý. Bu siyasi yaklaþým, MHP’nin genel kurul ve referandum sürecinde de belirleyici olacaktýr.
Ýki partide de Meclis’te oranýn 340’ýn altýna düþmeyeceði kanaati hakim. Bu, 25 civarý MHP milletvekilinin deðiþikliðe “evet” demesi demek.
AK Parti’de fire olur mu?
Cevabý aranan ve müzmin AK Parti karþýtlarýnýn uzun vadede umut baðladýðý, yatýrým yaptýðý asýl nokta burasý. Bu soruya AK Parti’nin yetkili ve grup temayülünü takip eden isimleri güçlü bir þekilde “hayýr, AK Parti’de fire olmaz” diyerek cevaplýyor.
Ýki argümana dayanarak söylüyorlar bunu. Ýlki; deðiþiklik teklifinin altýnda AK Parti’nin tüm milletvekillerinin ýslak imzasýnýn bulunmasý.
Ýkincisi; 1 Kasým’da AK Parti’den aday olan, seçilen ve Meclis’te AK Parti sýralarýný dolduran milletvekillerinin tamamýnýn yeni sisteme iliþkin içeriði baþtan beri biliyor ve benimsiyor olmasý.
Yani vekillerin hiç biri “bir oldu bitti” ile “haberim yoktu, bu da nereden çýktý” diyebilecek durumda deðil. Bilakis, AK Parti’nin 2012 yýlýnda metne dönüþtürüp kamuoyuna ilan ettiði yönetim modeli deðiþikliðinden haberdar.
AK Parti’nin Anayasa hukukçusu kurmay ismi ve Anayasa Komisyonu Baþkaný Prof. Dr. Mustafa Þentop kendisiyle gerçekleþtirdiðimiz ve dün Star gazetesinde yayýnlanan röportajýnda vurguladýðý gibi; “AK Parti’nin 316 milletvekili de sadece deðiþiklik teklifinin altýna imza atarken deðil baþýndan itibaren, daha adaylýk aþamasýnda oylanacak olan deðiþikliði biliyordu. Daha sonra seçim kampanyasýnda çalýþýrken, sahada halka Parti’nin vaatlerini anlatýrken bunu anlatýyordu”.
Bu iki argümana dayanarak AK Parti’de fire beklenmiyor. Olasý bir fire ihtimaline iliþkin erken deðerlendirme ise söz konusu isimlerin öz saygý ve tutarlýlýk sorunu yaþadýðýnýn iþareti olarak yorumlanacak olmasý. Bir kiþinin katký sunduðu, parçasý olduðu bir deðiþiklik teklifine dair son dakika karar deðiþtirmesinin nedeni tutarlýlýk ve öz saygý sorunu ise de sonucu inandýrýcýlýk ve muhataplýk sorunu yaþamak olur, deðerlendirmesi ihtimal dahilinde görünüyor.
