Önemli bir zatýn kendisine, ‘Siz istemeyi bilmiyorsunuz azizim’ demesi üzerine, ‘Ýstemesini iyi bilirim’ diyor büyük yazar ‘Lakin kaybolmasýn diye çýrpýnacaðým, kaybolacak diye kiþiliðimden, anlayýþýmdan tavizler vereceðim þeyi istemem ben. Bir ödül için kendisini satan adam yazar olamaz, hatta insan bile olamaz. Ýnsan olmadan da yazar olunmaz.’
Bu sözlerin sahibi Tarýk Buðra’yý ‘Vicdanlý, sorumluluk sahibi, onurlu ama yalnýz’ olarak nitelendiriyor edebiyat tarihçileri. Yalnýzlýðýnýn sebebini ise yukarýdaki cevabýndan anlayabiliyoruz.
***
Türk edebiyatýnýn gelmiþ geçmiþ en önemli romancýlarýndan biridir Tarýk Buðra. Yalnýz kalacaðýný bile bile, hakikatin tarafýnda ve ayakta durmak isteyen yazar… Toplumu mayalayan deðerlerin unutturulmaya, yýpratýlýp yok edilmeye çalýþýldýðý dönemlerde kalemiyle ‘yeniden doðuþ’ ruhu estirmiþ ‘yerli’ bir hafýza. Bu özellikleriyle, okullarda öðretilmeyen ‘alternatif tarih’ öðretmenimiz Tarýk Buðra…
Onun imzasýný taþýyan Osmancýk romaný (1982) Türk edebiyatýnýn eþsiz eserlerinden biridir. Osmanlý’nýn kuruluþ yýllarýnýn anlatýldýðý roman, üslubu ve bu topraklarý mayalayan ruhun inceliklerini yansýtmasý bakýmýndan bir baþyapýttýr. Ýþte bu baþyapýt önümüzdeki tiyatro sezonunda Devlet Tiyatrosu (DT) tarafýndan sahneye taþýnýyor.
***
Tarýk Buðra 1918 Akþehir doðumlu. Gelecek yýl doðumunun 100. yýlý. Bu vesileyle yeniden DT repertuarýna alýnan Osmancýk, daha önce 1984-85 sezonunda sahnelendi.
Osman Bey’inKayý Boyuna Bey oluþundan ölümüne kadar geçen süreci anlatan 3 perdelik oyun, Osmanlý’nýn sýrrý nedir sorusunun cevabýný ararken, Osmanlý kuruluþ döneminin dinamiklerini ve felsefesini seyirciye yansýtýr.
Devlet Tiyatrosu Tarýk Buðra’nýn (farklý yýllarda) baþka oyunlarýný da sahneledi. Taþralý bir ailenin iç bunalýmlarýný, özlem ve çeliþkilerini konu alan ‘Akümülatörlü Radyo’ bunlardan biri. Savaþ ve direniþ temalý ‘Ayakta Durmak Ýstiyorum’, tasavvuf felsefesi üzerine odaklý, Yunus Emre’nin hayatýný anlatan ‘Bir Ben Vardýr Benden Ýçeri’, ‘Ýbiþ’in Rüyasý’, ‘Güneþ ve Arslan’, idealizm temalý ‘Yüzlerce Çiçek Birden Açtý’ ve milli sermayenin yükseliþini konu alan ‘Patron’ DT tarafýndan seyirciyle buluþturulmuþ oyunlar.
ÝBB Þehir Tiyatrolarý ise büyük yazarýn sadece Ýbiþ’in Rüyasý adlý eserini 1985-86 ve 1997-98 tiyatro sezonunda sahnelemiþ. Ancak ve ne yazýk ki Buðra’nýn diðer oyunlarý ‘Yüzlerce Çiçek Birden Açtý’, ‘Ayakta Durmak Ýstiyorum’, ‘Güneþ ve Arslan’, ‘Osmancýk’, ‘Patron’ ve ‘Akümülatörlü Radyo’ tiyatronun kütüphanesinde oyun olarak kalmýþ, yani sahnelenmemiþ.
***
Sanat kurumlarýmýz hiç deðilse 100. doðum yýlý olan 2018’de Tarýk Buðra’yý daha çok hatýrlamalý. Eserleri sahnelenmeli. Biz okurlara düþen de onun külliyatýný yeniden okumak olmalý.
Kurtuluþ Savaþý’ný anlatan Küçük Aða romaný, karanlýðýn en koyu olduðu dönemlerde bir milletin varlýk yokluk mücadelesini, toplumsal dramý ferdin dramý içinde eriterek anlatmasý bakýmýnda eþsizdir.
Yaðmur Beklerkenve Dönemeçte romanlarýnda yakýn dönem siyasi tarihimizin Anadolu’daki izlerini okumak mümkün.
Romanlarýyla birkaç kuþaða adeta ‘alternatif tarih öðretmeni’ olan Tarýk Buðra’nýn biyografisini okumak içinse Beþir Ayvazoðlu imzalý 150 sayfalýk ‘Büyük Aða Tarýk Buðra’ adlý kitabý orada duruyor.
Þimdiden baþlayarak 2018 yýlýný ‘yerli’ bir okumaya çevirebilirsek, bu Tarýk Buðra için en güzel 100. doðum günü armaðaný olur.
O bunu çok isterdi.
