Selahaddin E. ÇAKIRGÝL
Selahaddin E. ÇAKIRGÝL
Tüm Yazýlarý

Amerika – Ýran sürtüþmesi, bir ‘danýþýklý-dövüþ’ mü?

Sadece þu son 10 günün müthiþ geliþmelerinin filmini hâfýzamýzda bir daha geri saralým.

Ýran’la B. Amerika arasýndaki yüksek gerilim, Irak’ta, ‘Haþd-i Þa’bî’ merkezlerinin bu resmî silahlý güçlerden 30 kadar personelin katledilmesi ardýndan, Baðdâd’daki Amerikan B. Elçiliði’nin basýlýp kýsmen yakýlmasý..

Sonra, Ýran’daki ‘itiqadî lider’in nezdinde, Ýran Devleti’nin resmî ordu güçlerinin de üstünde ve sýnýr ötesi operasyonlarýn da esrarengiz elemaný olan Suleymanî’nin, USA emperyalizmi tarafýndan ve ‘meþrû müdafaa hakký’(!) iddiasýyla Baðdâd’da katledilmesi..

Devamýnda, Ýran’ýn yaklaþýk yüzde 80’inin teþkil eden þiî Müslüman halkýnýn Suleymanî’yi milyonlar halinde gözyaþý içinde defnetmesi ve Ýran liderlerinin intikam yeminleri..

Sonra..

Amerikan Baþkaný Trump’ýn, ‘Ýran bizi tehdit ederse, çok daha aðýr karþýlýklar vereceklerine, Ýran’ýn dinî liderlerini, kültürel ve tarihî eserlerini de hedef olarak belirleyip vuracaklarý’na dair en barbarca, vandalca ve çýlgýnca tehditleri.. Ama, hemen ardýndan da, ‘Ýran’ýn bir takým tepkiler verebileceðinin beklendiðine, ama bunlarýn, kendilerinin de karþýlýk vermek zorunda kalmayacak derecede ölçülü olmasýna dikkat etmeleri’ yönündeki ihtarlarý..

***

Ve sonra da, Ýran’ýn, Irak’taki Amerikan üslerine 700 km. menzilli-ve ikisi patlamayan- 27 adet Zulfiqaar füzesi fýrlatmasý..

Evet, bütün bunlarýn neticesi mi?

Ýþte bu noktada bazýlarý hayal kýrýklýðý yaþadýlar. Savaþý çelik-çomak oynamak zanneden ve modern savaþlarý heyecanla izlemek isteyenler, Ýran ile Amerika arasýndaki bu karþýlýklý tehdit ve gövde gösterisinin böylesi sýnýrlý bir güç gösterisiyle noktalanmasýndan mutsuz oldular.

Bir kesim ise, ‘Tamam iþte.. Amerika, Ýsrail ve Ýran arasýnda bir muvazaa’lý/ danýþýklý dövüþ tezgâhlandýðýný ve aldatýlmak istediklerini anladýklarýný’ ve ‘zâten bazý þüphelerimiz vardý, kanaatimiz kesinleþti.’ diyerek uyandýklarýný söylemeye baþladýlar.

Ama, kabul etmek gerekir ki, onlarý bu kanaate zorlayan da, Ýran ve Amerika’nýn aþýrý temkinli davranýþlarýydý. ‘Fakir’, bu ihtimale þahsen zihninde yer vermese de, bu iddia bazý odaklarca ve mezhebî kaygýlarla daha bir pompalanýyor.

Yani, ortada bir oyun olmadýðýnýn gösterilmesi için, taraflarýn birbirini imha edinceye kadar savaþmalarý mý sergilenmeliydi? Evet, savaþ çelik-çomak oyunu deðildir, ama, geliþmelerin çok temkinli olmasý bu muvazaa zannýný güçlendiriyor.  (Nitekim, 8 ocak akþamý Ensar Vakfý Merkezi’nde, 9 Ocak akþamý, Eyyub Sultan-Bahariye Mevlevîhanesi’nde ve 10 Ocak akþamý Esenyurt ÝMH ve Yediveren Derneði’ndeki sohbetlerde en çok da bu ihtimaller sözkonusu  ediliyordu. Ama, esaslý bir savaþ olsa bile, yine ‘Ortada bir oyun var!’ diyenler yine olacak.)

