Hindistan’da Ýslam kültürünün dev anýtý Taç Mahal saldýrý altýnda. Taç Mahal’in zaten karartýlan Müslüman kimliðine tahammül edemiyorlar.
Taç Mahal onyýllardýr bir Hindistan kültür anýtý olarak pazarlanýr. Dýþ dünya bu müthiþ mimariyi ‘Hindu’ kültürünün uzantýsý sayar. Ancak Taç Mahal, Ýslam’dýr. Taç Mahal’in tarihi, Ýslam tarihidir, Taç Mahal bir Müslümanlýk hatýrasýdýr.
Taç Mahal dünyanýn en bilinen ve en etkileyici yapýlarýndan biri. Hindistan turizminin en bilinen, en merak edilen sembolü. Modern zamanlar için paketlenen popüler kültür hikayesinde Taç Mahal, romantik bir aþk öyküsünün ürünüdür. Taç Mahal, eþini kaybeden imparatorun, aþkýný sembolize etmek için yaptýrdýðý büyük anýt, diye anlatýlýr. Biraz tarih, biraz taht-taç, þark duygusallýðý, egzotik ortam ve biraz da romantizm katýnca, Taç Mahal bütün zamanlarýn steril ve popüler sembolüdür. Ve bu büyük anýt, bu anlamlý imparator türbesi, tarihinden kopartýlmýþtýr. Taç Mahal’in geçmiþi ve geleceði, Ýslam’dýr.
Orasý bir türbe ve bir cami
Tamamlanmasý 20 yýl süren projeyi bir mimarlar heyeti taþýmýþtýr. Baþ mimarlar arasýnda, matematikçi ve astronom Lahorlu Ahmed Lahvari vardýr. Uzmanlar, yapýnýn Safevi mimarisini yansýttýðýný belirtir.
Taç Mahal’in dört kulesi yoktur, dört minaresi vardýr, minare iþleviyle yapýlmýþlardýr. Tac Mahal’ýn yanýnda, mimari gölgesi sayýlan, benzer çizgilerde cami vardýr. Ýslam mimarisinde büyük kabirlerin yanýna ayrýca cami yapýlýr. Mimari bütünlük için, diðer uca ziyaretçi binasý yapýlmýþtýr. Külliye, geniþ bir bahçe sonra ana yapý, cami ve ek yapýdan oluþur.
Ana yapýda yan yana gömülü imparator ve imparatoriçenin mezarlarý kýbleye bakar. Mozole taþýnýn üzerinde Allah’ýn 99 adý hat edilmiþtir. Bir baþka hat, imparator için maðfiret ister. Ana yapýnýn kapýsýndan baþlayarak içinde, bazýlarý eksiksiz, bazýsý ayetlerle, 22 ayrý Kuran-ý Kerim suresi nakþedilmiþtir. Nakþedenlerin baþý, Þiraz-Ýran’dan gelen hattat Emanet Han ya da esas adýyla, Abdül Hak’týr. Ana yapý ve bahçe, cennet havasý taþýr. Külliyenin ana kapýsýnda ‘Cennetime gir’ vurgusuyla Kuraný Kerim Fecr suresinin 27-30. ayetleri nakþedilmiþtir. Ayetlerin müminlere mi, müþriklere mi hitap ettiði, ayrý ve ilginç bir tefsir konusudur. Bahçedeki dört su yolu ve havuz, Cennet ýrmaklarýný sembolize eder. Ve bütün bu anlamlara karþýlýk, Batý popüler kültürü, baskýn Hint kültürünün de desteðiyle minareleri, ayetleri, külliyenin anlamlarýný ve camiyi görmez, Taç Mahal’in Hint ve egzotik doðu kývrýmlarýndaki kubbesine, aþkýna, mermer ýþýltýsýna odaklanýr. Hatta yapýnýn bir Hindu tapýnaðý olduðunu yana yakýla anlatanlar da çýkar. Taç Mahal, önce sömürge yönetimince tarihinden çýkartýlýp ‘mimari eser’ haline sokulmuþ, Hindistan baðýmsýzlýðýndan sonra da Ýslam kimliðinden uzaklaþtýrýlmýþtýr.
Neyse ki, Cumalarý ve Bayram namazlarýnda Taç’da büyük cemaat toplanýr. Öte yanda Cumalarý külliye, bütün gün genel ziyarete kapatýlmaktadýr. Bu olumlu bir saygý uygulamasý mýdýr, yoksa ibadetin gözlerden ve zihinlerden uzak kalmasýný ve bilinmemesini mi saðlamaktadýr? Cuma tatili ve gelenlerin kýsýtlanmasý, korkarýz namaz ihtiþamýný gözlerden ve zihinlerden saklamaya yarar. Yoksa cemaatin kendini meraklý gözlerden saklama kaygýsý yoktur. Tam aksine, Taç Mahal’de saf tutanlarýn dosta düþmana görünmesi faydalýdýr.
