Yunanistan ekonomisinin çýkmazý ve IMF’nin rolü, küresel çatlak yaratma yolunda. Baþrolde yine Brezilya var.
Ýki hafta önce IMF’nin Yunanistan’a yardýmý onaylamasý sýrasýnda Brezilya temsilcisi itiraz etmiþ, -Yunanistan’a yardýmýn faydasý yok, batacaklar- demiþti.
Brezilya’nýn IMF temsilcisini istiþare için geri çaðýran Maliye Bakaný Mantega önceki gün “Yunanistan’ýn kredi dilimini destekliyoruz, ama Yunanistan ve diðer sorunlu Euro ülkelerine yönelik IMF destekli programlar gözden geçirilmeli. Bu sýký programlar gerçekçi hale getirilmeli, ekonomiler canlanmalý” dedi.
Brezilya bu kez sesini yükseltmeden kritik bir çýkýþ yaptý.
Üstelk Mantega konuþtuktan birkaç saat sonra Baþkan Obama, Beyaz Saray’da Yunanistan Baþbakaný Samaras’ý aðýrladý. Obama: Yunan ekonomik programý çok cesur ve zorlu. Borcu ödemek ve kemer sýkmak gerekli, ancak ekonomik büyüme ve istihdam da gerekli- dedi.
Böylece Brezilya ile ABD farklý gerekçelerle ayný þeyi söylediler: IMF-AB-Avrupa Merkez Bankasý üçlüsünün krizdeki Euro ülkelerine þart koþtuklarý -kemer sýk- politikasý iþe yaramýyor.
Ýkisi de ayný þeyleri söyledi ama ABD ile Brezilya’nýn duruþlarý farklý. Obama Samaras’a -Aman programdan sapmayýn, isteneni yapýn, devam edin- diyor. Hatta bir yoruma göre Yunan hükümetinin daðýlma ihtimaline karþý -Aman daðýlmayýn- diyor, hükümete siyasi destek veriyor. Ama sonuçta: Dua var, para yok.
Brezilya ise -Program büyüme saðlamýyor- diyerek geniþ bir sorun listesini tartýþmaya açýyor. Sonsuz kemer sýkma, halký ve ekonomiyi felç ediyor, bu programlar çare deðil, IMF doðru olaný yapmýyor, IMF’nin ekonomik tahminleri tutmuyor ve olayýn ucu: IMF tercihleri ekonomik deðil, siyasidir- sonucuna gidiyor.
Kemer sýkarak borç düþürme ve her durumda borcu aksatmadan geri ödeme modelinin ýsrarcýsý, Almanya.
Yan konu olarak: Borç düþmezse büyüme olmaz kuralý- meþhur ekonomistler Rogoff-Reinhart’ýn teorisiydi. Birbiri ardýna baþka bilim adamlarý: Bu teori yanlýþ, biz de ayný rakamlarý kullanýyoruz, ama sonuç öyle deðil- diyor.
Diðer yan konu: IMF’nin kime ne para vereceðine Brezilya deðil, ABD-Avrupa karar veriyor. Oy sistemi öyle.
Peki aþýrý borçlu ve krizdeki Euro ülkeleri için kurtuluþ kemer sýkmadan nasýl olacak? Hem sýký program uygulayacaklar, hem yeni bir ekonomi yaratacaklar, hem borç ödeyecekler... Öyle bir sihirli çare yok. Olmadýðýný son üç yýldýr uygulamalý görüyoruz.
Obama ve Mantega’nýn söylemedikleri þu: Bu ekonomilere ya daha fazla ve sürekli para akýtmak lazým ya borçlarýný silmek lazým ya da Euro’dan çýkmalarý lazým. Üç çareyi Almanya ve Avrupa Merkez Bankasý (AMB) duymak bile istemiyor. Bakmayýn AMB Baþkaný Draghi’nin top çevirmesine. Asýl formül, eþeðin ölmemesi ve bahar gelince çayýrlarýn yeþermesinin beklenmesi.
Mantega ve Brezilya’da bir boyut daha var: Brezilya IMF temsilcisi masaya vurarak konuþtu. Mantega yumuþak sesle söylüyor. Bilenlere göre masaya vurmak Brezilya’nýn merkez-sol yönetimine iç politikada avantaj saðlýyor. Mantega ise dýþ kaynak ihtiyacý artan Brezilya’nýn piyasalar ve IMF ile itiþmesini istemiyor. Zaten Brezilya’nýn IMF temsilcisi görevine geri dönecek. Bu arada Mantega’nýn neden yumuþak konuþtuðuna bir baþka neden: Brezilya AB ile Ticaret Anlaþmasý yapmak istiyor.
Sonuçta vurarak ya da severek söylenen ayný. Euro Bölgesi yapýsal krizinde yalnýzca zaman geçiriliyor. 22 Eylül Alman seçimine kadar zaman geçirilsin, tamam... Sonra? Sonra yeni Alman hükümetinin daha cömert olabileceði iddialarý var. Ama Yunanistan sorun ise program hedeflerine zaten varýlamadý, orada da zaman geçirildi ve genç iþsiz oraný yüzde 65. IMF bile -programda 11 milyar Euro açýk olacak- diyor. Bu açýðýn çaresine bu yýl sonundan baþlayarak bakýlmak zorunda. Sonra yine IMF -7.4 milyar Euro Yunan borcu silinmek zorunda- diyor. Yani hem para vereceksin, hem de alacaðýný sileceksin... IMF, fiilen katýldýðý bu oyunun tutmayacaðýný söylüyor. IMF paydaþlarý -oyunu sürdürün- diyor. Bir yerde yol ayrýmýna gelinecektir.
twitter.com/selimatalayny
