Herkese iyi bayramlar... Geçen cumartesi TOBB UYUM'dan bahsettiðim köþe yazýmda deðindiðim alan adý uyuþmazlýklarý ve çözüm mekanizmasý hakkýnda sorular aldým. Bu sebeple, bugünkü yazýmda bu meseleye biraz daha detaylý deðinmek istiyorum, zira alan adý uyuþmazlýklarý giderek artýyor. Çözümü için ne yapýlacaðý ise pek bilinmiyor!
Alan adý nedir?
Bir web sitesinin internetteki adý ve ayný zamanda adresidir. Bir kullanýcýnýn bu adresi girmeden siteye ulaþmasý zordur. Þayet alan adý olmasaydý biz sitelerin IP adreslerini (yani uzun numaralarý) girerek sitelere ulaþabilirdik. Alan adý bu IP adresinin kolay bulunmasý için gerekli. Ýnternetin kullanýmýnýn yaygýnlaþmasýndan sonra alan adý bilinirlik, markalaþma ve reklam konularýnda da önemli bir yere sahip oldu...
Türkiye'de alan adlarýný kim veriyor?
Türkiye'nin ülke alan adý .tr uzantýlýdýr. Alan adlarý ".com.tr", ".net.tr", ".gov.tr" vb. þeklindedir. Alan adlarýnýn tahsis edilmesi, önceleri ODTÜ bünyesindeki "nic.tr" üzerinden yapýlýyordu. 12.09.2022 tarihinden itibaren yetki Bilgi Teknolojileri ve Ýletiþim Kurumuna geçti. Süreç, Türkiye (TR) Að Bilgi Sistemi (trabis.gov.tr) üzerinden yürütülüyor.
Doðrudan "a.tr" adresini almak mümkün
Þayet kamu kurumu veya sivil toplum örgütü olarak daha önceden kullandýðýnýz adresler varsa ".tr" uzantýsýný almak konusunda önceliðiniz var. Örnekle açýklayalým. "star.com.tr" veya "star.gov.tr" ya da "org.tr" uzantýsý ile adresi olan birisi "star.tr" adresi için öncelikli hak sahibidir. Bunun için sisteme giriþ yapmasý ve talepte bulunmasý gerekiyor pek tabi. Bu süreçte öncelik kategorilerine göre baþvuru süreçleri baþladý. Þimdiler de - yani Þubat 2024 tarihinden itibaren- önceden hak sahibi olan "av.tr", "dr.tr", "web.tr" þeklindeki isimlerin de baþvuru yapmasý mümkün*.
Hak sahipliðindeki sorunlar
Marka ve internette arama bütünlüðü saðlamak adýna com, net, gen, web uzantýlarý ile kullanýlan adreslere nazaran sadece ".tr" adresinin kullanýlmasý ilerde önemli olacak. Hem arama kolaylýðý saðlayacak hem de bu alan adýna sahip olanlarýn internet mecrasýnda önceden bulunduðu kabul edilecek. Ama bir sorun var. Ayný veya benzer durumda olanlar arasýnda kime hak tanýnacak. Ya da "com.tr" veya diðer uzantýlý adresler de dahil olmak üzere kimin önceliði olduðuna, nasýl karar verilecek. Pek tabi süreci takip edip hak sahipliði iddiasý ile baþvuru yapýlmasý gerekiyor ancak yakýnda markalarýn bir parçasý olacak bu uzantýlý adresler arasýnda öncelik sonralýk ve hak sahipliðinin tespiti için bir çözüm mekanizmasý bulunuyor.
Çözüm yeri: TOBB UYUM
Bilgi Teknolojileri ve Ýletiþim Kurulu, bu konudaki usul ve esaslarý belirlemiþ durumda. Buna göre, alan adýnýn hak sahipliði noktasýnda bir uyuþmazlýk varsa bunun çözüm mekanizmasýnýn belirlendiðini görüyoruz: Tahkim!..
Mevzuattaki ifadesi ile "Uyuþmazlýk Çözüm Hizmet Saðlayýcý (UÇHS)" bu aþamada devreye girecek. UÇHS, Ýnternet Alan Adlarý Yönetmeliðinde "alan adlarý ile ilgili ihtilaflarýn çözüm sürecini hakemler veya hakem heyetleri vasýtasýyla yürüten" yapý olarak tanýmlanmýþ. Bu konuda yetki yapýlan protokolle, TOBB UYUM'a verilmiþ. Gelen baþvurularý alanýnda uzman kiþiler inceliyor ve karar veriyorlar.
Baþvuru ve karar
Hemen belirtelim ki TOBB UYUM'daki kapsam sadece a.tr uzantýlarý için deðil. -a.com.tr, a.net.tr vb. adreslerinin hak sahipliði noktasýnda da karar verilebiliyor. Konuyla ilgili sorunu olan kimselerin baþvurularý www.tobbuyum.com.tr adresindeki "internet alan adlarý" bölümünden yapýlabiliyor. Bu konuda verilen kararlara da buradan ulaþmak mümkün.
TOBB UYUM, bir kararýnda com.tr uzantýlý ve bir markaya özgülenmiþ alan adýnýn, marka kayýtlarýný esas alarak kötü niyetle adýna tescil ettirenden alýp markaya sahip olana vermiþtir**. Bir baþka kararýnda ise "www.antalyafashionweek.com.tr" adresinin kime ait olduðunu tespit ederken internette kimin önce kullandýðýna, bilinirliðini kimin saðladýðýna bakýlmýþtýr
(1) Hangi uzantýlarýn öncelikli kategoride olduðunu ve listesini www.trabis.gov.tr adresinden öðrenebilirsiniz.
(2) Karar Metni: https://tobbuyum.com.tr/lib_upload/HAKEM%20KARARI%20-%20STABAUER%20(SEDA%20%C4%B0NAL)_web%20yay%C4%B1m_.pdf
(3) Karar Metni: https://tobbuyum.com.tr/lib_upload/antalyafashionweek.com.tr_imza_web%20yay%C4%B1m_.pdf