Tarih ve padiþah 4. Murat
Taç Mahal’in tarihi, Hint yarýmadasý ve Afganistan’daki Müslüman Babür-Moðol Ýmparatorluðu tarihidir. Bu imparatorluðun baþý Timur ve Cengiz Han’ýn torunu Babür’dür. Taç Mahal’i yaptýran Þah Cihan, Babür’den sonraki dördüncü imparatordur. Taç Mahal’in 20 yýl süren inþaatý 1632’de baþladýðýnda 4. Murat, Osmanlý Ýmparatorluðunun 17. Padiþahýydý. Babür Ýmparatorluðu ile Osmanlý arasýndaki bölgede yani Anadolu-Afganistan arasýnda hakim olan Safeviler, iki tarafla da savaþmaktaydý. Babür Ýmparatoru Cihangir’in 1626’da 4. Murat’a mektup yollayýp, Safevilere karþý ittifak önerdiði bilinir. Ancak 1627’de Cihangir ölür. Osmanlý ile ittifak konusunu, oðlu Þah Cihan sürdürür. 4. Murat 1638’de Baðdat’ý fethettiðinde, Þah Cihan’ýn iki elçisi hediyelerle Baðdat’a Sultan Murat’ý ziyarete gelir. Elçiler, yine hediyelerle Basra’dan gemiyle alt kýtaya yollanýr. Elçilerin yanýna Ýsa Muhammed ve Ýsmail adýnda iki de ehil mimar verilmiþtir. Mimarlar, Taç Mahal inþaatýna katýlýr. Osmanlý hattatlarý da inþaata katýlýr.
Mahkeme ‘Ýslamdýr’ diyor
Taç Mahal’in býrakýn Ýslam kimliðinden çýkartýlmasýný, ayakta kalmasýný bile kabullenmeyen fanatikler var. Ellerinden gelse yýkýp, yerine Hindu tapýnaðý yapacaklar. Külliyenin aslýnda bir Hindu Tapýnaðý olduðunu ve Müslümanlarca ‘camiye çevrildiðini’ savunanlar o kadar arttý ki, geçen yaz bir Hindistan mahkemesi ‘Taç Mahal Müslüman mý, Hindu mu’ davasýyla karþýlaþtý. Altý fanatik Hindu avukat, Taç Mahal’in bir Hindu tapýnaðý olduðunun karara baðlanmasý için dava açtý. Mahkemeden, Hindularýn da Taç Mahal’de ibadet etmesine izin verilmesi isteniyordu. Müslümanlar bile Taç Mahal’de neredeyse gizlice ibadet ediyor. Hindularý getirirlerse kan çýkacak. Taç Mahal’in yerinde bir Hindu tapýnaðý olduðu, Müslüman iþgalinde tapýnaðýn camiye, oradan da Taç Mahal’e çevrildiðini savunan bir kitap, 1989’dan beri Hindu fanatiklerin elinde dolaþýr. Son olayda da fanatik davacýlar, imparatoriçe Mümtaz Mahal’in Taç Mahal’de gömülü olmadýðýný iddia ettiler.
Mahkeme, devlet arkeologlarýný bilirkiþi olarak dinledi. Arkeologlar, yapýnýn bir Müslüman türbesi olduðunu belirttiler. Mahkeme de Aðustos sonunda davayý reddedip, ‘Taç Mahal Ýslam’dýr’ dedi. Ondan önce Hindistan Yüksek Mahkemesi, Taç Mahal’in Hindulara verilmesini isteyen bir davayý 2000 yýlýnda reddetmiþti. Anlaþýlan giriþimler burada kalmayacak.
Taç Mahal’ýn bulunduðu Uttar Pradeþ eyaletinde Hindu rahip Baþbakanlýðýndaki hükümetin Taç Mahal’i yok sayma çabasý ise fanatizmin son aþamasý. Taç Mahal artýk ne eyalet turistik broþürlerinde var, ne de bütçeden bakým onarým parasý ayrýldý. Külliye zaten yýllardýr ihmal ediliyor. Son görenler bakýmsýzlýðý ve yýpranmayý anlatýyor. Büyük umutlarla gelip gördüklerinden hayal kýrýklýðýna uðrayan en önemli örnek, NBA basketbolcusu Kevin Durant. Amerikalý bir sporcu olan ve dünya meseleleriyle çok da ilgilenmesi beklenmeyen Durant, en alakasýz haliyle popüler kültür yüklemesiyle gelip Taç Mahal ve çevresindeki periþanlýðý görünce isyan etti ve ‘bu ne saygýsýzlýk’ dedi. Taç Mahal çevresinde dolaþan inekleri de görmüþ. Üstelik Durant buranýn kutsal bir yer olduðunu da biliyor. Kutsal yere nasýl saygýsýzlýk yapýldýðýný görünce, yýkýlmýþ.
Son dönemde inekler
Hindistan’da Hindu fanatizmi son dönemde inekler üzerinden gidiyor. Örneðin Müslüman kasaplara saldýrýyorlar. Sýðýr ticaretini önlemek istiyorlar. Deri ürünlerinin ticaretini önlemeye çalýþýyorlar. Deri çanta, ayakkabý dahil her þey! Laik Hindistan’da isteyenin istediði gibi yaþadýðý- efsanesi de çatýrdýyor. Hindistan’da et yiyenlerle vejetaryenlerin birbirine müdahale etmediði sanýlýrdý, hiç öyle deðil. Baþbakan Modi bile geçenlerde ‘aman laikliði koruyun’ uyarýsý yapmak zoruna kaldý ki, Hindistan’da Hindu fanatizmi Modi’nin Baþbakan olmasýndan sonra týrmandý. Hindu çekirdekten gelen Modi, Batý’ya hoþgörü, uzlaþma, modernite imajý verip, komþularýna ve içeriye sert milliyetçi gidiyor.
Etnik bir bulmaca olan Hindistan’da Hindu fanatizmiyle nereye gidileceði, merak konusu. Hindistan’da deðiþim için belki biraz daha beklemek gerekiyor. Endonezya’nýn ardýndan halen ‘dünyada Müslüman nüfusu en yüksek ikinci ülke’ olan Hindistan, 2050 gelmeden, ‘Müslümanlarýn en yoðun yaþadýðý ülke’ olacak. O zaman Hindistan’da en az 310 milyon Müslüman yaþamasý bekleniyor. Belki de Hindu fanatizmi bunu gördüðü için týrmanýyor.