Halbuki, iki güreþçi bile, birden bire dalmaz birbirlerine.. Önce bir peþrev ve birbirlerine el-ense çekip, rakibinin muhtemel zaaf ve kuvvet noktalarýyla hassasiyetlerini ölçmeye çalýþýrlar. 

***

Evet, Ýran’ýn en üst makamlarý, kendi füze saldýrýlarý sonunda 80 kadar Amerikan askerinin öldürüldüðünü, üsslerde büyük tahribat olduðunu ileri sürerken; çýlgýn ihtiyar kovboy  Trump, hiçbir Amerikan vatandaþýnýn burnunun bile kanamadýðýný, üsslerde de ufak-tefek hasarlar olduðunu söyledi; ‘Tam da bizim istediðimiz þekilde sýnýrlý ve ölçülü bir tepki gösterdiler..’ der gibiydi.

Ýran rejiminin muhalifi olan eski Þah rejimi artýklarýndan bazýlarý ise, Amerika ve Ýngiltere tv. ekranlarýnda, ‘Ýran hattâ 100 tane Amerikan generalini öldürse bile, onlar 1 tane Suleymanî eder mi?.’ diye, Ýran’ý daha atak olmaya ve böylece Amerika’nýn da ölçüsüz karþýlýklar vermesini saðlamaya çalýþtýlar.

***

Baþka ilginç noktalar da vardý..

Ýran, kendi füzelerinin verilen koordinatlarý hedefleri vurmakta son derece dakik ve de radar tarafýndan görülemeyen özellikte olduklarýný iddia ediyordu.

Bu füzelerin, o üsslere yakýn yerlerdeki yerleþim birimlerine kazaen bile düþmemesi ve Amerikan hava savunma sistemleri tarafýndan vurulamamasý bu iddialarýný doðrular mahiyette oldu.

Yoksa,  Ýran’ýn kendilerine sýnýrlý bir tepki vermesini beklediklerine ve de, , ‘Ýran’ýn gazýnýn alýnmasý için fýrsat tanýyacaklarý’na dair Trump’ýn kapalý ifadeleri mi bu sonuçta etkili oldu?

***

Burada üzerinde durulmasý gereken bir diðer nokta da, Ýran’ýn, Irak’taki Amerikan üsslerine füze atacaðýný, Irak Baþbakaný  Abdulmehdî’ye bildirmesi ve onun da, bu bilgiyi hemen Amerika’yla paylaþtýðýný açýklamasý; Amerika’nýn da  üsslerindeki bütün personelin sýðýnaklara girmesi emrini vermesi..

Böyle olunca da, Trump’ýn, ‘hiçbir Amerikalýnýn burnunun bile kanamadýðý’ yönündeki iddiasýnýn doðru olmasý ihtimali var.

***

Ýran halký ise, ‘80 Amerikalýnýn öldürüldüðü ve yüzlerce yaralýnýn da sionist Ýsrail rejiminin hastahanelerine taþýndýðý’  iddialarýyla tatmin oluyor.

Bir diðer sonuç ise, Ýran’ýn, Amerika’nýn karþý konulamazlýðýna dair karizmasýný çizdiðini; Trump’ýn ise, 4 yýl önceki seçimler öncesinde, Libya’da Amerikan Elçiliði’nin IÞÝD /DEAÞ elemanlarýnca yakýlýp, Büyükelçi’nin de öldürülmesi sýrasýnda zayýf davrandýðý iddiasýyla suçlanan Dýþiþleri Bakaný Hillary Clinton’ýn Baþkanlýk yarýþýndan elenmesi gibi bir durumun, 10 ay sonra yapýlacak olan seçimlerde kendi baþýna da gelmesi ihtimalinin þimdilik bertaraf edilmiþ olmasýný düþünerek tatmin olduklarý söylenebilir.

***

(Dün sabah, Bartýn’daki bir proðrama giderken; Tahran’da düþen ve 176 yolcusunun tamamýnýn hayatýný kaybettiði Ukrayna uçaðýnýn, ‘insanî bir hata sonucunda füzeyle düþürüldüðü’nün Ýran tarafýndan resmen kabul edilmesine ise, inþaallah yarýn deðinelim.)