Gözle göremeyeceðimiz bir askeri yýðýlma olduðu gerçek. Akdeniz’in doðusunda donanmalar birbirlerine “haddinden fazla yakýnlar...” Zengin doðalgaz rezervlerine sahip olduðu anlaþýlan, bu arada, dünyanýn “alternatif enerji yolu” haline gelen bölgede bölgesel ve küresel güçler gövde gösterisindeler.
Geliþmeler normal deðil.
Türkiye-Almanya-Fransa’nýn gerçekleþtirdiði NATO tatbikatý, bölgedeki “teröristsýzmalarý” önleme amacý taþýyordu... Suriye’nin bu tatbikata yanýtý, ayný bölgede ulusal bir manevra gerçekleþtirmek oldu... Bu arada, Rusya, Karadeniz, Atlantik Okyanusu ve Baltýk’taki donanmalarýndan toplam 11 savaþ gemisini bölgeye intikal ettirdi... Bu intikal sýrasýnda Soðuk Savaþ yýllarýnda hayal bile edilemeyecek bir geliþme yaþandý, Kýbrýs Rum Kesimi’nin Limasol limanýna gelen iki Rus savaþ gemisi yakýtlarýný doldurdu, yiyeceklerini alýp Suriye’nin Tartus limanýna doðru yola devam ettiler... Ýsrail durmadý, bölgede hem donanma gücünü artýrma kararý aldý, hem de tatbikatlara baþladý... Ýsrail tatbikatý sürerken Ýngiliz donanmasý ayný bölgeye intikal etti, bir tatbikat da onlar yaptýlar... Bu arada, Türkiye, Kýbrýs Rum Kesimi’nin “özelekonomik bölge” ilan ettiði coðrafyada ulusal tatbikata baþladý... Amerikan donanmasý zaten kýsa bir süre önce ayný bölgede Ýsrail ile bir tatbikat yapmýþtý, hatta bu tatbikata Yunanistan da katýlmýþtý. Amerikalýlar oralardan hiç ayrýlmýyorlar.
Bütün bu saydýðýmýz geliþmeler son bir ay içinde yaþandý!
Altýný çizerek hatýrlatalým, bizimki dahil, bütün donanmalar orada duruyorlar.
Dünyanýn en kritik bölgesi
Artýk kabul edelim, Doðu Akdeniz, Basra Körfezi ile yarýþýr düzeyde “kritik bir stratejik bölge olma” özelliðini kazandý. Bu geliþmede ana unsur, ne Suriye’deki iç savaþ, ne de Batý Asya’yý sarsan geliþmeler, hatta bir türlü çözülemeyen Kýbrýs sorunu... Bölge, Doðu Akdeniz’in dibinde varlýðý ortaya çýkan yüksek doðalgaz rezervleri nedeniyle küresel çekiþmenin ana coðrafyalarýndan biri haline geliyor...
Türkiye-Ýsrail iliþkisinin kolay tamir edilemeyecek boyutta bozulmasýnda sonra doðan Yunanistan-Ýsrail-Kýbrýs Rum Yönetimi yakýnlaþmasý, bölge doðal rezervlerinin paylaþýmýnda ciddi gerginliðin doðmasýna neden oldu.
Yunanistan-Ýsrail hattýnda þekillenen genel plan, Filistin ve Lübnan’a da ait bölgelerden “sifonlanan” doðalgazýn Kýbrýs-Ýsrail arasýndaki bölgeden saðlananla birleþtirilerek Doðu Akdeniz’in Avrupa’nýn “alternatif enerji deposu olmasýný” amaçlýyor.
Türkiye ise, Doðu Akdeniz’de “ben yaptým oldu” politikalarýnýn hakim olmasýný engellemeye, kendi ulusal çýkarlarýný Kýbrýs Türk tarafýyla birlikte korumaya çalýþýyor.
Nusayri Devleti projesi
Yapýlan araþtýrmalar, Suriye’nin Akdeniz’deki ekonomik bölgesinin de doðalgaz rezervleri açýsýndan zengin olduðunu ortaya koydu, týpký Lübnan gibi. Suriye’deki Nusayri aðýrlýklý rejimin son çare olarak ülkenin batýsýnda, tüm sahilleri kontrol eden yeni bir devlet yapýlanmasýný planladýðý yolundaki bilgiler, temelde, bu zenginliðe dayalý bir senaryo. Belli ki, Rusya ve Beþar el-Esed, bu zenginlikten vazgeçmeye niyetli deðiller. Düne kadar Beþar’ýn en yakýnýnda yer alan “zengin Sünni aile ve bürokratlarýn” birden ülkeden uzaklaþmalarýnýn temelinde yalnýz, Özgür Suriye Ordusu’nun savaþý baþkent Þam’a kadar taþýmasý yok, pazarlýk, söz konusu zenginliðin kimin elinde kalacaðý veya nasýl paylaþýlacaðý üzerinde þekilleniyor.
Rusya’nýn garantörlüðünde, Ýran’ýn desteðinde, Suriye’nin ana zenginliklerine el koymuþ bir Nusayri Devleti, Batý’nýn (bu arada tabii ki Ýsrail’in) kabul edebileceði bir formül deðildir. Bu tür bir parçalanma, Doðu Akdeniz’e yýðýlmýþ donanmalarýn birbirlerine “tehlikeli mesafede yakýnlaþmalarýna” yol açar.
Suriye’deki durum
Suriye’de bu nedenle “tipik” bir “iç savaþ” yaþanmýyor. Ülke topraklarýnda süren hesaplaþma tam anlamýyla “küresel boyut” kazanmýþ durumda. Muhalefet unsurlarý artýk silaha daha kolay ulaþýyor. Beþar el-Esed ise Suriye ve Ýran’ýn eksilmeyen desteðiyle ayakta kalýyor. Bu, bir ülke halkýnýn kendi geleceði için gerçekleþtirdiði hesaplaþmanýn çok ötesine geçmiþ bir durum.
Savaþanlar Suriyeli fakat hesaplaþanlar farklý.
Biraz, Ýkinci Dünya Savaþý öncesinde, 1936-1939 yýllarý arasýnda yaþanmýþ “Ýspanya içsavaþýný” andýrýyor Suriye’deki durum.
