Alkol ve uyuþturucu madde kullanýmýn çoklu nedenleri var. Beyni alkol ve madde ile tanýþtýrmak, hýzlý ve kýsa yoldan haz elde etmek, ruhsal sýkýntýyý gidermek için ilaç niyetine alkol ve madde kullanmak, sosyal yalnýzlýðý alkol ve madde ile gidermek en önemli nedenler.
Þimdi bu nedenleri izah etmeye çalýþayým.
Beyni uyuþturucu madde ile tanýþtýrmak: Bu yolda kiþinin alkol ve madde ile beynini tanýþtýrmasý “deneme” üzerinden baþlýyor. Denemenin çoðu nedeni arkadaþ grubuna uyma, alkol ve madde kullanýlan ortama takýlma veya ailede kullanýmýn olmasý. Beyin alkol ve madde ile tanýþtýktan sonra maddenin beyinde yaptýðý biyolojik etkiler alkol ve maddenin devamýna neden oluyor.
***
Hýzlý ve kýsa yoldan haz arayýþý içinde olmak: Alkol ve madde baðýmlýlýðýna giden diðer bir yol ise “hýzlý ve kýsa yoldan haz arayýþý” içinde olmak. Beyin alkol ve madde ile tanýþtýktan sonra oluþturduklarý hýzlý ruh hali deðiþimini, özellikle hazzý keþfeden kiþi ayný hazzý ayný þekilde almanýn yoluna düþebilir. Gerçek hayatta ancak sahici bir yaþantý ile elde edilebilecek haz yerine kimyasalla hýzlý elde etmek daha cazip hale gelebilir.
Sýkýntýyý tedavi etmek için ilaç niyetine kullanmak: Duygusal iniþ çýkýþlar yaþayan, boþluk hissi hisseden, can sýkýntýsý çeken, psikiyatrik bir rahatsýzlýk yaþayan kiþiler bu sýkýntýlarýný gidermek için alkol ve maddeyi ilaç niyetine alabilirler. Nitekim çok sayýda bilimsel çalýþma kiþide psikiyatrik taný varsa alkol ve madde kullanýmýnýn arttýðýný gösteriyor. Halbuki alkol ve madde uzun sürede ruhsal sýkýntýlarý arttýrýcý etki gösterir.
***
Sosyal yalnýzlýðý madde ile telafi etmek: Çeþitli nedenlerle sosyal bir yalnýzlýk içinde olan kiþilerin alkol ve madde kullaným riski artýyor. Yalnýzlýða arkadaþ olarak alkol ve madde kullanmak sonuçta yalnýzlýðý arttýrýcý etki gösterip bir kýsýrdöngüye sebep oluyor. Aksine sosyal baðlarý güçlü olanlarýn madde kullanýmý az. Hatta kiþi alkol ve madde kullanmayanlar ile sosyal baðlar inþa ettiðinde, örneðin bir iþ ortamýnda bulunduðunda, alkol ve maddeyi býrakma olasýlýðý artýyor.
Alkol ve maddeden uzak durmanýn hayat felsefesi: Pozitif duyguyu gerçek hayat içinde, doðal yolla oluþturmak güzel, helal ve mutluluðumuza katký saðlýyor. Normalde yiyerek, içerek, severek, seviþerek, muhabbet ederek, gezerek, hareket ederek pozitif duygularý ve hazzý oluþturabiliriz.
Seçim “pozitif duygularý gerçek hayatýn içinde, sahici bir þekilde, helal yolla mý elde edeceðiz” yoksa “alkol ve maddenin etkisi ile mi elde edeceðiz” arasýnda.
Ayrýca hazzýn sýnýrlý rolünü de kabul etmemiz gerekir. Anlam hazdan büyük ve daha deðerli. Anlamlý bir hayata sahip olmak, varoluþsal bir yaþam felsefesine sahip olmak, sosyal baðlara sahip olmak hem anlamý hem hazzý verebilir.
Alkol ve madde ile anlýk ve suni bir yolla haz oluþturmak yerine; gerçek hayatýn içinde, sahici yollarla hak edilmiþ bir pozitif duygu elde etmek daha doðru ve anlamlý bir seçim.
